Ierse landhervormers Parnell en Davitt

05 december 2020, 6:41 uur - Cees Janssen

De eerste uitgifte van bijzondere postzegels in Ierland na de Tweede Wereldoorlog vond plaats op 16 september 1946. En daar bleef het bij voor dat jaar. Het waren twee postzegels met hetzelfde ontwerp gewijd aan Charles Stewart Parnell en Michael Davitt die beiden in 1846 waren geboren, dus honderd jaar eerder. Wie waren zij?

Post Views: 1.709

Charles Stewart Parnell was op 27 juni 1846 geboren in Rathdrum, Avondale House, graafschap Wicklow. Hij was het zevende kind van John Henry Parnell, een rijke protestantse Engels-Ierse landeigenaar en zijn Amerikaanse echtgenote Delia Tudor Stewart, dochter van de Amerikaanse zeeheld admiraal Charles Stewart. De moeder van admiraal Stewart behoorde tot de Britse familie Tudor en had daarmee een verre relatie met de Britse koninklijke familie. Na een moeilijke jeugd en problemen met de erfenis van het landgoed na het overlijden van zijn ouders werd hij in 1874 benoemd tot hoge sheriff van Wicklow. Hij reorganiseerde het beheer zijn landgoed en speelde een belangrijke rol bij het openstellen van het gebied in het zuiden van het graafschap Wicklow voor vestiging van industrie.

Vanwege zijn rol werd hij in 1875 gekozen in het Britse House of Commons, het Lagerhuis. Hier werd hij de drijvende kracht achter hervormingen op landbouwgebied zowel in Groot-Brittannië als in Ierland. Om meer aandacht te vragen van de parlementsleden voor zijn ideeën begon hij met zeer lange toespraken te houden die in feite niets van doen hadden met het onderwerp, het zogenoemde ‘obstructiebeleid’ waardoor hij het functioneren van het Lagerhuis kon verstoren. Daarbij doelde hij steeds meer op een zelfstandig worden van Ierland, het losmaken van Engeland. Hij sloot zich aan bij de ‘Home Rule League’ en werd al snel leider van deze beweging. Later werd dit de ‘Ierse Partij’ genoemd die streefde naar een eigen Iers parlement zonder de banden met Engeland te verbreken. Daarin slaagde hij echter niet. Hij overleed op 6 oktober 1891 in Brighton, Zuid Engeland. De afbeelding op de postzegel is ontleend aan een portret vervaardigd door Sydney Prior Hall.

In O’Connell Street in Dublin staat een 19 meter hoge granieten obelisk met daarvoor een standbeeld van Charles Stewart Parnell. Op de zuil een van zijn citaten uit een toespraak die hij heeft gehouden. De foto werd genomen door Thorsten Pohl Thpohl in augustus 2003. Op de sokkel staan de namen van de vier provincies van Ierland. Het beeld werd gemaakt door de Iers-Amerikaanse beeldhouwer Augustus Saint-Gaudens met behulp van de architecten Henry Bacon en George Sheridan. Het werd onthuld op 1 oktober 1911. De Ierse tekst onder de gouden harp luidt: ‘Go Soirbhighidh Dia Éirer dá chlainn’. Dit betekent: ‘Moge God Ierland voor zijn kinderen voorspoedig maken’.

Op de postzegel van 2½p is de naam van Parnell geplaatst aan de linker zijde. Ontwerper van de postzegel was Richard Joseph King. Hij tekende een boer aan de ploeg met op de achtergrond een boerderij en daarachter de ‘Heilige Berg’, Croagh Patrick gelegen in het zuidwesten van Ierland. De tekst boven de boerderij luidt: ‘Tir agus Teaghlach’ en betekent ‘Land en Hoeve’. Het tarief van 2½p was voor brieven geadresseerd binnen de republiek Ierland. Van deze postzegel zijn 36.938.550 exemplaren verkocht.

Michael Davitt werd op 25 maart 1846 geboren in Straide, graafschap Mayo tijdens de grote hongersnood. Zijn ouders waren arme pachtboeren die Iers als familietaal spraken. Toen Michael vier jaar oud was werd het gezin uit de boerderij gezet vanwege achterstallige huur. Daarop emigreerde het gezin naar Engeland. Ze staken de zee over naar Liverpool en vestigden zich in Haslingden in het graafschap East Lancashire, ten noorden van Manchester. Hier bevond zich een groot aantal gezinnen dat afkomstig was uit Ierland. Op negenjarige leeftijd ging Michael werken in een katoenspinnerij. Twee jaar later raakte hij met zijn rechter arm verstrikt in een tandrad en was zodanig verminkt dat zijn arm moest worden geamputeerd. Toch vond hij enkele jaren later werk in het plaatselijke postkantoor en een drukkerij. Hij begon veel te lezen en kwam in aanraking met de chartistenbeweging die ijverde voor algemeen kiesrecht voor mannen boven de 21 jaar. Zo belandde hij in de politiek en hoorde voor het eerst afkeurende woorden van de Engelse charistenleider Ernst Charles Jones van het ‘Landlordisme’, het overheersen van een kleine groep grootgrondbezitters over de pachtboeren in Ierland.

Op de postzegel, uitgegeven op 4 juli 1996, is zijn portret te zien, oorspronkelijk in zwart-wit vervaardigd rond 1891 door W. & D. Downey en gepubliceerd door Cassell & Company, Ltd. De zwart-wit foto is voor de postzegel ingekleurd door ontwerper Robert Ballagh. De postzegel werd gedrukt door Joh. Enschedé & Zonen te Haarlem.

Michael Davitt werd in 1865 lid van de ‘Irish Republican Brotherhood’, de IRB, een geheim genootschap dat het gebruik van geweld voorstond om de Britse overheersing in Ierland te beëindigen. Davitt werd al snel verkozen tot leider van de plaatselijke Rossendale-afdeling van de IRB, gevestigd in Haslingden, met ongeveer vijftig leden. In 1867 bereidde hij een aanval voor op het kasteel van Chester om wapens te verkrijgen om een opstand te beginnen in Ierland, maar het plan lekte uit en werd afgeblazen. Vanaf 1868 werkte hij volledig voor de IRB. Hij werd op 14 mei 1870 gearresteerd in het Paddington Station te Londen toen hij een lading wapens in ontvangst wilde nemen. Hij werd veroordeeld voor wapenhandel en het organiseren van verzet tegen de Engelsen en kreeg vijftien jaar dwangarbeid. In 1872 kon hij een brief uit de gevangenis laten smokkelen die in kranten werd gepubliceerd omdat hij, zoals hij zelf schreef, geen crimineel was maar een politieke gevangene. Hierop werd door de Minister van Binnenlandse Zaken een onderzoek gelast en Davitt werd op 19 december 1877 onder voorwaarden vrijgelaten.

Op de postzegel is een detail van het portret van Davitt weergegeven. Het portret werd in 1905 vervaardigd door Sir William Newenham Montague Orpen en is te zien in de Dublin City Gallery The Hugh Lane. Op de postzegel, uitgegeven op 5 september 2006, is het echter in spiegelbeeld opgenomen.

Op de foto vervaardigd door Benjamin Stone in juli 1897 is Davitt te zien voor het Parlementsgebouw. Duidelijk is te zien dat hij de rechter arm mist. Na zijn vrijlating stortte Davitt zich volledig op de politiek. Om de Ierse republikeinse doelen te benaderen gaf hij de voorkeur aan politiek overleg in plaats van fysiek geweld. Hij steunde daarbij het Ierse nationalisme gericht op landhervormingen. Bij een bijeenkomst op 1 juni 1879 in Dublin werd samenwerking in de landhervormingscampagne versterkt tussen Michael Davitt en Charles Stewart Parnell, de leider van de Ierse Parlementaire Partij, de IPP, die pleitte voor autonomie van Ierland. Op 16 augustus 1879 werd de ‘Land of League of Mayo’ opgericht. De naam werd op 21 oktober gewijzigd in ‘Irish National Land League’. Parnell werd tot president benoemd en Davitt tot secretaris. Hij werd wegens zijn inzet voor een vrij Ierland op 3 februari 1881 opnieuw gearresteerd en werd opgesloten in de Millbank gevangenis in Engeland. Ook Parnell en leden van de League werden gearresteerd. Daartegen werd door aanhangers van de ‘Land League’ met kracht geprotesteerd en de League riep de pachtboeren in Ierland op geen pachtgeld te betalen totdat alle politieke gevangenen. Davitt en zijn aanhangers werden in mei 1882 vrijgelaten.

Op de postzegel van 3p is de naam van Davitt vermeld. De frankeerwaarde van 3p was bestemd voor brieven met bestemmingen in Groot-Brittannië en het Britse Noord-Ierland. Het verkochte aantal postzegels bedroeg 2.095.590 exemplaren. Het gebruikte postzegelpapier was hard en dun, waardoor de zegels sterk konden opkrullen. Door het dunne papier is het watermerk, de letter ‘e’ goed zichtbaar.

Davitt bleef tot 1893 lid van het Lagerhuis maar moest zijn zetel opgeven vanwege faillissement. Veel van zijn campagnes had hij uit eigen zak betaald en zijn inkomsten waren mager. Toch bleef hij politiek actief om de Britse overheersing van Ierland te bestrijden. Hij richtte in 1898 samen met William O’Brien de ‘United Irish League’ op. De organisatie pleitte voor de herverdeling van weiland aan kleine boeren. Maar ook deze organisatie werd door de Britten verboden en in september 1902 werden veertig leden van de ‘United Irish League’ gearresteerd. De rol van Davitt was uitgespeeld en op 30 mei 1906 overleed Michael Davitt in het Elpis Hospital in Dublin aan een bloedvergiftiging als gevolg van complicaties bij het trekken van een tand. Hij werd in stilte begraven op het ‘Strade Abbey Cemetery’ in zijn geboortedorp in het graafschap Mayo. Zowel Parnell als Davitt waren de voorvechters voor een vanaf 1922 vrije staat Ierland tot aan de huidige republiek.

Post Views: 1.709