Een stukje geschiedenis
In oktober 1573 werd de stad Leiden belegerd door de Spanjaarden, omdat Leiden de zijde van Willem van Oranje had gekozen. Om Leiden weer onder Spaans gezag te krijgen, kwamen Spaanse troepen onder aanvoering van Alva naar Leiden en omsingelden Leiden, met de bedoeling de bevolking uit te hongeren en hen tot overgave te dwingen. De Spanjaarden maakten daarbij gebruik van schansen (ook wel verschansingen genoemd), meestal gemaakt van afgegraven aarde.
Er lagen 21 schansen om Leiden heen. Eén daarvan werd ‘Schans Lammen’ genoemd. Deze lag op een strategische plaats, bij de kruising van 3 waterwegen, waaronder de Vliet, op een afstand van ongeveer 1 kilometer van de stad Leiden. Dit was toen grondgebied van Zoeterwoude en de omgeving daar werd ‘Lammen’ genoemd. Het nabij gelegen kasteel Cronesteyn (op het huidige park Cronesteijn) was door Leiden al met de grond gelijk gemaakt, zodat de Spanjaarden zich daar niet konden verschuilen. Willem van Oranje (op onderstaande postzegel op bezoek in Leiden) had de Watergeuzen opdracht gegeven om Leiden te ontzetten en hiervoor de dijken door te steken.

Willem van Oranje

Alva

Leidens Ontzet
Leiden had tijdens het Spaanse beleg in totaal 5 stadspoorten, waaronder de Zijlpoort en de Koepoort. Helaas is van deze 5 poorten alleen de Zijlpoort nog over.

Zijlpoort

In de nacht van 2 op 3 oktober 1574 stroomde het water door een stormachtige wind naar Leiden. De Spanjaarden, die niet van natte voeten hielden, vertrokken. Een deel van de muur naast de Koepoort (die bij de huidige Koepoortsbrug stond) stortte die nacht in. De weesjongen Cornelis Joppenszoon ging in de vroege ochtend van 3 oktober door deze bres in de stadsmuur naar het Spaanse legerkamp Schans Lammen en zag dat deze verlaten was. Volgens overlevering vond hij daar een ketel met hutspot . Later die ochtend voeren de Watergeuzen langs Schans Lammen, waar ze zonder slag te leveren door konden varen, Leiden in. Ze hadden haring en wittebrood meegebracht voor de hongerige Leidenaren, en daarom wordt deze wonderbaarlijke bevrijding elk jaar op 3 oktober in Leiden gevierd met haring, wittebrood en hutspot.

Hoewel het verhaal van Cornelis Joppenszoon enigszins geromantiseerd en niet helemaal juist is , koestert Leiden deze legende en is er een beeldje van hem onthuld met een hutspotketel tussen zijn benen. De locatie van dit beeldje verwijst ook naar de Schans Lammen, want het staat bij NS-station Leiden-Lammenschans.

Beeld Cornelis Joppenszoon met de hutspotketel (eigen foto)

Bijna 450 jaar was de plek van ‘Schans Lammen’ nooit vastgesteld. Men wist het ‘ongeveer’. Nu is dus de exacte plaats van Schans Lammen wel gevonden, vlakbij de Lammebrug en de Vliet.
Het Alg. Dagblad berichtte hierover:” In een uitgegraven sleuf troffen archeologen een deel van de gracht behorend bij de schans aan. In de gracht lagen een deel van een tinnen lepel of vork, een kraal, een visloodje, veel aardewerk en versierde onderdelen van een drinkglas. De ouderdom van het aardewerk wijst op gebruik in de 16e en 17e eeuw”. Voor Leidenaren dus een nieuwe historische en bijzondere plek. De hutspot zal daardoor (nog) beter smaken in de toekomst nu de vindplaats van de hutspotpan bekend is!

Hutspot 1574
De hoofdingrediënten van hutspot zijn aardappelen, wortelen en uien. Maar in 1574 waren er nog geen aardappelen. Wat zal er dan in de gevonden hutspot van de Spanjaarden gezeten hebben? Volgens overlevering zat er naast wortelen en uien nog een ingrediënt in dat nu kennen als ‘de vergeten groente’. Het is een witte wortel met een wat zoetige smaak: pastinaak.

De pastinaak staat op het Belgische velletje ‘Groenten van vroeger’ op de 3e postzegel naast de wortel. De aardappel komt overigens uit Zuid Amerika en is door de eerste directeur van de Leidse Hortus, Carolus Clusius, geïntroduceerd in Nederland. Begin 1600 groeide de eerste aardappelen van Nederland in de Hortus Botanicus van Leiden. Dat kan volgens mij geen toeval zijn. Mocht U nog niet weten wat U vanavond wilt eten: Ik adviseer hutspot met pastinaak. Het is wat zoeter van smaak maar best lekker. Vanuit Leiden-Hutspotstad: Eet smakelijk!

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • België • Gastronomie

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(6 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...