Home » Bloggers » Randy Koo » Fila Corona Varia (16)

Fila Corona Varia (16)

13 mei 2020, 17:14 uur - Randy Koo

Op 12 maart 2020 was er een primeur: Irma Sluis (inmiddels Gebarentolk des Vaderlands) van de Nederlandse Gebarentaal (NGT) was ingezet op de persconferentie over de maatregelen die genomen zouden worden tegen het verspreiden van COVID-19. Het is van groot belang dat de Nederlandse overheid maatregelen neemt om alle gebruikers van Nederlandse gebarentaal binnen de Nederlandse Dovengemeenschap van toegankelijke informatie te voorzien rondom het coronavirus. In deze 16e blog alles over de gebarentaal en de doventolk.

Post Views: 2.968

Verkeerd woord gebruik

In de media wordt nog vaak gesproken over een ‘Doventolk’ in plaats van een tolk Gebarentaal. Om twee redenen is deze term onjuist. Allereerst is het gebruikelijk tolken te noemen naar de vreemde taal van waaruit en waarnaar zij tolken, en niet naar de gebruikers van die taal. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat Gebarentalen ‘echte’ talen zijn met een eigen grammatica. Net zoals men spreekt van een ‘Tolk Frans’ in plaats van ‘Fransentolk’, spreekt men tegenwoordig dan ook van een ‘Tolk Gebarentaal’.  Ook wekt de term ‘Doventolk’ ten onrechte de suggestie dat de tolk uitsluitend voor doven werkt. Een tolk kan echter ingehuurd worden door zowel doven als horenden en werkt in feite altijd voor beiden. Een andere misvatting van het beroep is dat tolken ‘uitleggen’ wat er gezegd is in het Nederlands. Een tolk NGT vertaalt tussen twee talen/culturen en faciliteert de communicatie tussen beide partijen, waarbij dove en horende mensen als gelijkwaardige gesprekspartners beschouwd worden.

Gebarentaal

Een gebarentaal is een visueel-manuele taal, waarin begrippen en handelingen door middel van gebaren worden weergegeven. Het is een natuurlijke taal met een eigen lexicon en grammatica, die beantwoordt aan de communicatiebehoefte van een groep dove mensen.

Noorwegen (2017): Doven en slechthorenden dienen.

De internationale index van talen onderscheidt 130 gebarentalen van dovengemeenschappen en drie van horende gemeenschappen. Veel landen of regio’s kennen hun eigen gebarentaal, die losstaat van de gesproken taal van de horende mensen. Voorbeelden van landelijke gebarentalen zijn NGT (Nederlandse Gebarentaal), VGT (Vlaamse Gebarentaal) en ASL (American Sign Language). Daarnaast kunnen er ook regionale varianten bestaan, die vergelijkbaar zijn met gesproken dialecten. Omdat gebarentaal geen kunsttaal als Esperanto is, bestaat er niet één universele gebarentaal.

Israel (2014): Sign Language.

Handalfabet

Een handalfabet of vingeralfabet is een verzameling gebaren waarmee alle letters van een alfabet worden uitgebeeld. Het spellen van woorden met behulp van de gebaren uit het handalfabet wordt vingerspelling genoemd.

Een handalfabet is een onderdeel van een gebarentaal. Het kan enkelhandig (in de Amerikaanse, Vlaamse of Nederlandse Gebarentaal) of dubbelhandig (in de Britse Gebarentaal) zijn.

I Love You, samengesteld uit vingerspelling voor I, L en Y.

USA (1993): American Sign Language (ASL), I love you.

Vingerspelling wordt in gebarentaal gebruikt voor woorden en namen waar nog geen gebaar voor bestaat, of als een van de gesprekspartners het gebaar nog niet kent. Het kan ook worden gebruikt voor het benadrukken of verduidelijken van afkortingen, termen of eigennamen.

Doventolk

Een tolk gebarentaal verzorgt de communicatie tussen dove en horende mensen. De tolk vertaalt tussen twee talen, ongeacht de modaliteit van hetgeen vertaald moet worden. Dit doet een tolk gebarentaal overal waar communicatie nodig is tussen dove of slechthorende mensen en horende mensen. De situaties lopen uiteen van een doktersbezoek, een vergadering en een kerkdienst tot een (inter)nationaal congres.

Dove mensen hebben verschillende vormen van communiceren, zoals onder meer Nederlandse Gebarentaal (NGT) en Nederlands met ondersteunende Gebaren (NmG). Sommige dove mensen geven de voorkeur aan spreken en spraakafzien (vroeger: liplezen) om te communiceren. De tolk gebarentaal tolkt ook voor doofblinde mensen met vier handen gebaren en/of vingerspellen in de hand. De tolk vertaalt de originele boodschap in een van deze communicatievormen.

In 1984 is de eerste opleiding voor doventolken gestart. Sinds 1997 volgt elke tolk de vierjarige HBO-bachelor opleiding aan de Hogeschool Utrecht. Kijk voor meer info: https://www.hu.nl/voltijd-opleidingen/leraar-nederlandse-gebarentaal-tolk-ngt

Irma Sluis

Irma Sluis met het hamsteren gebaar:

https://www.youtube.com/watch?v=-cuP6ntds4g&feature=youtu.be

Ode aan Irma:

Mooi Wark – Oh Irma:

https://www.youtube.com/watch?v=yxTAcrPKUQo&feature=youtu.be

Paul de Leeuw en Simone Kleinsma – Zonder jou (Irma):

https://www.youtube.com/watch?v=fCa3zvZCxEU

THANKS (zie zegel rechts): Dank je wel, Irma voor het vertalen van alle moeilijke woorden van de premier en de ministers!

Dovenscholen

Frankrijk (1959): Abbé de L’Epée

De eerste dovenscholen in Europa ontstonden in de 18e eeuw. De eerste dovenschool werd opgericht in Parijs door Abbé de L’Epée. De l’Epée toonde aan dat men doven kon onderwijzen, en zijn school heeft als voorbeeld gediend voor veel andere dovenscholen. Hiermee is er mogelijk invloed van de Oude Franse Gebarentaal op andere West-Europese gebarentalen en de Amerikaanse Gebarentaal, hoewel deze invloed, buiten die van het lexicon, niet echt duidelijk is. Naast de introductie van o.a. vingerspelling, is de eigen behoefte van deze nieuwe dovengemeenschappen aan communicatie de belangrijkste factor in het ontstaan van gebarentalen. In het begin tegen de verdrukking in.

Thomas H. Gallaudet (zegel uit 1983) richtte de eerste dovenschool in Amerika op: American School for the Deaf in West Hartford, Conn. Hij was naar het buitenland gereisd om geschikte lesmethoden voor doven te vinden. Hij richtte zich op de Parijse school.

Zuid-Afrika (1981): EFFATA Doven en blindeninstituut.

De postzegel van Zuid-Afrika uit 1981 is ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Instituut voor Doven en Blinden in Worcester, een EFFATA-motto op de postzegel.

Sri Lanka (2012): The Ceylon School for the Deaf and Blind / Ratmalana Braille Stamp

Wereldwijd zijn er meer scholen voor doven en blinden zoals in Sri Lanka en de Filipijnen.

World Hearing Day

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft 3 maart ingesteld als de jaarlijkse ‘World Hearing Day’ (Internationale Dag van het Gehoor) en roept mensen op voorzichtig om te gaan met hun gehoor. World Hearing Day is een campagne die elk jaar wordt gehouden door het Office of Prevention of Blindness and Deafness van de WHO. Er vinden wereldwijd activiteiten plaats op 3 maart. Het doel van de campagne is om informatie te delen en acties te promoten ter voorkoming van gehoorverlies en verbeterde hoorzorg. Het eerste evenement vond plaats in 2007. Vóór 2016 stond het bekend als International Ear Care Day. Elk jaar kiest de WHO een thema, ontwikkelt educatief materiaal en stelt dit gratis beschikbaar in verschillende talen. Het coördineert en rapporteert ook over evenementen over de hele wereld.

UAE (1992): Week van het dove kind

Gehoorverlies, ook wel gehoorbeschadiging genoemd, is een gedeeltelijk of totaal onvermogen om te horen. Een dove persoon heeft weinig tot geen gehoor. Gehoorverlies kan voorkomen in één of beide oren. Bij kinderen kunnen gehoorproblemen het vermogen om gesproken taal te leren beïnvloeden en bij volwassenen kan het problemen veroorzaken met sociale interactie en op het werk. Bij sommige mensen, vooral ouderen, kan gehoorverlies leiden tot eenzaamheid. Gehoorverlies kan tijdelijk of permanent zijn.

Tenslotte

Horen onderstaande uitgaven bij het onderwerp ‘gebarentaal’?

The deaf sign flag op een serie van Uruguay uit 2012.

Uruguay (2012): Deaf sign flag

20 jaar Visegrad landen op een velletje van Polen uit 2011.

De Visegrádgroep of Visegrád 4 (V4) is een alliantie van vier Centraal-Europese landen; Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië. De Visegrádgroep had zijn oorsprong in een handelstop van de regeringsleiders van Hongarije, Polen en Tsjechoslowakije in de stad Visegrád op 15 februari 1991, die tot doel had een samenwerking op te zetten tussen deze drie staten (met de deling van Tsjechoslowakije werden dit er vier) om het proces van Europese integratie te bevorderen. De leden van de Visegrádgroep werden op 1 mei 2004 lid van de Europese Unie. De naam is afgeleid van een bijeenkomst van de koningen van Bohemen, Hongarije en Polen in de Hongaarse stad Visegrád in 1335.