Patrick Henry Pearse was geboren op 10 november 1879 in Dublin. Al op jonge leeftijd had hij de zeer sterke wens dat Ierland een staat in vrijheid zou worden. Hij toonde daarnaast veel interesse in politiek en raakte snel betrokken bij patriottische bewegingen. Hij propageerde het Iers als de taal voor zijn land boven het Engels. Op Paasmaandag in het jaar 1916 riep de nieuwe republikeinse regering onder leiding van Pearse de Ierse Republiek uit. Hij deed dit in een document, de ‘Proclamation’ genoemd en leidde daarmee de Ierse opstand in. Lang niet alle Ieren waren het eens met de actie van Pearse en zijn nieuw gevormde regering en dat bracht een splitsing teweeg tussen het Republikeinse en het algemene Ierse nationalisme. De laatste groepering accepteerde de autonomie die door de Britse Kroon eerder was beloofd.

James Connolly was leider van het kleine ‘Irish Citizen Army’ die samen met de ‘Irish Volunteers’ onder leiding van Patrick Pearse tijdens de jaarlijkse parade op Eerste Paasdag totaal onverwacht voor de Britse bezetter een aantal sleutelposities in Dublin innam. Hierna volgde de proclamatie die werd voorgelezen, staande voor het door hen met geweld bezette hoofdpostkantoor. De gehele strijdmacht bestond uit ongeveer 1.000 leden van de Volunteers en 250 leden van het Citizen Army. Zij moesten het opnemen tegen de Britse troepen die opdracht hadden gekregen om de opstand neer te slaan. De opstandelingen stonden tegenover een goed getrainde en bewapende legermacht van 4.500 soldaten en 1.000 politietroepen. Honderden rebellen vonden de dood in de kogelregens die door de Britten werden afgevuurd, Ook vele burgers vonden de dood omdat ze in de vuurlinie terecht kwamen of, omdat de Britten dachten dat het ook rebellen waren. De vuurgevechten vonden plaats vooral in het centrum van de stad waar vele gebouwen en winkels werden vernield en in brand raakten.

Het belangrijkste bolwerk van de opstandelingen was het hoofdpostkantoor van Dublin waar ze het langst stand hielden. Hier bevond zich het kort daarvoor ingerichte hoofdkwartier van de rebellen. Maar zes dagen na hevige gevechten met de Britten gaf Pearse het bevel om de wapens neer te leggen. De vernielingen in en rondom het hoofdpostkantoor waren enorm zoals op de krantenfoto is te zien.

Het gebouw was vrijwel totaal vernietigd door brand. De krantenfoto toont de uitgebrande hal van het hoofdpostkantoor. Alleen de imposante voorgevel stond, licht gehavend door kogelinslagen en artillerievuur, nog overeind.

Zelfs prentkaarten werden vlak na de gevechten vervaardigd om de opstand vast te leggen. Pearse en veertien andere leiders, waaronder zijn broer Willie, werden gevangen genomen door de Britten. Ze werden voor de krijgsraad gebracht en veroordeeld tot de doodstraf door een vuurpeloton.

Thomas James Clarke en Thomas MacDonagh waren, samen met Pearse, de eersten die op de ochtend van 3 mei 1916 omkwamen door het vuurpeloton. Zij waren betrokken geweest bij het uitroepen van de Republiek Ierland voor het hoofdpostkantoor, waarbij Pearse was aange-wezen als president. Thomas J. Clarke was een van de grootste voorvechters van een vrije Ierse Staat en een van de aanstichters van de Paasopstand.

Thomas MacDonagh was een van de ondertekenaars van de proclamatie. In totaal werden vijftien rebellenleiders, waaronder de zeven ondertekenaars van de proclamatie, geëxecuteerd in de gevangenis van Kilmainham Goal. De dodelijk getroffen James Connolly kreeg de kogel terwijl hij op een stoel was gezet omdat hij niet meer kon staan. De Ierse opinie veranderde sterk door het brute optreden van de Britse troepen waardoor vele burgers omgekomen waren en de door hen uitgevoerde executies. Het zou nog vijf jaar duren voordat de wens naar een vrije Ierse staat in vervulling kon gaan door het vormen van een provisorische regering en een jaar later de vorming van de Ierse Vrijstaat.

De postdienst van de Ierse Vrijstaat gaf op 12 april 1941 twee postzegel uit ter herinnering aan de Paasopstand in 1916. Het waren twee postzegels uit de serie van 1921 en 1922, waarbij de waarde van 2d in de kleur oranje werd herdrukt en voorzien van de tekst ‘ter herinnering aan de  opstand van 1916’. Het is in feite geen opdruk maar een tweede drukgang. Van de 2d werden 28.162.330 exemplaren verkocht. Van de 3d, wellicht ook een herdruk met tweede drukgang, werden 1.187.280 stuks verkocht.

Omdat men algemeen van mening was dat de twee postzegels met tekst onvoldoende recht deden aan de gebeurtenissen tijdens de Paasopstand werd aan de grafische kunstenaar Victor Brown opdracht gegeven om een passender postzegel te ontwerpen. Het werd een jonge vrijheidsstrijder, een ‘Volunteer’, met zijn wapen in de hand voor het hoofdpostkantoor van Dublin. De postzegel werd uitgegeven op 27 oktober 1941 en hiervan werden 32.394.840 exemplaren verkocht.

De tekst links van de strijder op de postzegel uit 1941 is de eerste zin opgenomen van de proclamatie die in 1916 werd voorgelezen. Die zin begint met de woorden: ‘In de naam van God en de generaties voor ons …’. Een afbeelding van een groter deel van de proclamatie is opgenomen op een postzegel uitgegeven op 3 april 1991. Deze postzegel, met een oplage van drie miljoen stuks, werd ontworpen door de in Schotland geboren kunstenaar Ian Calder.

De afbeelding van de sculptuur wierp nogal wat vragen op omdat de relatie met de Paasopstand voor velen niet duidelijk was. Het is een sculptuur vervaardigd door de beeldhouwer Oliver Sheppard en stelt de dood van de mythische strijder Cuchullain of Cúchulaínn voor. Het beeld werd in 1911 in brons gegoten en stond in het hoofdpostkantoor van Dublin op de plaats waar de commandopost van de rebellen was ingericht. Later is het beeld verplaatst naar de ingang van het hoofdpostkantoor maar er zijn plannen om het beeld onder te brengen in een nieuw in te richten tentoonstellingsruimte in het hoofdpostkantoor.

Ter herdenking van de Paasopstand van 1916 werd op 12 april 1966 een serie van acht postzegels uitgegeven met afbeeldingen van de zeven ondertekenaars van de proclamatie. De postzegels werden in paartjes verkrijgbaar gesteld, zoals op het paartje met de frankeerwaarde van 7p per zegel. Joseph Mary Plunkett, Éamonn Ceannt en Seán Mac Diarmada waren medeondertekenaars van de proclamatie.

In 2016, honderd jaar na de Paasopstand werden enkele tientallen postzegels uitgegeven die betrekking hadden op de herdenking daarvan. Bij het Britse leger vielen in totaal 116 doden, 368 gewonden en telde men negen vermisten. Bij de Ieren vielen 318 doden te betreuren en 2.217 gewonden, waaronder vele burgers. De ter dood veroordeelde leiders en ondertekenaars van de proclamatie werden begraven op de oude begraafplaats van de gevangenis van Arbour Hill in Dublin, niet ver van de plaats waar zij werden geëxecuteerd. Hun graven werden een nationaal monument waar ze als martelaren voor hun land worden vereerd.

Aan een aantal leiders van de Paasopstand en ondertekenaars van de proclamatie werd later nog eens extra aandacht geschonken met de uitgifte van een postzegel. Zoals aan Seán Mac Diarmada, een van de ondertekenaars waaraan een postzegel werd gewijd in 1983 ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag. Hij werd op 27 januari 1883 geboren in Corranmore bij Kittyclogher in het graafschap Leitrim. In de Paasopstand was hij een van de leiders van de militaire afdeling van de ‘Irish Republican Brotherhood’ en werd na zijn arrestatie door de Britten geëxecuteerd.

Het hoofdpostkantoor van Dublin, waarvan de eerste steen werd gelegd op 12 augustus 1814, werd na de Paasopstand, waarbij het vrijwel volledig werd verwoest, in 1929 herbouwd. Alleen de voorgevel was gespaard gebleven maar de enorme pilaren van de voorgevel tonen nog altijd de sporen van inslagen van granaatscherven en kogels die door de Britse troepen waren afgevuurd. De Paasopstand zal altijd in herinnering blijven van de Ierse bevolking.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Groot Brittannië

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...