Het samenstellen van de nieuwe tekst kost me dus maar weinig inspanning en tijd. Hartstikke mooi zou je denken. Toch heeft mijn constatering een minder aantrekkelijke keerzijde.

Mijn ‘voordeel’ komt voort uit een groot nadeel: de beschrijving van twee binnenkort verkrijgbare emissies stemmen qua onderwerpkeuze, -benadering en -uitvoering voor een groot deel overeen met de al eerder verschenen emissies. Beide zijn volgens hetzelfde recept samengesteld en/of vormgegeven.

1) Typisch Nederlands – wortelen: uitgiftedatum 24 februari 2020

Het postzegelvel Typisch Nederlands – wortelen met daarop zes gelijke postzegels, is het tweede postzegelvel van de nieuwe serie Typisch Nederlands. Grafisch ontwerper Edwin van Praet van Total Design heeft dit postzegelvel ontworpen en de foto’s zijn gemaakt door Scrambled Media, gespecialiseerde foodfotografen en -stylisten van etenswaar en gerechten.

1. Op de postzegel zijn drie geraspte oranjekleurige wortels met wat groen aan de bovenkant in een ‘hartvorm’ afgebeeld op een gebroken wit en niet al te diep bord met mes en vork aan weerszijden op een pastel-oranje achtergrondkleur, die zich over het gehele postzegelvel uitstrekt. Grafisch ontwerper Van Praet: “Mes en vork bezitten een neutrale uitstraling met een traditionele, onopvallende vormgeving.”
2. Op het bovenste deel van het postzegelvel staat een fotografisch stilleven met een diep bord, dat gevuld is met hutspot (stamppot aardappelen, peen/wortel en uien) met een kuiltje jus. Er onder ligt een rood geruite theedoek. Rechts daarvan staat een kommetje uit hetzelfde servies, gevuld met suddervlees.
3.  Onder het bord staat het beeldmerk van de serie TYPISCH NEDERLANDS met links en rechts een strak gestileerd gevouwen Nederlandse wimpel. Boven het bord staat in spontaan en fors levendig handgeschreven letters de verrukkelijke uitdrukking “Mmm . . . Wortelen”.
4. De pastel-oranje kleur van postzegel en velrand is een afgeleide van de oranje wortelkleur, waarmee het ’ton-sur-ton-effect’ is toegepast.
5. Door kweken en veredelen van de witte wortel is in de 16e eeuw de oranjekleurige wortel ontstaan. Insiders willen doen geloven dat daarmee Willem van Oranje werd gesteund. Een andere invalshoek stelt dat de kleurkeuze met een modegril heeft te maken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden wortels opzettelijk bijzonder schoongemaakt. Ze lagen duidelijk zichtbaar in het gras om de Nederlandse identiteit ook aan de Duitse bezetter kenbaar te maken. In die oorlogsperiode waren ook goudsbloemen bijzonder geliefd om dezelfde reden bij de Nederlanders.

• Bij de ontvangst van de tweede emissie Typisch Nederlands – wortelen (uitgifte 20 februari)
• na de uitgifte van Typisch Nederlands – rookworst (uitgifte 2 januari) en
• mijn voortijdige kennismaking met Typisch Nederlands – hagelslag [nader gepreciseerd als chocoladehagelslag] (uitgifte 23 maart) via een PostNL-advertentie in Hertog Postbode (nr 2, blz. 43) valt het mij overduidelijk op dat er sprake is van een zich herhalende eenvormigheid in vijf opeenvolgende emissies van steeds zes dezelfde postzegels.

1a) Beeld-veelzijdigheid geeft serie-eenheid in één vel

Stel dat al deze vijf emissie-postzegels in één postzegelvel terecht zouden zijn gekomen dan treedt het verbindende seriekarakter van etenswaar en/of gerechten in een ‘diep-wit-bord-op-een-placement-in-combinatie-met-mes-en-vork’ als een aanvaardbaar gegeven op de voorgrond.
In de setting van PostNL bestaande uit vijf emissies Typisch Nederlands treedt een geestdodende en saaie eentonigheid opvallend en dominerend op de voorgrond, echter wél met een sprankje levendigheid van de semi handgeschreven tekst (steeds in herhaling): “Mmm . . . Rookworst, Mmm . . . Wortelen, Mmm . . . Hagelslag.” (helaas zonder uitroepteken!).

2) Beleef de Natuur – boerenlandvogels: uitgiftedatum 24 februari 2020

Alle door Frank Janse op de postzegels afgebeelde foto’s met daarop weidevogels voor de tiende emissie Beleef de natuur (BdN) zijn afkomstig van Buiten-Beeld, de Nederlandse beeldbank voor natuurfotografie. Bij de selectie van de weidevogels is overleg gepleegd met Vogelbescherming Nederland. De vogels zijn in hun natuurlijke omgeving geportretteerd, waarbij soms de afbeelding of de achtergrondkleur doorloopt op de aangrenzende postzegel of postzegelrand. Het associatieve, zintuiglijke en soms het mysterieuze van de natuurbeleving staat centraal op de postzegels.

1. gele kwikstaart
2. slobeend
3. grutto
4. wulp
5. zomertortel
6. patrijs
   
   
   
   
   
7. kievit
8. steenuil
9. tureluur
10. veldleeuwerik

In een aparte grafische laag zijn acht transparante van de tien vogelafbeeldingen verwerkt: uil, wulp, grutto, kievit, tureluur, veldleeuwerik, kwikstaart en tortel.

2a) Beleef de natuur – boerenlandvogels?

De typering ‘boerenlandvogels’ van deze emissie wordt weinig of helemaal niet gebruikt. De term ‘weidevogels’ is duidelijker en algemeen gebruikelijk.
Tracht PostNL met de aanduiding ‘boerenlandvogel’ aan te sluiten bij wat er op dit moment in ons land gaande is met de veeteler en akkerbouwer betreffende de stikstofcrisis? Toont PostNL met dit woord enige affiniteit met de agrarische maatschappij?

Opmerkelijk is dat in het PostNL-persbericht ruimschoots aandacht wordt besteed aan de achteruitgang van de vogels. Het causale verband tussen oorzaak en gevolg is er wel in verwoord, maar niet in de postzegels verwerkt. Slechts enkele verzamelaars komen met de tekstinhoud van het persbericht in aanraking. Een omissie!

*)
Voor de volledigheid staat een deel van het persbericht hierover aan het einde van dit artikel.

3) “Waar voor je geld?”

Als je je oor op ruilbeurzen te luister legt, blijkt dat bij meerdere verzamelaars tegenwoordig de vraag rijst betreffende het PostNL-emissiebeleid 2020: “Krijgen wij als verzamelaars wel waar voor ons geld van het Nederlandse postbedrijf?” Met opzet voer ik hierbij ‘verzamelaar’ op en bepaald niet het woord ‘consument’.
Je kunt tegenwoordig pas over bijzondere postzegels beschikken als ze besteld worden bij het PostNL-verzendhuis in Den Haag. De consument daarentegen, die postzegels alleen functioneel voor frankering van brief of kaart gebruikt, doet dat zeker niet. Met andere woorden de postzegelverzamelaar / filatelist is de enige afnemer! Tot hoe lang nog?

Het onomwonden antwoord op de vraagstelling ‘Krijg-je-waar-voor-je-geld’ van de filatelist luidt naar mijn idee dan ook: “Nee, volstrekt niet! Het is te omvangrijk, te duur en ondermaats!” Nader gepreciseerd:

• Te veel inferieur samengestelde postzegels in het eerste halfjaar 2020. Schrik niet het zijn er 68 postzegels. Van de emissies Oude landkaarten en PostEurop Oude postroutes kan ik het aantal postzegels niet exact bepalen. Met de 68 postzegels (á 0,91) is een bedrag van 61,88 euro gemoeid.
• Met de vijf Typisch Nederlands-emissies beschik je niet alleen over vijf minderwaardige postzegels (27,30 euro), maar ook nog over 25 overcomplete postzegels.
• Na de 80 Beleef de natuur-emissies in 2018 & 2019 wordt de filatelist dit eerste halfjaar 2020 op 30 natuur-postzegels getrakteerd, kosten 27,30 euro. De Nederlandse beeldbank Buiten Beeld beschikt over ettelijk duizenden natuurfoto’s. Met andere woorden PostNL kan nog jaren doorgaan met deze natuur-plaatjes postzegels.

Toch hadden de door mij vermaledijde Beleef de natuur-postzegels met groot gemak met kop en schouder boven de plaatjespostzegel-gribus kunnen uitsteken door een fijn, roodgekleurd raster met arcering (nvph 358, verbeeldt bescherming) over de kleurrijke ‘postzegel-natuur-foto’s’ uit te spreiden mét hier en daar een kleur-vervaging (nvph 1235).

Hiermee zijn werkwoorden als beschermen, vernauwen, verengen, inkapselen, verdringen, krimpen van de natuur in overdrachtelijke zin te verbeelden. Een meerwaardige zeggingskracht is daardoor in de gelaagde postzegel aanwezig.
Met varianten op ’tekstballonnen’ o.a. aangebracht op de Typisch Nederlands-postzegels kan dezelfde uitwerking van een boodschap tot stand komen. De vraag van een ontwerper blijft steeds: “Hoe wordt de boodschap verpakt?”

4) Herhaling is de moeder van desinteresse en/of verveling

De staande uitdrukking ‘herhaling is de moeder der wijsheid’ geldt zeker niet voor het PostNL-emissiebeleid 2020. Een variant als ‘Herhaling is de moeder van de desinteresse en/of verveling’ dekt mijns inziens de lading inhoudelijk aanmerkelijk beter.
Als je niet beter weet, zou je kunnen stellen dat PostNL doelgericht bezig is de tak filatelie op redelijk kort termijn te beëindigen door in een korte periode heel veel slecht vormgegeven postzegels tegen een hoog bedrag uit te geven. Deze onnodige en dure overproductie roept aversie tegen de postzegel op.
Het voordeel van de afronding van de uitgave van postzegelemissies door PostNL is het feit dat de nog slaafs geabonneerde postzegelverzamelaar niet zelf het initiatief hoeft te nemen met de filatelie te stoppen. Het postbedrijf PostNL is de reddende engel.

5) Tot slot: des-enthousiasmeren

Het huidige emissiebeleid bezit niet meer het aantrekkelijk uitdagende karakter en de uitnodigende uitstraling van een groot aantal jaren geleden. De bijzondere postzegels hebben qua onderwerpkeuze (uitgezonderd 75 jaar bevrijding) weinig of niets te maken met de actualiteit van dit moment. De postzegel staat letterlijk en figuurlijk buiten het dagelijkse leven van de burger. Ook bij de postzegelverzamelaar brokkelt het enthousiasme voor de postzegels steeds meer af.

Ik vind dit bijzonder jammer en hoop van ganser harte dat er een op korte termijn een kentering zal komen en de filatelie een positieve impuls krijgt.

Als afsluiting een herhaling van mijn stelling uit het artikel ‘Wel en wee van PostNL-postzegelemissiebeleid met vraag en voorstel’ (26 januari): “Bedrijven van de klassieke filatelie in plaats van de eigentijdse is de redding van de filatelie!”

Uit het PostNL-persbericht

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(6 stemmen, gemiddeld: 3,50 uit 5)

Laden...