Lang heeft men verondersteld dat de eerste prentkaarten werden vervaardigde door drukkerij Stewarts in Edinburgh. In het blad ‘Picture Postcard Monthly’ verscheen in 1991 een artikel waarin werd aangetoond dat de eerste Britse prentkaart die voldeed aan de eisen van de Britse Post is uitgegeven door E.T.W. Dennis uit Scarborough, een bekende Engelse badplaats aan de Noordzee. De vroegst bekende prentkaart met een afbeelding van ‘North Bay’ in Scarborough, heeft een afdruk van een poststempel van die stad gedateerd 15 september 1894. Het voorbeeld van Scarborough werd snel gevolgd door andere kustplaatsen. De kaarten werden door vele vakantiegangers gebruikt om naar familie en vrienden te zenden en werden daardoor een commercieel succes. Bovenstaand afgebeelde komische prentkaart, ontworpen door Arnold Taylor, is nummer 43 uit een serie van zestig stuks oorspronkelijk uitgegeven door Bamforth en in licentie uitgege-ven door John Hinde te Redruth in Cornwall.

Blackpool is een van de bekendste badplaatsen in Engeland, met een breed zandstrand aan de kust van de Ierse Zee. Voor ontwerper van de postzegels, Mike Dempsey, om een ontwerp te gebruiken van een dikke vrouw in het water voor de Blackpool Tower aan de Promenade. Een van de eerstedag stempels van Blackpool toont een clown. Blackpool is een stad met veel vertier, waaronder het in Engeland beroemde ‘Pleasure Beach’, een enorm groot attractiepark met achtbanen, zoals ‘Pepsi Max Big One’ en de omgekeerde achtbaan infusion ‘Irn Bru Revolution’ en alles wat daarbij aan vertier hoort. Het park werd in 1896 geopend. De 120 meter hoge Blackpool Tower werd op 14 mei 1894 geopend.

Het afbeelden van dikke mannen en vrouwen was al vanaf het begin een kenmerk die tientallen jaren werd volgehouden. De prentkaarten werden onder andere ontworpen door Donald Fraser Gould McGill, in Londen geboren op 28 januari 1875. Zijn kaarten bevatten meestal aantrekkelijke jonge vrouwen, dikke oude dames, dikke mannen, dronken types, enzovoorts, veelal aan het strand. De afbeeldingen werden van hem voorzien van, meestal, dubbelzinnige teksten. Hij wordt ‘de koning van de uitdagende prentkaart’ genoemd.

Zijn meest obscene kaarten schoten in de jaren ’50 in het verkeerde keelgat van enkele politici en plaatselijke comités die vulgariteit bestreden. Op 15 juli 1950 vond in Lincoln een proces plaats voor het overtreden van de ‘Obscene Publications Act 1857’ waarbij Donald McGill werd veroordeeld tot een boete van £50. Het werd verboden dergelijke prentkaarten uit te geven. Het was een klap voor de ‘uitdagende’ prentkaartenindustrie. Vele gewaagde prentkaarten die in voorraad lagen bij winkeliers en andere verkooppunten werden vernietigd en bestellingen werden geannuleerd. Later verviel het verbod. McGill ontwierp naar schatting ongeveer 12.000 kaarten in een totale oplage van ongeveer 200 miljoen exemplaren. Hij overleed op 13 oktober 1962.

Een grote uitgeverij van uitdagende prentkaarten vooral met afbeeldingen aan het strand was James Bamforth. Hij was begonnen met het vervaardigen van dia’s voor toverlantaarns maar rond 1900 schakelde hij over op het ontwerpen en uitgeven van prentkaarten. Zijn eerste prentkaarten werden een verzamelobject omdat het ‘devote’ plaatjes waren met teksten van kerkelijke gezangen. In 1910 ontdekte hij dat het produceren van ‘gewaagde’ prentkaarten met scènes aan het strand het veel beter deed. En de teksten op die kaarten spraken vele verzenders aan om ze naar vrienden en kennissen te sturen.

Soms grappige, meest dubbelzinnige teksten, zoals bij de afbeelding op de postzegel van 25p zou kunnen staan: ‘Waar is mijn kleine jongen’? De afbeelding is namelijk gebaseerd op de prent-kaart van Donald McGill met de titel: ‘Where’s my Little Lad?’. Bovenstaande prentkaart van deze ontwerper is uit dezelfde serie kaarten en is vergelijkbaar met de afbeelding op de postzegel, inclusief omranding.

Bamforth & Co begon met de productie van gewaagde prentkaarten in het stadje Holmfirth (bekend van de televisieserie ‘Last of the Summer Wine’) bedoeld voor de verkoop in badplaatsen langs de Noordzeekust. Op het einde van de Eerste Wereldoorlog produceerde het bedrijf 20 miljoen prentkaarten per jaar. In de jaren ’60 was het bedrijf de grootste ter wereld in zijn soort.

Omdat de gewaagde prentkaart begin jaren ’80 uit de mode geraakte verkocht Derek Bamforth, die de pensioengerechtigde leeftijd had bereikt, aan E.T.W. Dennis & Co te Scarborough. In Holmfirth bevindt zich een museum dat uitsluitend gewijd is aan de prentkaarten van Bamforth.

De pier is een trekpleister voor vele vakantiegangers die de grote badplaatsen bezoeken. En op de stranden zelf het rijden op ezeltjes voor de kinderen. Voor de jeugd, maar zeker ook voor de volwassenen is het spel in de poppenkast van Jan Klaassen en Katrijn, in het Engels, ‘Punch and Judy’ een welkome afwisseling voor het bouwen van zandkastelen en het poedelen in het water.

De poppenkastshow bestaat al heel lang en is oorspronkelijk ontstaan in Italië. Op 9 mei 1662 vond in Engeland de eerste geregistreerde voorstelling plaats van ‘Punch and Judy’ en die datum geldt nog steeds als de verjaardag van ‘Punch’. Kenmerkend is de poppenkastcabine die meestal is voorzien van een rood-wit gestreept doek. Op de postzegel het weinig voorkomende blauw-wit gestreepte doek. Naast ‘Punch en Judy’ spelen andere poppen mee, zoals de politieagent die het altijd moet ontgelden en een hongerige krokodil die er altijd vandoor gaat met een rits worstjes.

Op de postzegel van 41p een zogenoemde ‘Tower Crane Machine’ waarmee men door middel van een hijskraantje in een glazen vitrinekast na inworp van een muntstuk snoep, repen chocolade of speeldingetjes kan proberen te vissen. Men ziet ze niet alleen op kermissen, maar ook in de arcades op de pier aan het strand.

Op de achtergrond de Tower Bridge in Londen. Deze wereldberoemde brug kwam gereed in 1894 en dat was dus bij de uitgifte van de serie postzegels mooi meegenomen.

Op bovenstaande uitdagende prentkaart is de ontwerper vermeld: DAVO, dat staat voor Connor McDavid, ontwerper van vele kaarten met afbeeldingen uit de wedstrijdsport hockey. Het verzamelen van prentkaarten heeft sinds het verschijnen daarvan een hoge vlucht genomen. In vrijwel alle landen bestaan verenigingen op dit verzamelgebied. Ook in Nederland is een actieve vereniging gevestigd, de ‘Nederlandse Vereniging van Prentbriefkaarten Verzamelaars’, de NVVP. Regelmatig worden ruilbeurzen gehouden verspreid over het land. En het is mogelijk om verzamelingen bestaande uit alleen prentkaarten te tonen op tentoonstellingen. Verzamelt u ook prentkaarten?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Groot Brittannië • Nederland • Bruggen • Eerste Wereldoorlog • Films

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(6 stemmen, gemiddeld: 4,33 uit 5)

Laden...