Het klooster Klosterneuburg (Duits: Stift Klosterneuburg) is een 12e eeuws Augustijner klooster, gelegen in de stad Klosterneuburg en dicht bij de Leopoldsberg in Neder- Oostenrijk, even ten noorden van Wenen en biedt een uitzicht over de rivier de Donau. Het klooster werd gesticht in 1114 door markgraaf Leopold III van Babenberg en zijn tweede vrouw Agnes van Duitsland.
Gerelateerde artikelen
Hij werd heilig verklaard in 1485 door paus Innocentius VIII en werd de patroonheilige van Oostenrijk. In 1133 droeg Leopold het klooster over aan de Augustijnen. De bijbehorende kerk opgedragen aan de Geboorte van Maria werd in 1136 ingewijd en, net zoals het klooster, in de latere eeuwen regelmatig verbouwd zodat Gotiek en Barok elkaar vaak afwisselen.
De legende vertelt dat Leopold, na zijn huwelijk met Agnes, een kasteel bouwde op de Leopoldsberg dat de naam ‘Niwenburc’ kreeg. Toen zij eens samen op het balkon stonden werd de sluier van Agnes meegenomen door een sterke windvlaag. Een speurtocht leverde niets op, de sluier was verdwenen. Jaren later zag Leopold tijdens de jacht een fel stralend licht in de struiken. De bron van dit licht was de sluier van Agnes die, onbeschadigd. aan een tak hing. In dit licht kreeg hij een visioen van de Maagd Maria. Dit zette Leopold ertoe aan een kerk en een klooster op die plek ter ere van Maria te bouwen. Kort na de inwijding stierf Leopold III op 15 november 1136. Hij werd heilig verklaard in 1485 door Paus Innocentius VIII en vanaf dat moment werd het klooster Klosterneuburg een belangrijk pelgrimsoord. Agnes overleed zeven jaar later. Hij werd opgevolgd door een van zijn zoons in1140, Heinrich II van Babenberg, die verschillende titels droeg en uiteindelijk in 1156 hertog van Oostenrijk werd.
In de 15e eeuw hielden de Augustijnen zich bezig met menswetenschappen, geografie en astronomie. Het klooster onderging zware beschadigingen gedurende de vele oorlogen uit die tijd, vooral door de Ottomaanse belegeringen van Wenen in 1529 en 1683. De Reformatie droeg bij aan het afnemen van het aantal broeders tot zeven. In de 17e eeuw herstelde het klooster en de kloostergemeenschap zich.
Het klooster is zeer strategisch gelegen. In de herfst van 1683 werd Wenen belegerd door een enorm Ottomaans leger onder leiding van Kara Mustafa Pasha en het klooster werd bedreigd. De inwoners van de stad en het klooster ontsnapten, maar één priester en een lekenbroeder verdedigden samen met een handvol burgers de stad en het klooster. Het lager gelegen deel van de stad was omgeven door de vijanden maar het hoger gelegen gedeelte werd succesvol verdedigd. De verdediging van Klosterneuburg bleek een strategisch succes omdat het diende als flank- bescherming tijdens de redding van Wenen door de christelijke troepen onder leiding van de Poolse Koning Jan III Sobieski.
De held van het beleg van Wenen is de Poolse Koning Jan III Sobieski. In het zwarte stempel staat: ‘300 jaar ontzet van Wenen’. De tekst in het lila stempeltje linksboven luidt: ‘We kwamen, we zagen en God overwon’. Hij schreef dit aan paus Innocentius XI na de overwinning van de christenen op de Ottomanen. Sobieski werd door de paus gehuldigd als de redder van Wenen en het Europese christendom. In de Leopoldskapel bevindt zich een adembenemend kunstwerk: het Verduner Altaar, gemaakt 1181 door Nicolaas van Verdun, een romaans edelsmid uit Lotharingen. Het bestaat uit drie delen die 51 vergulde koperen afbeeldingen tonen die geëmailleerd zijn. (Emaille is een beschermlaag van gesmolten glas aangebracht op metaal of aardewerk.) Oorspronkelijk waren ze bedoeld als panelen en werden rond 1330 opgesteld als altaar.
De afbeeldingen zijn gesplitst in drie rijen. De centrale rij bestaat uit Nieuw Testamentische episodes. De bovenste en onderste rijen bevatten scènes uit het Oude Testament, respectievelijk vóór en na het opleggen van de tien geboden. Verticaal komt er hierbij een gecompliceerd typologisch programma tot stand: de betekenis van personen en gebeurtenissen van een voorafgaand tijdperk dienen als voorbeeld voor die uit een latere tijd.
Nicolaas van Verdun werd bekend door nog twee andere kunstwerken: De Driekoningenschrijn in de Dom van Keulen (zie onder) en de reliekschrijn van Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen in de kathedraal van Doornik.
In een van de gebrandschilderde ramen van de Leopoldskapel staat Heinrich II van Babenberg afgebeeld, een van de zonen van Leopold III en tevens zijn opvolger. In zijn hand houdt hij een model van de door hem gebouwde ‘Schottenkirche’ in Wenen. Schotse en Ierse missionarissen waren naar Wenen gekomen om daar het geloof te verbreiden. Tevens werd in 1147 onder zijn leiding de bouw van de eerste St. Stephansdom in Wenen afgerond, een van de mooiste kathedralen van Europa.
Het Klosterneuburg klooster bevindt zich in een bekend wijngebied. Er ligt een enorme wijnkelder onder het klooster van vier verdiepingen. Daarin bevindt zich het ‘Riesenfass’, een wijnvat van vijf meter lang en vier meter hoog. Het werd gemaakt in 1704 en kan 56.000 liter bevatten. Tijdens het Leopoldfest van 11 tot 15 november wordt er in het plaatsje Klosterneuburg uitbundig feest gevierd. 15 November is tevens de nationale feestdag en heeft iedereen vrij. Een van de hoofdattracties is het ‘tonschuiven’, een traditie die teruggaat naar 1814. Tegen een geringe vergoeding klimmen mensen op het hoge vat om er aan de andere kant weer vanaf te glijden. Het gerucht gaat dat de glijbaan er voor zorgt dat aan elke wens wordt voldaan. Aan sommige wensen wordt in ieder geval voldaan: de opbrengst gaat naar een project voor Roemeense straatkinderen.
Reacties (3) Schrijf een reactie
Een groot stuk van het artikel is niet geplaatst.
@Yvonne Al is je artikel ingekort het blijft een mooi en interessant verhaal.
Het grote wijnvat herinnert me aan het vat in Heidelberg met een inhoud van 219000 liter. De hofnar Perkeo en bewaker van het vat lustte zelf nogal een wijntje en stond bekend als de grootste drinkebroer. Het verhaal gaat dat hij overleed toen hij voor de eerste keer water te drinken kreeg.
Een mooi verhaal Franc! Het verhaal is nu weer compleet.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)