Het monument is ontworpen door de Luxemburgse beeldhouwer Claus Cito en werd oorspronkelijk in 1923 gebouwd. In Luxemburg staat het ook bekend als Gëlle Fra (Gouden Dame), een naam die verwijst naar de verguld bronzen vrouwelijke figuur boven op een 21 meter hoge granieten obelisk. Het stelt Nike voor de godin van de overwinning, of de ‘Koningin van de vrijheid’, met een lauwerkrans als gebaar naar de Luxemburgse bevolking. Aan de voet van de obelisk bevinden zich ​​twee bronzen figuren, die de Luxemburgse soldaten voorstellen die zich vrijwillig voor Frankrijk en daarmee voor de vrijheid van Luxemburg hebben ingezet. Een soldaat ligt aan de voet van het beeld, gestorven in dienst van zijn land, terwijl de andere soldaat zit te rouwen om zijn overleden landgenoot.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog had Luxemburg de neutraliteit beloofd. Groothertogin Maria Adelheid van Luxemburg probeerde symbolisch de opmars van de Duitse troepen aan de grens tegen te houden door haar auto op een van de grensovergangen naar Duitsland dwars op de weg te zetten. Toch werd het groothertogdom door de Duitsers bezet, ‘vanwege militaire noodzaak’ bij hun opmars naar Frankrijk. Het Luxemburgse leger kon weinig uitrichten maar velen van degenen die zich buiten Luxemburg bevonden, namen dienst in het Franse leger om te vechten tegen de Duitsers. Van de 3.700 Luxemburgers die deelnamen aan de strijd verloren 2.000 mensen het leven. De vooroorlogse bevolking telde slechts 266.000 personen dus was het dodental bijna 1% van de nationale bevolking.

De foto van het gouden beeld is op 13 april 2008 genomen door ‘Cayambe’, Claude Meisch uit Luxemburg. Toen de nazi’s de stad Luxemburg tijdens de Tweede Wereldoorlog bezetten, werden de basis en obelisk van het monument vernietigd en werd het beeld verwijderd. Het werd een symbool van het verzet tegen de Duitse bezetter. Na de oorlog is het monument opnieuw opgebouwd, en het herdenkt nu ook de Luxemburgers die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Korea. In 1951 werden de twee beelden van de soldaten weer op de sokkel gezet. Het gouden beeld was ‘zoek’ sinds 1955 maar werd in januari 1980 in stukken en brokken teruggevonden onder de hoofdtribune van het nationale voetbalstadion. Het originele beeld dat thans te zien is in een museum, werd met grote delen van de oorspronkelijke stukken gerestaureerd. Het monument werd pas in 1984 volledig gereconstrueerd en gerestaureerd naar zijn oorspronkelijke ontwerp met een kopie van het beeld de ‘Gëlle Fra’. Het werd uiteindelijk onthuld aan het publiek in aanwezigheid van groothertog Jean op 23 juni 1985, de nationale feestdag van Luxemburg. De ‘Gëlle Fra’ ligt aan het Constitution Square, in de wijk Ville Haute in het centrum van Luxemburg-stad, een groot parkeerterrein met een mooi uitzicht op de Vallei van Pétrusse en de Adolfsbrug.

Om het ontwerp en de bouw van het monument te financieren werd op 2 augustus 1921 een serie van drie postzegels uitgegeven met een toeslag. Het lijken opdrukzegels met het plusteken en de toeslagwaarde, maar dat is niet juist. De postzegels werden gedrukt in diepdruk en de toeslagwaarde in een tweede drukgang in boekdruk aangebracht. Daarna werden de vellen postzegels geperforeerd in lijntanding 11½. Opvallend is de titel bovenaan de postzegels: ‘Timbre de Souvenir’, ofwel ‘Herdenkingspostzegel’. Het te bouwen monument kreeg de titel ‘Monument de Souvenir’.

Op de postzegel van 10c + 5c is de in 1909 in Neoromaanse stijl gebouwde abdij van de Benedictijner monniken in Clervaux afgebeeld. De monniken waren in 1901 verbannen uit Frankrijk. De postzegels zijn gedrukt door Joh. Enschedé & Zonen te Haarlem.

Op de postzegel van 15c + 10c is een van de torens van Vauban afgebeeld in een van de oudste delen van de stad, Pfaffental. De toren staat vlak bij Fort Niedergrünewald aan de rivier Alzette. Van hieruit heeft men ook een mooi uitzicht op de Adolfsbrug.

De postzegel van 25c + 10c is een uitzicht over de stad Luxemburg afgebeeld ongeveer vanaf de huidige Groothertogin Charlottebrug ofwel de ‘Rode Brug’ die de vallei van de rivier Alzette en het stadsdeel Pfaffental overspant. De brug werd geopend op 24 oktober 1966 en verbindt de wijk Limpertsberg met het plateau van Kirchberg. Op de achtergrond de kerk van St. Michael.

Het herdenkingsmonument voor de gevallenen werd officieel ingewijd op zondag 27 mei 1923. Het monument veroorzaakte nogal wat publieke controverse op het moment dat het werd gepresenteerd en geïnstalleerd. Tegenstand van het monument was afkomstig van de conservatieve katholieke meerderheid van de burgers van Luxemburg vanwege de ‘uitdagende’ houding van de gouden dame. Om nog meer financiële middelen bij elkaar te sprokkelen ter bekostiging van het monument werden 30.000 exemplaren van de in 1921 uitgegeven serie postzegels voorzien van een opdruk met een extra toeslag van 25c en de tekst 27 mai 1923.

Het monument werd in tegenwoordigheid van de kroonprins van België, Leopold, ingewijd. Daarbij waren ook vele andere belangrijke personen aanwezig, vooral uit militaire kringen en enkele ministers. De formele aanleiding van de postzegeluitgifte die de Luxemburgse Post had gegeven luidde:  ‘Herdenkingspostzegels naar aanleiding van de inwijding van een monument en het bezoek van kroonprins Leopold van België’.

Groothertogin Charlotte, die de te veel Duitsgezinde Groothertogin Adelheid had opgevolgd, was er niet bij en evenmin de Bisschop van Luxemburg. Dit bij wijze van protest tegen de ‘wulpse’ vormgeving van de gouden dame.

Vanwege de hoge toeslag werden vrijwel alle door verzamelaars gekochte series ongebruikt in de verzamelingen opgenomen. Daarom zijn echt gebruikte postzegels uit deze serie schaars. Postzegels met afdrukken van stempels waarvan de datum niet leesbaar is, hebben dezelfde verzamelwaarde als ongebruikte exemplaren. Ze zijn meestal op verzoek als zodanig gestempeld. Einde der geldigheid van de postzegels voor de frankering was 30 juni 1928 tegelijk met de eerste serie zonder opdruk.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • België • Duitsland • Frankrijk • Bruggen • Eerste Wereldoorlog • Musea • Religie • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...