Verteld wordt dat de postbode in Groot-Brittannië in de 18^de en 19^de eeuw een uniform droeg waarbij eerst het gehele jasje later alleen de kraag rood was en daarmee een associatie opriep van een ‘roodborstje’. De postbodes werden toen ‘Robins’ genoemd. Op de prentkaart een postbode uit 1850 met een dergelijke rode kraag op zijn uniformjas. Deze postbode, Stephen Whittle, heeft een brievenbus geleegd die staat voor de cottage ‘Barnes Cross’ te Holwell bij het stadje Sherborne in het graafschap Dorset. De brievenbus op de prentkaart staat daar nog steeds aan de Cornford Hill. De brievenbus werd vervaardigd tussen 1853 en 1856 en draagt het monogram van koningin Victoria.

Mooi aansluitend op de afbeelding op de prentkaart is de postzegel van 19^p waarop een roodborstje is afgebeeld in de inworp opening van zo’n rode brievenbus. Volgens een oud Brits volksverhaal zou toen Jezus stervende aan het kruis hing een vogeltje met geheel bruine kleur veren naast het hoofd van Jezus zijn neergestreken. De vogel begon te fluiten om de stervende man te troosten. Bloed van Jezus besmeurde de borst van de vogel waardoor de veren rood werden en sindsdien is dit vogeltje altijd zo gebleven, een roodborstje.

De borst van het roodborstje (in de Engelse taal ‘redbreast’) is meer oranje dan rood. Waarom dan toch die naam? De kleur oranje was tot in de 16^de eeuw in Engeland onbekend, totdat de sinaasappel werd geïntroduceerd die toen de naam ‘orange’ ofwel ‘oranje’ kreeg. De Britten gaven in die tijd graag menselijke namen aan dieren en vogels en het roodborstje werd toen ‘Robin redbreast’ genoemd, later verkort tot ‘Robin’ een verkleinwoord voor Robert. Op de postzegel van 25^p is het roodborstje afgebeeld op een hek met daarachter hulsttakken.

Het roodborstje zittend op een hulsttak met de karakteristieke rode besjes komt veel voor op oudere kerstkaarten. Ontwerper Kenneth Norman Lilly die de serie postzegels ontwierp, had dit blijkbaar ook in gedachten voor zijn postzegel. Kenneth Lilly werd geboren in 1929 en vervaardigde vele tekeningen en illustraties voor boeken met dieren als onderwerp. Hij is in 1996 in Devon overleden.

De postzegel van 25^p werd onder andere gebruikt op enveloppen van de Britse Koninklijke Familie tijdens de kerstperiode. Het vignet op de envelop toont een foto genomen in het buitenverblijf te Sandringham in Norfolk, terwijl het stempel van 25 december 1995 afkomstig is van het plaatselijke postkantoor te Windsor, waar ‘Windsor Castle’ staat. Zou het postkantoor op eerste kerstdag daar open zijn geweest?

Het roodborstje is een insecteneter en komt veel voor in parken en grote tuinen. Maar in de wintermaanden wordt het vogeltje ook vaak gezien in kleinere tuinen en op balkons waarop planten staan. De roodborst is over het algemeen niet schuw. Het komt voor dat de roodborstjes de tuinman soms op de hielen zitten als hij de grond bewerkt waardoor kleine beestjes zoals wormen ‘voor het oprapen’ zijn. Ze kunnen zelfs op de hand worden gevoerd als er weinig insecten te vinden zijn. Lilly heeft het onbevreesd zijn van het roodborstje uitgebeeld zittend op enkele melkflessen in de sneeuw.

Volgens de officiële publicatie van Royal Mail is het roodborstje afgebeeld op de postzegel van 41^p zittend op een verkeersbord, een ‘road sign’. Een dergelijk verkeersbord is echter bij mij onbekend. Uit de letters kan wel opgemaakt worden dat er ROAD staat, maar de schroef en de blauw geverfde planken geven geen houvast van wat er mee wordt bedoeld.

Het roodborstje werd in de jaren ’60 na een enquête georganiseerd door ‘The Times’ uitgeroepen als officieuze nationale vogel van het Verenigd Koninkrijk. Ook in de sportwereld is de ‘Robin’ een bekende naam. De naam ‘Robins’ wordt onder andere gegeven aan de voetbalclubs Bristol City, Swindon Town, Wrexham FC en Cheltenham Town, maar ook aan het rugbyteam van Hull Kingston Rovers. Dit vanwege de kleur rood die voorkomt in de huiskleuren van die clubs.

Voor ‘het gemak’ had Royal Mail ook nog kerstpostzegels in het assortiment in postzegelboekjes. Zelfs postzegels met daarbij luchtpoststickers. Een een boekje met postzegels 1^st Class (25^p) en een met 2^nd Class postzegels (19^p).

Voor de eerste dag van uitgifte van de kerstzegels op 30 oktober 1995 zijn vele enveloppen en verschillende stempels gebruikt. Zoals het algemene stempel van de ‘Filatelistische Dienst’, het British Philatelic Bureau te Edinburgh met een roodborstje met een hulsttakje in de bek. Zo heb ik ook stempels gezien van Hollybush, Ayr, in Schotland met hetzelfde thema in het stempel en York met alleen het roodborstje op een tak.

Een opvallende was een stempel van het gehucht Christmas Common in het graafschap Oxfordshire. Het ligt op een hoogte van 250 meter boven de zeespiegel en er staat een radiozendmast, nog van de Amerikaanse luchtmacht, die hoog boven de landerijen en bossen uitsteekt. Hoe dit gehucht aan de naam kwam is niet geheel zeker, maar men neemt aan dat het verwijst naar de wapenstilstand die hier op eerste kerstdag in 1643 tijdens de burgeroorlog tussen de legers van de Parlementariërs en de Royalisten werd gesloten.

Het was niet het enige eerstedag stempel voor Christmas Common. Maar wel een met een zeer vreemde combinatie: een kat met een roodborstje op de rug in de afbeelding van het stempel afgedrukt op de kerstzegels met afbeeldingen van roodborstjes.

Wat zou hierbij de motivering zijn geweest? Of had men eerst katten op de kerstzegels verwacht? De serie postzegels met katten was echter al in januari 1995 verschenen. In het vignet van de envelop is een kat in een rode zak of tas afgebeeld met op de zak roodborstjes. Een kat in de zak, een bekend spreekwoord. Een miskoop? Wel ver gezocht! Maar er bestaan wel vele kerstkaarten met een kat daarop afgebeeld.

Zodra je Christmas Common binnenrijdt via de Nettlebed Henley vanuit het zuiden ziet men een kapel, nu een woonhuis. Het was de kapel van de ‘Geboorte van Christus’. En verderop staat een pub, de ‘Fox & Hounds’, met aan de andere kant van de straat een oude rode telefooncel. Een eenzame brievenbus staat op de splitsing van de Nettlebed Henley en de Hollandridge Lane. Maar een postkantoor is nergens te vinden. In tegenstelling tot het gehucht ‘Bethlehem’ in Wales. Wel een postkantoortje in het vlakbij gelegen stadje Watlington, in een winkel van Co-op. Christmas Common, een stempel zonder postkantoor. We hebben in december weer veel kerst- en nieuwjaarskaarten ontvangen. En wat blijkt? Twaalf kaarten met roodborstjes er op afgebeeld. Wist u ook het waarom van die roodborstjes?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Groot Brittannië • Katten • Kerst • Religie • Vogels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(8 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...