Mark Curtis begon in 1995 met een onderzoek naar de structuur van DNA met de bedoeling om serie tekeningen en schilderijen te maken van de dubbele helix. Hij maakte schaaltekeningen van de spiraalvormige structuur en kwam tot de ontdekking dat de oorspronkelijke weergaven van de Crick en Watson-structuur niet voldeden aan geometrische principes.

Maar door misvattingen in de opzet van de structuur te corrigeren lukte het Mark Curtis om de tweedimensionale tekeningen om te zetten in drie dimensies. Op woensdag 5 november 1997 werd aan het werk van Curtis grote aandacht besteed met een tentoonstelling getiteld ‘The Geometry of DNA: a Structural Revision’. De tentoonstelling vond plaats in ‘De Blauwe Galerij’ in Great Sutton Street in Londen. Hier waren alle tekeningen en schilderijen te zien die Curtis had vervaardigd om de structuur van DNA te verduidelijken. Daaronder bevonden zich ook de tekeningen van de DNA strengen afgebeeld op de postzegel.

Wie waren Crick en Watson die het DNA voor het eerst hadden beschreven? Royal Mail gaf op 25 februari 2003 een serie van vijf postzegels uit die betrekking hadden op de ‘het geheim van het leven’. De serie postzegels kreeg dan ook deze titel mee. Op de eerste postzegel met de aanduiding 2nd, frankeerwaarde 19p, zijn de twee geleerden Crick en Watson als cartoon afgebeeld terwijl ze het laatste stukje van de DNA puzzel hebben gevonden.

DNA werd in 1869 ontdekt door de Zwitserse biochemicus Johann Friedrich Miescher maar de chemische structuur van DNA bleef nog lang onbekend. Verder onderzoek werd gedaan door onder anderen de Oostenrijkse natuurkundige Erwin Schrödinger. Hij publiceerde in 1944 een boek met de titel ’Wat is leven’. Hij beschreef zijn theorie dat erfelijk materiaal werd overgebracht door een kristal, een vaste stof met een regelmatige maar vaste structuur die de code zou bevatten voor de ontwikkeling van organismen. In 1951 werd door de Amerikaanse scheikundige Linus Carl Pauling voor het eerst een model vervaardigd voor de structuur van DNA maar dit model vertoonde nog een aantal belangrijke onjuistheden.

De Australische postdienst gaf op 8 juli 2003 twee postzegels uit ter gelegenheid van het model van de structuur van DNA door Francis Crick en James Dewey Watson in 1953 gecorrigeerd. Dat werd samen met Maurice Wilkens gedaan met behulp van ontdekkingen door Rosalind Franklin. Franklin deed zelfstandig onderzoek naar de structuur van DNA met behulp van röntgendiffractietechniek. Haar opnamen kwamen onder ogen van Crick en Watson die de gegevens gebruikten voor hun eigen onderzoek.

Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson en Maurice Hugh Frederick Wilkens ontvingen in 1962 voor hun baanbrekende onderzoeken de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde. Rosalind Elsie Franklin was toen helaas in 1958 op 37-jarige leeftijd overleden aan kanker. De Zweedse post gaf op 24 november 1989 een serie postzegels uit waarvan een  is gewijd aan hun ontdekkingen betreffende de structuur van nucleïnezuren.

De Amerikaanse moleculair bioloog James Watson ging in 1952 werken in het Cavendish Laboratorium in Cambridge waar hij Francis Crick ontmoette. Het laboratorium was de faculteit Natuurkunde van de Universiteit van Cambirdge. Francis Crick was al eerder, vanaf 1949, verbonden aan het laboratorium. Hier deed hij onderzoek naar röntgendiffractie van eiwitkristallen. Samen waren de twee onderzoekers ervan overtuigd dat de sleutel tot de erfelijkheid gezocht moest worden in het DNA en niet in de eiwitten van cellen zoals eerder werd aangenomen. Het resultaat van hun bevindingen werd in 1953 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature’.

Op de postzegels van 2003 komt het woord ‘genome’ voor. Het ‘genoom’ is een complete genetische samenstelling van een organisme, cel of virus. Het is alle genetische materiaal van een organisme. Op de postzegel met de aanduiding 1st, ofwel 27p, wordt het in cartoonvorm duidelijk gemaakt. Zijn de aap en de mens genetisch verwant en is dat te bewijzen door DNA te vergelijken?

Royal Mail gaf zelf, via Mike Wood die het ontwerp verzorgde, op de poster die bij alle postkantoren aan de loketten ging een eigen invulling. Maar wie zit hier achter de tralies? De aap zegt: ‘Besef je wel dat onze DNA voor 98,5% identiek is?’. De man zegt daarop: ‘Zin in een banaan?’.

De postzegel met de aanduiding ‘E’, gelijk aan een frankeerwaarde van 37p, laat de moeilijke klim zien naar succes rond het onderzoek naar de structuur van DNA. Is het een schaakspel? Of een valkuil met daarin een gemene slang? De onderzoeker klimt toch naar boven via de DNA streng om de genetische code in het DNA te ‘kraken’.

Op de eerstedag envelop met een blokje van vier van deze postzegel is een eerstedag stempel gebruikt waarin ‘Harley Street’ te Londen is opgenomen. In deze straat hebben vele gespecialiseerde artsen hun praktijk. In 1860 waren in deze straat 20 artsen gevestigd en dat waren er al 200 in 1914. Ook in de straten in directe omgeving vestigden zich artsen en er ontstonden klinieken en gespecialiseerde ziekenhuizen. In 1948 telde Harley Street en omgeving ongeveer 1.500 artsen met hun praktijk. Nu is dit aantal verdubbeld. In het stempel wordt herdacht dat het in 2003 vijftig jaar geleden was DNA werd ontdekt. Zouden de doktoren in deze straat geweten hebben dat de ontdekking veel eerder was gebeurd?

Op bovenstaande eerstedag envelop zijn in het vignet de twee onderzoekers, Crick en Watson te zien bij hun samengestelde model van een DNA streng. In het stempel voor de eerste dag van uitgifte is echter eveneens de onjuistheid opgenomen. Het is niet de 50ste verjaardag van de ontdekking van DNA, want die ontdekking was al gedaan in 1869. Verder in het stempel een van de beroemdste tekeningen van Leonardo da Vinci, de Vitruviusman. Hij vervaardigde de tekening omstreeks 1490 als illustratie voor het wiskunde traktaat ‘De divina proportione’. Maar wat is de relatie met DNA van deze wiskundige afbeelding in het stempel?

Op de postzegel van 47p is de ‘genetische technologie’ verbeeld. Het is een moderne vorm van biotechnologie waarbij het DNA van een organisme direct wordt aangepast. Natuurlijk is het onzin dat mensen in de toekomst kunnen rondlopen met koppen en staarten van dieren. Maar deze cartoon geeft toch een zekere waarschuwing dat men niet zomaar het DNA kan aanpassen om te zien wat het resultaat is.

Als laatste de postzegel van 68p. Hoe ziet de toekomst er uit? In hoeverre kan DNA betekenis hebben voor de medische wereld? De dokter als waarzegger? Voor velen is DNA synoniem met verwantschapsonderzoek of het oplossen van misdrijven. Of van het televisieprogramma ‘DNA onbekend’.

Welke toekomst heeft DNA onderzoek? Dat is de vraag die men kan stellen als men de postzegels bekijkt. De postzegels werden ontworpen door Williams Murray Hamm te Londen en ze werden gedrukt door Joh. Enschedé Security Printing te Haarlem. En de Zwitserse biochemicus Johann Friedrich Miescher? Aan hem of zijn ontdekking van DNA is, voor zover mij bekend, nog nooit een postzegel gewijd.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Australië • Zweden • Nobelprijswinnaars • Schilderkunst

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(6 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...