Twee klein formaat postzegels naar gelijk ontwerp werden uitgegeven op 18 september 1933. De postzegels werden vervaardigd in boekdruk door het Government House in Dublin. Het waren de twee enige bijzondere postzegels die dat jaar verschenen. Vandaar de zeer grote oplage van 20 miljoen stuks van de 2p zegel die bestemd was voor de frankering van brieven binnen de republiek Ierland. De 3p zegel had een aanmerkelijk lagere oplage van ongeveer 1,25 miljoen stuks. Deze zegel was bestemd voor brieven naar Groot-Brittannië en het Britse Noord-Ierland. Ontwerper was de in 1907 geboren glas-in-lood kunstenaar Richard Joseph King. Later zou hij meer postzegels voor Ierland ontwerpen. Het Heilig Jaar was in het bijzonder gericht op de kruisiging van Christus en dat is in de postzegels van Ierland verbeeld. In het midden een kruis met aan weerszijden een engel.

Het Vaticaan gaf zelf een serie postzegels uit met als afbeelding een kruis op een wereldbol. De uitgiftedatum was 1 april 1933 en de oplage bedroeg een miljoen series. Dus vooral bestemd voor postzegelverzamelaars.

De Italiaanse postdienst gaf op 23 oktober 1933 een serie van zeven postzegels uit ter gelegenheid van het Heilig Jaar. Verder werd door geen enkel land door middel van een of meer postzegels aandacht geschonken aan het Heilig Jaar dat plaatsvond tussen Pasen 1933 en Pasen 1934. Het fascistische regiem in Italië had paus Pius XI ‘gevangen gehouden’ in het Vaticaan maar op 11 februari 1929 werd de isolatie van de paus opgeheven, vastgelegd in het Verdrag van Lateranen. Dictator Mussolini had in 1932 een grote tentoonstelling geopend gewijd aan de Fascistische Revolutie en als reactie daarop had de paus het Heilig Jaar uitgeroepen. Vele pelgrims bezochten de tentoonstelling en woonden tevens de vieringen bij van het Heilig Jaar.

De tweede uitgifte van Ierland gewijd aan het Heilig Jaar vond plaats in 1950. Nu waren het drie postzegels met gelijk ontwerp en vervaardigd in plaatdruk. Het waren de eerste Ierse postzegels die in deze druktechniek waren geproduceerd. Zowel het ontwerp als de druk werd uitgevoerd door drukkerij Waterlow & Sons in Londen. Paus Pius XII had op 26 mei 1949 het Heilig Jaar 1950 uitgeroepen. Hij kondigde op 1 november 1950 de ‘apostolische constitutie Munificentissimus Deus’ af waarin het dogma van de Tenhemelopneming van Maria werd vastgelegd. Hiermee onderstreepte de Paus de sterke Mariaverering binnen de katholieke kerk.

Als afbeelding op de postzegels van Ierland werd de heilige Petrus gekozen naar het bronzen beeld dat te zien is in de Sint Pietersbasiliek in Vaticaanstad, zoals afgebeeld op de prentkaart. Het beeld van deze apostel van Christus is naar alle waarschijnlijkheid vervaardigd in de dertiende eeuw door Arnolfo di Cambio die als beeldhouwer in Rome en Florence werkte. Hij leefde van 1265 tot 1302. Als meest waarschijnlijk jaar dat het beeld is gegoten, in 1300, is in 1957 vastgesteld door analysering van de bronslegering door Bruno Bearzi.

Door de postdienst van het Vaticaan werd op 30 oktober 1962 een serie van acht postzegels uitgegeven ter gelegenheid van het Tweede Vaticaans Concilie dat werd gehouden van 11 oktober 1962 tot 8 december 1965. Op een van de postzegels is een fragment van het bronzen beeld van de heilige Petrus afgebeeld, inclusief de achtergrond zoals te zien is op de prentkaart. Het beeld wordt ook wel het ‘Genadebeeld’ genoemd.

Houtgravure: S. Durand

Het beeld van de heilige Petrus kreeg direct voor en na de pest, de ‘Zwarte Dood’ die duurde van 1347 tot 1351, een rol in talrijke bedevaarten die naar Rome leidden. De verering van het beeld werd duidelijk weergegeven op boven afgebeelde prent. Het is een houtgravure van S. Durand, die op 17 februari 1872 gepubliceerd werd in ‘The Graphic’, wekelijks uitgegeven geïllustreerde krant door William Luson Thomas, eigenaar van ‘Illustrated Newspapers Limited’. De verering bestond vooral in het kussen van de rechter voet van het beeld dat iets uitstak boven de sokkel waarop het was geplaatst. Dat kussen door de eeuwen heen heeft ervoor gezorgd dat de voet zwaar heeft geleden en ernstig is afgesleten.

Is de afgesleten voet te zien op de postzegels? Met andere woorden, is de afbeelding ontleend aan het beeld dat te zien is in de Sint Pietersbasiliek in Rome? Waarom die vraag?

Foto: Ethan Doyle White

In de Westminster Abbey in Londen staat een kopie van het beeld van de heilige Petrus vervaardigd naar het model in de Sint Pietersbasiliek in Rome. En hier is de voet duidelijk intact. Dus kan met zekerheid worden gesteld dat de ontwerper van de drukkerij het beeld in Rome als voorbeeld heeft genomen. Maar waarom staat deze kopie van de heilige Petrus in Westminster Abbey? De reden is dat de volledige naam van de Abbey luidt: ‘Collegiate Church of Saint Peter at Westminster’. De foto is genomen door Ethan Doyle White op 29 maart 2019.

Nog een kopie van het beeld staat in Tiberias in Israël. Het beeld staat voor de Saint Peter’s Church aan het meer van Galilea waar Petrus visser was. Ierland was niet het enige land dat een serie postzegels uitgaf met een afbeelding van het bronzen beeld van de heilige Petrus. In de Franse bezettingszone van Saarland verscheen op 29 juni 1950 een serie van drie postzegels met een afbeelding van hetzelfde bronzen beeld van de heilige Petrus, eveneens ter gelegenheid van het Heilig Jaar. Was het toeval dat zowel in Ierland als in Saarland in 1950 hetzelfde beeld van de heilige Petrus werd afgebeeld?

Op maandag 11 september 1950 werden in Ierland de frankeerwaarden 2½p, 3p en 9p uitgebracht. De verkochte aantallen waren van de 2½p 12.887.140 stuks, van de 3p 890.620 stuks en van de 9p 1.588.240 exemplaren. De hoogste oplage behoorde bij de zegel van 2½p bestemd voor brieven binnen de republiek Ierland en voor brieven per zeepost naar de Verenigde Staten en Canada. De laagste oplage was van de waarde 3p. Deze waarde was bestemd voor de frankering van brieven naar Groot-Brittannië en het Britse Noord-Ierland.

De waarde van 9p was bestemd voor het tarief voor luchtpostbrieven naar Noord Amerika, dit vanwege de honderdduizenden Ieren die op zoek naar een beter leven naar de Verenigde Staten en Canada waren geëmigreerd. Er was druk briefverkeer tussen de familieleden die achtergebleven waren en de emigranten.

De zegels kunnen worden onderscheiden in twee verschillende tandingvarianten die goed waarneembaar zijn. Alle zegels, dus alle drie de waarden, komen voor met een dikke tand aan beide zijden. Een dikke tand aan beide zijden boven of een dikke tand aan beide zijden onder. De reden van die dikke tanden is niet duidelijk. Of was het formaat van de postzegel niet gelijk aan de ‘normale’ perforatiekam maat 12½ die door drukkerij Waterlow & Sons is gebruikt? Moest daarom een halve tandingpen worden opgeschoven om correct te kunnen perforeren? En als een vel kopstaand in de perforatiemachine werd ingelegd, of normaal, dat dan de dikke tand boven of onder ontstond? Of was er nog een andere reden? Wie het weet mag het zeggen.

En dan is er nog iets vreemds. Op sommige postzegels komen in alle drie de waarden bij de tandingranden strepen voor in de drukkleur van de betreffende postzegel. Zowel verticaal als horizontaal en zelfs als winkelhaak. De reden waarom deze streepjes zijn aangebracht is mij niet bekend maar bieden wel een stimulans om er meer te zoeken en te trachten te achterhalen wat de reden is geweest.

Voorbeeld van een verticaal streepje rechtsonder op de zegel van 3p. Op de postzegels van 2½p en 9p heb ik slechts een enkele keer een vergelijkbaar verticaal streepje kunnen vinden rechtsonder het zegelbeeld in de tanding.

Voorbeelden van een verticaal streepje linksboven en rechtsboven op zegel 2½p. Op de postzegel van 3p heb ik slechts een enkele keer een verticaal streepje kunnen vinden rechtsboven het zegelbeeld in de tanding. Dit streepje heb ik nog niet op die plaats kunnen vinden op de postzegel van 9p.

Voorbeeld van een horizontaal streepje linksonder op zegel van 2½p. Op de postzegels van 3p en 9p heb ik slechts een enkele keer een horizontaal streepje kunnen vinden linksonder of rechtsonder het zegelbeeld in de tanding.

Voorbeelden van een winkelhaak rechtsonder op zegel 3p. Op de postzegels van 2½p en 9p heb ik nog geen enkele keer een winkelhaak onder het zegelbeeld kunnen vinden. Wie weet meer over de strepen op deze postzegels? En wie heeft voorbeelden van de mij onbekende streepjes?

Het vervaardigen van eerstedag enveloppen bevond zich nog in de kinderschoenen. Daarom zijn eerstedag enveloppen met deze postzegels schaars. Ze zijn slechts gekenmerkt met een tweeregelige afdruk van een stempel ‘Eerste dag van Uitgifte’ in de Ierse en Engelse taal. Deze stempelafdruk werd aangebracht als de afzender de envelop aanbood aan het loket van het postkantoor. Voorbeeld is bovenstaand afgebeelde envelop beplakt met een postzegel van 2½p, het tarief voor een brief per zeepost naar de Verenigde Staten van Amerika. De postzegel, met linksboven in de tanding een verticaal streepje, werd gestempeld met het dagtekeningstempel van Dublin. Maar wat had het Heilig Jaar verder voor invloed op Ierland? Op een rots aan de kust bij het stadje Bray, op Bray Head, werd in 1950 een betonnen kruis opgericht ter gelegenheid van het Heilig Jaar. En verder begon het nationale radiostation vanaf 15 augustus 1950 met een traditie om elke dag om 12.00 uur en 18.00 uur het gebed ‘Angelus Domini’, ofwel ‘De Engel des Heren’ uit te zenden. Voorafgegaan door het geluid van de kerkklokken van de kathedraal van St Mary in Dublin. Hierover werden vragen gesteld in kranten en door politici waarop een officiële verklaring van de regering kwam: Wij zijn een katholiek land! In 2009 werd de traditie beëindigd.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Canada • Groot Brittannië • Verenigde staten • Religie

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...