GGD en testen

De Gemeentelijke gezondheidsdienst, Gemeentelijke geneeskundige dienst, Geneeskundige gezondheidsdienst of Gemeenschappelijke gezondheidsdienst is de dienst waarover elke gemeente volgens de wet dient te beschikken om een aantal taken op het gebied van de publieke volksgezondheid uit te voeren.

Het taakgebied van de GGD is zeer divers. De taken die gemeenten op basis van de wet moeten uitvoeren worden door alle GGD’en op enigerlei wijze verzorgd. Wettelijke taken van de GGD zijn onder meer:

• jeugdgezondheidszorg
• bevolkingsonderzoeken
• epidemiologie
• gezondheidsvoorlichting
• infectiebestrijding inclusief bron-en contactonderzoek
• tuberculosebestrijding
• reizigersvaccinaties

Alle Nederlandse gemeenten hebben samenwerkingsverbanden afgesloten, om efficiënter te kunnen werken. Het aantal GGD’en is teruggebracht naar 25; hetzelfde aantal als de huidige veiligheidsregio’s van de GHOR.  Inmiddels vallen de GGD-regio’s bijna overal samen met de veiligheidsregio’s.

Op 27 februari 2020 testte de eerste Nederlander (56-jarige man uit Loon op Zand) positief in het ziekenhuis op het coronavirus. Om verspreiding te voorkomen wordt door het RIVM volgens wettelijke richtlijnen direct getest en bron- en contactonderzoek gedaan. De aanpak is gebaseerd op een drietrapsraket: testing – tracing – isolation. Vertaald: testen – bron- en contactonderzoek (BCO) – quarantaine (isolatie).

UN, UNO, ONU (2018): WHO World Health Day (7 april 2018).

Op 11 maart 2020 verklaart de WHO de corona-uitbraak tot een pandemie. De ‘intelligente lockdown’ begint op 12 maart 2020. Tijdens een persconferentie wordt aangekondigd dat het land grotendeels op slot gaat. Diezelfde dag zegt Bruno Bruins, minister van Medische Zorg, tegen de Tweede Kamer dat er tekorten dreigen aan materialen waarmee op corona getest wordt. Daarom wordt vanaf nu een beperkt testbeleid ingevoerd. Alleen personen uit risicogroepen (boven de 70 of met onderliggende medische condities), mensen met een ernstig ziektebeeld en ziekenhuispersoneel mogen nog getest worden. Ook het bron- en contactonderzoek wordt sterk ingeperkt vanaf vandaag, omdat de GGD’s het niet meer aan kunnen. Op 16 maart 2020 oproep van de WHO: test, test, test. Zoveel mogelijk testen, isoleren en bron- en contactonderzoek is volgens de WHO ‘the backbone of the response’.

Er barst een discussie los rond farmaceut Roche op 26 maart 2020.  Door wereldwijde vraag blijkt er een tekort te zijn aan testmaterialen van deze leverancier en daar hebben veel Nederlandse laboratoria last van. Diezelfde dag stelt het kabinet een speciaal gezant aan om de beschikbaarheid van coronatests te coördineren: oud-DSM-topman Feike Sijbesma. Er gaat veel meer getest worden, kondigt minister De Jonge aan in een persconferentie op 31 maart 2020. ‘We doen nu ruim 4000 testen per dag. We gaan naar 17.500 in ieder geval en met een maximering van de capaciteit daar weer van moet het zelfs lukken om richting de 29.000 tests per dag te gaan.’ Uit een rondgang langs laboratoria door de media op 2 april 2020 blijkt dat er veel testcapaciteit onbenut blijft. De minister heeft net een verruiming aangekondigd, maar volgens de laboratoria hadden zij al veel langer veel meer tests kunnen doen. Vanaf 6 april 2020 wordt ook zorgpersoneel buiten de ziekenhuizen, met symptomen, getest. Het OMT adviseert de aanpak: testing – tracing – isolation.

Tijdens de persconferentie van 15 april 2020 wordt aan minister De Jonge een paar kritische vragen gesteld over de testcapaciteit. Er blijken namelijk nog steeds maar een paar duizend tests per dag gedaan te worden, terwijl de capaciteit naar 17.500 per dag zou gaan. Volgens De Jonge zijn er nog steeds regelmatig tekorten aan de testkits zelf en ook zou het aanmelden van mensen die getest mogen worden nog niet helemaal soepel verlopen. Minister De Jonge vraagt GGD GHOR een plan te maken om de capaciteit op te schalen om te kunnen voldoen aan het bron- en contactonderzoek dat past bij het testbeleid zoals zich dat gaat ontwikkelen. De minister wil namelijk dat binnenkort iedereen getest kan worden op corona. Op 4 mei 2020 een nieuw advies van het OMT, dat het van het grootste belang is om 1 juni 2020 voldoende materialen en capaciteit beschikbaar te hebben om alle personen met klachten te kunnen testen.

Terwijl in Nederland met kleine stapjes de doelgroep die getest mag worden wordt uitgebreid, gaat het in onze buurlanden veel sneller. In onze buurlanden wordt veel uitgebreider bron- en contactonderzoek gedaan. Vanaf begin mei 2020 wordt gestart met het testen van onderwijspersoneel, kinderopvang, mantelzorgers, OV-medewerkers,  handhavers, contactberoepen, politie, BOA’s. Met als uiteindelijk doel: iedereen testen, vanaf juni 2020. De minister verwacht dat er dan een vraag zal zijn van zo’n 28.000 tests per dag. Vanaf 1 juni 2020 mag iedereen getest worden. Als je klachten hebt, mag je zelf de GGD bellen om een afspraak te maken. En als je positief wordt getest op corona start de GGD een bron- en contactonderzoek.

Vanaf 13 augustus 2020 is de COVID-19 teststraat op Schiphol in gebruik. Reizigers uit gebieden in de wereld waar veel besmettingen met het coronavirus voorkomt en die via Schiphol Nederland binnenkomen, kunnen zich op vrijwillige basis laten testen op het coronavirus. De teststraat Schiphol wordt georganiseerd door de GGD Kennemerland. Openingstijden van 06.00 tot 18.00 uur en is te vinden tussen aankomsthal 3 en 4. Kritiek was er meteen omdat de meeste chartervluchten bijvoorbeeld uit Spanje arriveren na zes uur ’s avonds. Doel was om de teststraat uit te breiden bijvoorbeeld op andere vliegvelden. Maar van dat uitbreiden kwam weinig terecht. Door het tekort aan ruimte in de laboratoria bleef de teststraat beperkt open. Er hangt meer mist rond de teststraat op Schiphol. GGD GHOR-voorzitter André Rouvoet merkte op dat je bij een proef moet afspreken wanneer je die als geslaagd beschouwt. Wat moet het percentage positieve tests op Schiphol zijn, wil de teststraat zijn nut bewijzen, vroeg Rouvoet zich af. Eind augustus 2020 was 1,5 procent van de 7200 op Schiphol afgenomen testen positief. Ter vergelijking: in de gewone teststraten was dat bijna 3 procent. Met het sluiten van de teststraat op Schiphol op 13 september 2020 komt voorlopig een einde aan het grootschalig testen op corona van mensen zonder klachten. De teststraat was omstreden. Terwijl Tweede Kamerleden meer reizigers wilden laten testen, vroegen de GGD’en zich juist af of het een nuttige inzet was van schaarse testcapaciteit. Was de teststraat op Schiphol nou een geslaagde proef of mislukte maatregel? Dat blijft onduidelijk, nu de testhokjes zijn verdwenen.

In de herfstperiode (september 2020) breekt het verkoudheidsseizoen aan. Niet iedereen weet het verschil tussen griepverschijnselen (influenza) en coronaklachten. Dagelijks willen 26.000 mensen zich laten testen, terwijl GGD’s berekend zijn op 24.000 testen per dag. Ook zijn er grote verschillen tussen vraag en aanbod en grote en kleine GGD’s.  Mensen moeten langer wachten op een afspraak en verder reizen naar een teststraat. Ook duurt het langer om op de uitslag te wachten. ‘Gansch het raderwerk staat stil’. André Rouvoet (hoofd GGD-koepel) meldt dat als er nieuw beleid komt vanuit Den Haag voor coronatests de GGD’s dat niet pats-boem kunnen uitvoeren. Rouvoet namens de 25 GGD’s: ‘We hebben te maken met een decentrale organisatie, dan kost het even tijd’.

Influenza notice (1919). Bron: Postal Museum London.

 

 

 

 

 

 

Het aantal besmettingen neemt in december 2020 exponentieel toe met ruim 10.000 gevallen. De GGD GHOR is niet meer in staat om effectief bron- en contactonderzoek (BCO). Ze vragen als je besmet bent om zelf contact op te nemen met je contactadressen. Te veel besmettingen en te weinig personeel om deze grote aantallen te monitoren. Er was altijd wel iets niet orde. Te weinig testkits, te weinig testlaboratoria, te weinig personeel GGD. Geen effectief teststrategie van het kabinet. De GGD krijgt hulp van de commerciële teststraten omdat het zo lang duurt bij de GGD. Ondernemers en onderwijzers maken gebruik van deze diensten die tegen forse tarieven worden aangeboden. Bij de GGD is het testen gratis. De commerciële teststraten melden in het begin niet aan de GGD wanneer iemand besmet is. Hierdoor zijn de statistieken onbetrouwbaar. Naast de standaard PCR-test worden sneltesten gebruikt vanaf oktober 2020.

Eind januari 2021 bereikte het bericht dat er sprake is van een datalek bij GGD. Gegevens van miljoenen Nederlanders zijn in criminele handen gekomen. Het betreft het administratiesysteem voor het test- en vaccinatieproces en de communicatie hierover. Van iedereen die een afspraak maakt voor een coronatest via het callcenter, de coronatestsite of via de huisarts komen de persoonsgegevens in dit systeem. Dat geldt ook voor afspraken voor een vaccinatie. Van een ander systeem lijken ook gegevens te zijn gestolen. Dit is een elektronisch dossier dat de GGD gebruikt om het bron- en contactonderzoek uit te voeren. Deze gegevens worden opgeslagen: naam, adres, telefoonnummer/email, burgerservicenummer (BSN), geslacht, geboortedatum. Daarnaast ook eventueel de test- en vaccineerafspraken plus de testresultaten. 

Bij bron- en contactonderzoek worden ook medische gegevens vastgelegd (bijvoorbeeld klachten en symptomen en huisarts), Ongeveer 26.000 GGD’ers en callcentermedewerkers van de testlijn hebben toegang tot het systeem. Verder hebben 8000 medewerkers toegang tot alle informatie in het bron- en contactonderzoekssysteem. In de systemen kon GGD personeel gegevens makkelijk transporteren met de speciale knop ‘de export functie’. De systemen werden niet goed beveiligd tegen ongeoorloofd gebruik. Een kind zou ook makkelijk toegang hebben tot deze computersystemen. De verwachting is dat minder mensen zich laten testen of vaccineren uit angst voor identiteitsfraude. Conclusie: de teststrategie is niet bestand tegen een pandemie van deze omvang.

Nederland (2001): Kinderpostzegels – kind en computer.

GGD en vaccineren

Vaccins

Op 9 november 2020 gaven Pfizer en BioNTech aan dat hun RNA-vaccin Tozinameran in tussentijdse resultaten voor 90% effectief was in het voorkomen van COVID-19 bij ingeënte patiënten. De EU plaatste een bestelling van 300 miljoen doses. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) gaf op 21 december 2020 zijn goedkeuring voor het gebruik. Tozinameran moet bij temperaturen tussen de -90 en -60 graden Celsius gekoeld worden tijdens langdurige opslag (bijvoorbeeld in een speciale vriezer of op droogijs).

 

 

 

 

 

 

 

 

Voor gebruik dient het te worden ontdooid tot koelkasttemperatuur (2 tot 8 graden Celcius). Bij opslag in een gewone koelkast is het onverdund vervolgens nog tot 5 dagen houdbaar. Tozinameran werkt met messenger-RNA. Het vereist twee doses in drie weken.

Moderna COVID-19 vaccin. Bron: Moderna.

mRNA-1273, ook gekend als het COVID-19-vaccin van Moderna, is een vaccin ontwikkeld door het NIAID, de BARDA, en Moderna. Het wordt toegediend in twee doses van 0,5ml via een intramusculaire prik, met vier weken tussentijd.

Bas van der Schot

Vaccinatiestrategie

Waar veel EU-landen al eind december 2020 zijn gestart met vaccineren (koploper als niet EU-land: Verenigd Koninkrijk) begint ons land pas op 6 januari 2021. We moesten nog met iedere doelgroep overleggen en wachten op het advies van de Gezondheidsraad. Zie de cartoon van Bas van der Schot. Bas van der Schot (1970) is politiek tekenaar en illustrator. Zijn politieke cartoons verschijnen drie keer per week in de Volkskrant. Bas van der Schot: ‘Ik houd van heldere en eenvoudige tekeningen die rust brengen in de dagelijkse maalstroom van nieuws, meningen en beelden. Mijn ideaal is de directheid van een kindertekening. Politieke cartoons veranderen de wereld niet. De leugen en de waanzin zijn van alle tijden. Maar ik ben blij als iemand zich herkent in een tekening van mij’.

De gegevens waarop deze afbeelding is gebaseerd veranderen continu. Dit is versie 12 januari 2021. De meest recente informatie is te vinden op www.coronavaccinatie.nl.

De vaccinatiestrategie van het kabinet wijzigt bijna iedere dag. Net als de aandelenbeurs AEX in Amsterdam. Minister De Jonge zwicht elke keer als een doelgroep via de talkshows Nieuwsuur, Op1 of Jinek aangeeft waarom ze belangrijker zijn dan een andere doelgroep voor vaccinatie. De influencers Ernst Kuipers en Diederik Gommers hebben via de media aangegeven dat IC-verpleegkundigen en zorgpersoneel als eerste gevaccineerd moesten worden. Dit heet het verdringingseffect bij verdeling van schaarse middelen.

Virussen veranderen voortdurend, waardoor ze zich anders kunnen gedragen. Eind 2020 ontdekten Britse onderzoekers een variant van het coronavirus die veel besmettelijker is dan de andere varianten van het virus die we al kenden. Terwijl het oorspronkelijke virus minder mensen besmet, neemt het aantal besmettingen van de zogenaamde Britse variant juist toe. Wat betekent dit voor Nederland?

 

 

 

 

 

 

Er zijn duizenden varianten van SARS-CoV-2, het virus dat COVID-19 veroorzaakt. De meest besmettelijke variant zal uiteindelijk overheersen. Het reproductiegetal (R-getal) van de Britse variant is naar schatting dertig tot vijftig procent hoger dan het oorspronkelijke virus. Dat betekent dus dat deze variant dertig tot vijftig procent meer mensen besmet. Het RIVM schat dat de Britse variant in februari 2021 het meeste voorkomt in Nederland. Er zijn ook Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse coronavirus varianten in omloop. Kijk uit als u bijvoorbeeld in Portugal bent of in Zuid-Afrika reist.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Advies Gezondheidsraad (19 november 2020):

De eerste vaccins tegen COVID-19 worden in de komende maanden verwacht. In eerste instantie zullen er niet voldoende vaccins beschikbaar zijn om iedereen te vaccineren. Om te bepalen wie voorrang zou moeten krijgen kunnen verschillende strategieën gebruikt worden. Gegeven wat nu bekend is over de vaccins en uitgaande van het huidige aantal besmettingen adviseert de Gezondheidsraad om in te zetten op het verminderen van ernstige ziekte en sterfte. Bij die strategie komen de mensen in aanmerking die hierop het hoogste risico lopen. Dat zijn 60-plussers en mensen die al andere specifieke ernstige aandoeningen hebben. Als deze laatsten om medische redenen niet zelf gevaccineerd kunnen worden, kunnen zorgmedewerkers en mantelzorgers die een besmettingsrisico voor hen vormen worden gevaccineerd. In aanvulling op deze groepen komen bij deze strategie zorgmedewerkers met direct patiëntencontact in aanmerking voor vaccinatie omdat ze een verhoogd risico lopen om besmet te raken. Daardoor dragen ze meer bij aan de ziektelast in de samenleving dan groepen zonder verhoogd risico op besmetting besmetting. 

Het Rode Kruis ondersteunt landen in nood wereldwijd. Maar deze keer blijft het Nederlandse Rode Kruis dichtbij huis. Ze ondersteunen bij de vaccinaties de GGD Haaglanden en GGD Hollands Midden.  In het verleden (1987, zie hieronder) ondersteunde het Rode Kruis telefooncirkels, welfarewerk en bloedtransfusie.

Berend Vonk (1962) maakt bijna alles wat op het platte vlak mogelijk is: Cartoons, illustraties, stripverhalen, houtsnedes, zeefdrukken, etsen, wandschilderingen. Opdrachtgevers o.a. VPRO Gids, Algemeen Dagblad, Intermediair, KPN, ING, NUON, Adformatie, Historisch Nieuwsblad,  Filosofie Magazine, Humo etc. Vonk tekent wekelijks voor de dagbladen Trouw en De Limburger.

Berend Vonk in Binnenlands Bestuur 1/2021.

Herkent u zichzelf in de cartoon van Berend Vonk? Ook u als filatelist (linksmidden) komt volgens het Rad van Fortuin eens aan de beurt, afhankelijk van de levering van de vaccins. U kunt niet een bepaald vaccin selecteren, maar u krijgt een vaccin toegewezen. Snel vaccineren als u aan de beurt bent, dan kunt u daarna weer met uw collega filatelisten tentoonstellingen en ruilbeurzen bezoeken. Wellicht ook een bezoek aan een expo in het buitenland?

Nederland (1984): Internationale Postzegeltentoonstelling Filacento.

Meer info

Meer Corona blogs vindt u op: https://www.postzegelblog.nl/tag/coronavirus/

Eerdere vaccinsblogs:

https://www.postzegelblog.nl/2020/11/27/fila-corona-varia-32/

https://www.postzegelblog.nl/2020/05/22/fila-corona-varia-18/

GGDGHOR: https://ggdghor.nl/

GGDGHOR datalek: https://ggdghor.nl/thema/vragen-antwoorden-datadiefstal/

Teststrategie:

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/testen

https://coronatest.nl/

Vaccinatiestrategie:

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/vraag-en-antwoord

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Australië • Groot Brittannië • Verenigde staten • Zwitserland • Computers • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(11 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...