100 jaar Bauhaus: Invloed op de Nederlandse architectuur en de kunststroming De Stijl - Postzegelblog

100 jaar Bauhaus: Invloed op de Nederlandse architectuur en de kunststroming De Stijl

0

In het laatste vierde deel van 100 jaar Bauhaus komt de invloed op de Nederlandse architectuur en de kunststroming De Stijl aan bod. Hoe verliep de interactie tussen de leden van het Bauhaus en de leden van De Stijl? Wat is de rol geweest van de leden van De Stijl zoals Theo van Doesburg, J.J.P. Oud en Gerrit Rietveld op onze inmiddels iconische gebouwen?  En hoe passen Piet Zwart en Paul Citroen in het verhaal? Duitsland organiseert dit jaar in veel regio’s schitterende expo’s met openstelling van diverse Bauhaus gebouwen en niet alleen in Weimar, Dessau en Berlijn.

Uittip 100 jaar Bauhaus

Bezoek en beleef 100 jaar Bauhaus in museum Boijmans (tot en met 26 mei 2019) en geniet van de 800 objecten in het museum. De eigen collectie (circa 200 objecten) is aangevuld met 600 bijzondere bruiklenen afkomstig van meer dan zestig binnen- en buitenlandse musea en particuliere verzamelaars. Resultaat: een totaal overzicht van de relatie Nederland met Bauhaus. Ik heb bijna twee uur nodig om de expo te bezichtigen. Een iPad is beschikbaar voor aanvullende informatie van elk object.

Kijk naar de 13 minuten introductie video:

https://www.youtube.com/watch?v=UPOe63e-gF0&feature=youtu.be

 

Uittip ‘Glas In Zicht’

In Leerdam is een expo te zien over ‘Glas in de Architectuur’ t/m 3 november 2019:

https://www.nationaalglasmuseum.nl/glasmuseum/glasinzicht/

Toonbankreclame op paneel (1926), Vilmos Huszar. Coll: Museum Belvédère.

Naast de nieuwe aanwinsten van Johan Thorn Prikker (1868-1932) en Harm Kamerlingh Onnes (1893-1985) is werk te zien van, onder anderen, Floris Meydam (1919-2011), A.D. Copier (1901-1991), Theo van Doesburg (1883-1931), Vilmos Huszár (1884-1960) en Willem Heesen (1925-2007).

 

100 jaar De Stijl

In 2017 is voor het 100 jaar jubileum van de kunststroming De Stijl een velletje met 10 zegels uitgegeven met de kunstenaars: Theo van Doesburg (vijf zegels), Piet Mondriaan (twee zegels), Cornelis van Eesteren (een zegel), J.J.P. Oud (een zegel) en Gerrit Rietveld (een zegel). Over de totstandkoming van de zegels door het ontwerpbureau PutGootink zie: https://vimeo.com/198697378

Nederland (2017): 100 jaar De Stijl (1917 – 2017).

Voor een uitgebreide analyse over 100 jaar De Stijl verwijs ik naar eerdere blogs van Bate Hylkema in 2017:

https://www.postzegelblog.nl/tag/100-jaar-de-stijl/

 

Theo van Doesburg

Theo van Doesburg (1883 – 1931) was een Nederlands kunstenaar. Hij staat bekend als een van de belangrijkste vertegenwoordigers en propagandisten van de abstracte kunst in de 20e eeuw. Hiertoe richtte hij in 1917 het tijdschrift De Stijl op. Naast schilder was Van Doesburg ook actief als dichter, schrijver, typograaf, fotograaf, interieurontwerper en architect.

De Stijl, Vol. 1, no. 1, Delft, 1917.    Foto: Wikipedia.

De Stijl is een Nederlandse kunstbeweging, vernoemd naar het in 1917 in Leiden opgerichte tijdschrift De Stijl. De belangrijkste leden van De Stijl waren Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, Antony Kok, J.J.P. Oud, Jan Wils, Robert van ’t Hoff, Gerrit Rietveld en Georges Vantongerloo. De Stijl is vooral een project van kunstenaar en publicist Theo van Doesburg, de zelfbenoemde oprichter, redacteur en propagandist van De Stijl. De leden van De Stijl streefden naar een radicale hervorming van de kunst, die gelijke tred hield met de technische, wetenschappelijke en sociale veranderingen in de wereld. Deze hervorming bestond uit het gebruik van een minimum aan kleuren (primaire kleuren, gecombineerd met zwart, wit en grijs) en een zo eenvoudig mogelijke vormgeving (bij voorkeur volgens het orthogonaal stelsel). Hoewel er van het tijdschrift De Stijl nooit meer dan 300 exemplaren verkocht werden, had het een grote invloed op de kunst in Nederland en daarbuiten. Internationaal is De Stijl beter bekend onder de naam neoplasticisme of Nieuwe Beelding waarbij het vanaf de jaren 30 een centrale rol in de Europese avant-garde speelde. De kunstbeweging De Stijl duurde van 1917 tot en met 1931.

Bauhausbücher Band 6, München 1925: Theo van Doesburg.  Foto: Wikipedia.

In december 1920 had Theo van Doesburg in Berlijn een ontmoeting met de directeur van het Bauhaus, Walter Gropius en enkele van zijn assistenten en studenten. Tijdens deze bijeenkomst liet Van Doesburg werk zien van De Stijl en Gropius vertelde over de activiteiten van het Bauhaus. De eerste dagen van 1921 verbleef hij op aanraden van Gropius in Weimar, waar het Bauhaus zich toen bevond. Het viel Van Doesburg tijdens dit eerste bezoek al op dat binnen het Bauhaus een ambachtelijke en Arts and Crafts-achtige sfeer hing, ondanks de progressieve houding van Gropius. Van Doesburg stelde vast dat er in Weimar voldoende ruimte was de mensen van het nieuwe te overtuigen.

Ansichtkaart van Bauhaus Weimar verstuurd door Van Doesburg en voorzien van teksten aan de rand aan vriend Anthonie Kok.   Coll: RKD (Den Haag).

De lezingentour van Van Doesburg langs een aantal Europese landen eindigde in april 1921 in Weimar, waar Van Doesburg zich langere tijd vestigde. De redactie van De Stijl verhuisde mee, waardoor het een steeds internationaler karakter kreeg.  In Weimar bood Bauhaus-docent Adolf Meyer hem een flat aan en een Bauhaus-student stelde hem zijn atelier ter beschikking. In de zomerperiode van 1921 en de winterperiode van 1921/1922 gaf Van Doesburg lezingen voor studenten en docenten en privé-cursussen De Stijl.  Van Doesburg dacht dat hij wel aangenomen zou worden als Bauhaus docent, maar Gropius was bang dat zijn radicale en vaak tactloze optreden tegenover enkele Bauhaus-docenten zou leiden tot ruzies bv met docent Johannes Itten. Johannes Itten (1888 – 1967) was een Zwitserse kunstschilder, ontwerper en docent. Hij is vooral bekend geworden vanwege zijn theoretisch werk in verband met het Bauhaus en zijn kleurenleer. Itten en Van Doesburg waren elkaars tegenpolen.

Uitleg kleurencirkel Itten: https://www.youtube.com/watch?v=vB70L0dn4jE

Nederland (1983): De Stijl.

Op 21 juni 1983 verscheen er een serie postzegels met afbeeldingen van kenmerkende objecten van De Stijl: Op de 50 cent zegel een gestileerde schildersezel met een werk van Piet Mondriaan en op de 65 cent zegel de ‘Maison particulière‘ van Theo van Doesburg.

Theo en Nelly van Doesburg werkend aan de maquette van het Maison Particulière, Parijs. 1923. Foto: Wikipedia.

In de eerste maanden van 1923 trok Van Doesburg samen met Kurt Schwitters, Nelly van Moorsel en Vilmos Huszár door Nederland om Dada te promoten in de zogenaamde Dada-tournee.

Advertentie voor een Dada Avond uit 1923. Foto: Wikimedia Commons.

De kunstenaars van Dada hielden zich bezig met mengvormen van beeldende kunst, poëzie, theater en grafisch ontwerp. De beweging toont qua geesteshouding verwantschap met het nihilisme door het opzettelijk irrationele en het ondergraven van de algemeen geaccepteerde standaarden. Het Dadaïsme of kortweg Dada was een culturele beweging die tijdens de Eerste Wereldoorlog begon in Zwitserland. De beweging was ongeveer tussen 1916 en 1920 op haar hoogtepunt.

Zwitserland (2016): 100 jaar Dada (1916-2016).

Theo van Doesburg, Dada en de Holland Tour in 1923: https://www.youtube.com/watch?v=2XfoHRxHT3U

 

J.J.P. Oud

Jacobus Johannes Pieter Oud (1890 – 1963) was een Nederlands architect. Hij is bekend geworden als lid van kunstbeweging De Stijl en voorvechter van de moderne architectuur. Zijn betekenis als pionier van het Nieuwe Bouwen is gelijk aan die van Le Corbusier en Gropius.

Nederland (1955): Zomerzegels – kantoorgebouw Shell Den Haag (1946)

 

Café De Unie

Oud ontving de opdracht het café te ontwerpen via zijn werkgever, het Gemeentelijk Woningbedrijf Rotterdam. Het was bedoeld als tijdelijke opvulling van een braakliggend terrein tussen twee imposante negentiende-eeuwse gebouwen aan het Calandplein in het verlengde van de Coolsingel. Het mocht gebouwd worden onder voorwaarde dat het na 10 jaar weer afgebroken zou worden. Het bleef er uiteindelijk 15 jaar staan, tot het tijdens het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 verloren ging.

In 1986 werd een nieuw Café De Unie gebouwd op Mauritsweg 35, zo’n 500 meter van waar het oorspronkelijk stond, in een gedeelte van het centrum dat bij het bombardement gespaard is gebleven. Dit gebouw is ontworpen door architect Carel Weeber met een replica van de gevel uit 1925 en is tegenwoordig als Zaal De Unie in gebruik als debatpodium. Op de begane grond is een café-restaurant gevestigd met een klein theater erachter. In september 2014 is De Unie overgenomen door Patrick Nijenhuis, die het interieur compleet vernieuwd heeft en van De Unie nu een lunchroom, wijnbar en nachtclub heeft gemaakt.

Café De Unie, 1925 [vernietigd 1940; gereconstrueerd 1985]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Overige gebouwen en monumenten

Nederland (2005): Mooi Nederland – Amsterdam.

Oud was een van de eersten die zich midden jaren 30 van deze stroming afkeerde, omdat hij vond dat ze nog maar weinig met architectuur te maken had. Hierdoor verloor hij het aanzien dat hij in het buitenland had, terwijl hij in Nederland nog veel belangrijke opdrachten kreeg, zoals die voor het Nationaal Monument (Dam) en het monument op het Militair ereveld Grebbeberg.

Nationaal Monument, 1949.

 

Monument op het Militair ereveld Grebbeberg, 1948. Foto: Michiel Verbeek / Wikipedia.

Walter Gropius heeft grote bewondering voor de Rotterdamse stadsarchitect J.J.P. Oud. Zijn sociale woningbouwprojecten in Spangen, de Kiefhoek en het Witte Dorp trekken de aandacht van veel Duitse architecten.

De Kiefhoek, Rotterdam, 1925-1930. Foto: Wiki Frits / Wikipedia.

Op 16 november 1953 werd door de gemeenteraad van Den Haag een Commissie inzake de bouw van een Congresgebouw ingesteld. Bij de gemeente alsook het Rijk bestond de behoefte aan een gebouw waarin nationale en internationale congressen en evenementen georganiseerd zouden kunnen worden. Jacobus Oud maakte voor het gewenste gebouw in 1956 een eerste ontwerp in de stijl van het Nieuwe Bouwen of Functionalisme. Na het overlijden van Oud in 1963 stond de bouw vanaf 1964 onder toezicht van zijn zoon Hans Oud.

Nederland (1969): Zomerzegels – Nederlands Congresgebouw Den Haag, 1956-1969.

Het Nederlands Congresgebouw werd op 14 maart 1969 in aanwezigheid van prins Bernhard officieel geopend. Het gerealiseerde complex was zeer modern voor de jaren 60. Het bestond uit een congrescentrum met onderliggende, eenlaagse parkeergarage, een loodrecht op de westzijde staande vleugel en een vrijstaande hoteltoren, de Toren van Oud. Het oorspronkelijke, nog bestaande congresgedeelte omvat een grote congres-, toneel- en concertzaal, twee kleinere congreszalen alsmede diverse vergaderzalen en foyers. Al deze ruimten worden onderling verbonden door middel van een hal met trappen. Inmiddels is de naam van het gebouw gewijzigd in World Forum.

In het Haags congrescentrum werd het North Sea Jazz Festival (1976 – 2005) gehouden. Ook werd twee keer het Eurovisie Songfestival georganiseerd, nl. de 21e (in 1976) en de 25e (in 1980). Op 24 en 25 maart 2014 werd de Nuclear Security Summit 2014 (NSS) gehouden, een tweejaarlijkse topconferentie over de bestrijding van nucleair terrorisme.

 

Van Nelle fabriek

Van Nelle was een Rotterdamse fabrikant van shag, sigaretten, koffie en thee. In 1782 begonnen Johannes van Nelle en zijn vrouw een winkel in koffie, thee en tabak in Rotterdam. Na het overlijden van Johannes van Nelle in 1811 zette zijn weduwe de winkel voort. In 1813 overleed ook de weduwe. Zoon Johannes van Nelle jr. en zijn zwager Abraham Goedkoop zetten de zaak voort onder de naam De Erven de Wed. J. van Nelle. Na de dood van Johannes van Nelle jr. nam de familie Van der Leeuw in 1837 een aandeel in de firma. Vanaf 1845 was Van Nelle in zijn geheel in handen van de familie Van der Leeuw.

Jacobus Johannes van der Leeuw bouwde het bedrijf tussen 1837 en 1881 uit. Hij legde wereldwijde handelscon-tacten, stichtte eigen plantages in Nederlands-Indië en bouwde de winkel uit tot een fabriek voor het branden van koffie en het verwerken van tabak en thee. Rond de eeuwwisseling werden koffie en thee steeds belangrijker. Het ging Van Nelle dan ook voor de wind. Het bedrijf onderscheidde zich door een geheel eigen aanpak, met aansprekende reclamefiguren als Piggelmee.  Vanaf 1913 kwam Cees van der Leeuw in dienst bij Van Nelle. In 1917 werd hij mede-firmant en kreeg als taak om voor het bedrijf een nieuw bedrijfspand te realiseren. Hiervoor kwam hij in contact met Leendert van der Vlugt. Deze samenwerking leidde tot de wereldberoemde Van Nelle fabriek die in 1930 gereedkwam. Cees van der Leeuw (inmiddels directeur van de Van Nelle fabriek) en Walter Gropius raken bevriend. De Nederlanders bezoeken het Bauhaus in Dessau nog voor de opening. Omgekeerd reist Gropius in 1927 naar Rotterdam om de bouw van de Van Nelle fabriek te bekijken. Dat de Van Nelle fabriek en het Bauhaus in Dessau overeenkomsten vertonen, is dan ook geen toeval.

De voormalige Van Nelle fabriek aan de Delfshavense Schie in Rotterdam geldt als het voornaamste industriële monument in ons land. Dit is als zodanig ook wereldwijd erkend, toen het in juni 2014 tot UNESCO werelderfgoed werd verklaard. De voormalige fabriek van firma Van Nelle, ontworpen door Leendert van der Vlugt van het architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt in samenwerking met constructeur ir. J.G. Wiebenga, is een schoolvoorbeeld van het Nieuwe Bouwen.

Van Nelle fabriek, Rotterdam, 1927 – 1930. Foto: F. Eveleens / Wikipedia.

De Van Nellefabriek biedt onderdak aan uiteenlopende bedrijven. Daarnaast wordt een aantal ruimten gebruikt voor vergaderingen, congressen en evenementen. Het complex is niet vrij toegankelijk voor toeristische bezoekers, groepen kunnen met een gids het pand bezichtigen. Sinds 2017 is er een bezoekerscentrum met tentoonstelling ingericht.

In 2014 zijn negen van de tien Nederlandse werelderfgoedlocaties afgebeeld op postzegels. Het meest recente werelderfgoed, de Van Nelle fabriek, is opgenomen in het bijbehorende prestigeboekje.

Nederland (2014): Prestigeboekje 53 – Unesco Werelderfgoed.

Gerrit Rietveld

Gerrit Thomas Rietveld (1888 – 1964) was een Nederlands architect en meubelontwerper. Hij maakte ook grafisch werk, onder meer affiches en omslagen voor tijdschriften, waaronder één voor De Gemeenschap in 1925. Hij is vooral bekend als lid van De Stijl en als pionier van het Nieuwe Bouwen. De Stijl, het tijdschrift van Van Doesburg, Rietveld, Oud en Piet Mondriaan werd door alle docenten en studenten aan het Bauhaus gelezen. Nadat hij in 1924 Truus Schröder-Schräder had leren kennen, een binnenhuisarchitecte en weduwe van een advocaat, die hem de opdracht gaf een huis voor haar gezin te bouwen (het latere Rietveld Schröderhuis), ontwikkelde zich met haar een levenslange intieme relatie en een vruchtbare samenwerking op het gebied van architectuur en woninginrichting. Van 1924 tot 1933 was zijn architectenbureau gevestigd in het Rietveld Schröderhuis.

 

 

 

 

Gebouwd volgens de idealen van De Stijl is het opgebouwd uit horizontale en verticale lijnen en uitgevoerd in de kleuren zwart, grijs, wit, blauw, geel en rood. Alsof je een schilderij van Pieter Mondriaan binnenloopt. Het lichte, ruimtelijke, flexibel ingerichte interieur is onder meer voorzien van Rietvelds befaamde zigzagstoel en roodblauwe lattenleunstoel.

 

Paul Citroen

Roelof Paul Citroen (1896 – 1983) was een Nederlands kunstenaar, leraar en medeoprichter van de Nieuwe Kunstschool in Amsterdam. Citroen, geboren en opgegroeid in Berlijn, had al een kunstopleiding achter de rug en werkte onder meer als kunst-en boekhandelaar in Berlijn toen hij in 1922 besloot aan het Bauhaus te gaan studeren in Weimar. Hij kreeg er onder andere les van Paul Klee, Wassily Kandinsky en Johannes Itten. Vooral deze laatste had een diepgaande en blijvende invloed op hem. Zijn oeuvre bestaat onder meer uit schilderijen, foto’s en postzegelontwerpen. Zijn bekendste werk is wellicht ‘Metropolis’ (1923), een fotomontage van een grote stad. Het inspireerde de Duitse regisseur Fritz Lang bij het maken van de filmklassieker Metropolis.

De Nieuwe Kunstschool was van 1933 tot 1941 een Nederlandse instelling voor kunstonderwijs in Amsterdam, opgericht door Jan Havermans, Paul Citroen en Charles Roelofsz. In 1934 trok de aanvankelijk primitief ingerichte school enige vakbekwame leraren aan, waaronder Rachel Fernhout-Pellekaan en Eva Besnyö. In de korte tijd van haar bestaan kon de school de concurrentie goed aan met het indertijd nogal conservatieve Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs (nu de Rietveld Academie). Bekende leerlingen waren onder andere Otto Treumann, Benno Premsela. In 1949 heeft Paul Citroen de zomerpostzegels ontworpen.

Nederland (1949): Zomerpostzegels.

 

Piet Zwart

Piet Zwart (1885 – 1977) was een Nederlandse fotograaf, typograaf en industrieel vormgever. Hij volgde een opleiding tot architect en begon pas als grafisch ontwerper op zijn zesendertigste. Zijn opleiding omvatte naast architectuur ook meubel- en interieurontwerpen. Hij was beïnvloed door De Stijl maar stapte later over op meer functionele ontwerpesthetiek. In de vroege jaren twintig ontving Zwart zijn eerste typografische opdrachten van Laga (vloerbedekking). Zwart had geen opleiding gevolgd voor grafische vormgeving of typografie of drukwerk, waardoor hij niet beperkt werd door de regels en methoden van het traditionele ontwerponderwijs. Zwart zag typografie als een belangrijke culturele kracht in de twintigste eeuw. Zwarts ideeën kwamen overeen met die van het Bauhaus, waar hij in 1929 een serie van gastcolleges gaf.

Piet Zwart advertentie NKF N.V. Nederlandsche Kabelfabriek, Delft (1924).

In 1923 introduceerde Berlage hem bij de manager van de Nederlandsche Kabelfabriek (NKF) in Delft. Hij had al eerder geëxperimenteerd met typografie in de vroege jaren twintig, maar tijdens zijn werk voor de NFK realiseerde hij zich hoe weinig hij afwist van het drukkersvak; hij wist bijvoorbeeld niet het verschil tussen letters in onderkast en bovenkast. Een 18-jarige assistent van de NFK bracht hem de eerste beginselen van het drukkersvak bij. In tien jaar tijd maakt hij 275 ontwerpen voor de NKF, vrijwel alleen maar typografisch werk. Hij experimenteerde met kleine en grote letters, cirkels en rechthoek, herhaling en alliteratie. In 1933 nam hij ontslag om zich verder te gaan ontwikkelen.

Zwart begon in 1926 met het gebruik van foto’s voor zijn composities. Aanvankelijk werkte hij samen met commerciële fotografen en probeerde een balans te creëren tussen tweedimensionale type en driedimensionaal beeld. De foto’s die hij gebruikte hebben een grote contrastwerking, zijn veelal in negatief en zijn bedrukt met gekleurde inkt, gevat in geometrische vormen. Bekend werd hij door de postzegelontwerpen in 1931.

Nederland (1931): Goudse Glazen.

Ontwerp: Fotomontagetechniek. In een ruit tonen zij de ramen aan de binnen- en buitenzijde. In een cirkel ziet men de handen van een glazenier, bezig met het restauratiewerk aan gebrandschilderde ramen.

Nederland (1931): Koningin Wilhelmina.

Ontwerp: Fotomontagetechniek. De serie met koningin Wilhelmina was een noviteit, want voor de eerste keer werden fotografische middelen gebruikt om het onderwerp in beeld te brengen. Het gebruik van fotomateriaal was mogelijk gemaakt door de toepassing van een nieuwe druktechniek: de rasterdiepdruk. Bij rasterdiepdruk wordt het te bedrukken beeld opgedeeld in kleine puntjes en deze punten worden in de drukplaat geëtst. In onze ogen smelten deze puntjes weer samen tot een volledig beeld. Hieronder de luchtpostzegel (36 cent) van 1931 waarbij dezelfde fotomontagetechniek is toegepast.

Tenslotte een zegel die iedereen kent, maar was het bekend dat deze zegel uit 1968 in verband met ’50 jaar Postcheque- en Girodienst’ ook ontworpen is door Piet Zwart?

 

En kent u deze uitgave ‘Het boek van PTT’?  Het origineel dateert uit 1938, een uitgave over de PTT voor kinderen van ± 12 jaar. De kinderen konden door het lezen van dit boekje leren goed gebruik te maken van de verschillende diensten van de PTT Het boekje is rijk geïllustreerd door Piet Zwart met zijn specifieke typografische vormgeving en collage-achtige illustraties in kleur.

Even bladeren door het boek: https://www.youtube.com/watch?v=PIXwgy0p07o

In de herdruk van 2002 geeft Paul Hefting in een apart bijgeleverd commentaar de ontstaansgeschiedenis van het boekje weer. Het boekje is als document van zijn tijd meer een curiositeit voor verzamelaars dan een informatiebron voor de hedendaagse jeugd.

 

Mart Stam

Martinus Adrianus (Mart) Stam (1899 – 1986) was een Nederlands meubelontwerper en architect. Stam was een vertegenwoordiger van het Nieuwe Bouwen. Stam heeft lesgegeven aan het Bauhaus een paar maanden in 1928 en in 1929 als gastdocent. Stam was de ontwerper van de eerste achterpootloze, stalen buisstoel of de Freischwinger. Een schets daarvan maakte hij op 22 november 1926 tijdens het diner in het Stuttgarter hotel Marquart met blauwe stift op de achterkant van de huwelijksannonce van de schilder Willi Baumeister, in het bijzijn van onder anderen Ludwig Mies van der Rohe. Deze annonce zou zich nu bevinden in het Mies van der Rohe-archief van het MoMA te New York. De stoel werd in 1927 als eerste in productie genomen door de Duitse firma Lorenz. Stams intellectuele eigendom van deze stoel werd het voorwerp van een rechtszaak. Duitse rechters stelden in 1932 na langdurige rechtszaken vast dat niet Marcel Breuer maar Mart Stam deze stoel zes jaar eerder had ontworpen. Lees ook: https://www.archined.nl/2016/03/de-stoel-van-stam/

Stam werkte van 1925 tot 1928 bij het Rotterdamse architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt, waar hij betrokken was bij het ontwerp van de Van Nelle fabriek. In de Van Nelle fabriek in Rotterdam klinkt de invloed van het Russische constructivisme na. Stam, in 1926-28 medewerkend architect aan de fabriek, was 1922 in Berlijn in contact gekomen met de Russische avant-garde, o.a. de Russische kunstenaar El Lissitzky. De grote letters op de daken, maar ook andere delen van de fabriek, lijken direct afkomstig te zijn uit de wereld van het Russische constructivisme. Het constructivistische aspect is waarschijnlijk ingebracht door Mart Stam en de ronde architectuurvormen (o.a. het kantoorgebouw) door Leendert van der Vlugt.

In hoeverre hij verantwoordelijk was voor het ontwerp is altijd onduidelijk gebleven. Zelf claimde hij het gehele auteurschap maar dat werd hem door zijn werkgevers niet in dank afgenomen. Het kostte hem zijn baan.

Nederland (2018): Het Nieuwe Bouwen – Van Nelle fabriek.

 

De Bijenkorf

De Rotterdamse vestiging van De Bijenkorf Rotterdam is één van de drie grootste vestigingen van de warenhuis-keten. Het gebouw dateert uit 1957 en is een symbool van de wederopbouw van de Rotterdam. Het gebouw staat prominent tegenover de Beurs aan de Coolsingel. De huidige Bijenkorf verrees als vervanging van het voormalige gebouw (van architect Willem Dudok) dat door de bombardementen zwaar getroffen was en is ontworpen door de Hongaars-Amerikaanse architect Marcel Breuer (1902 – 1981).

De huidige Bijenkorf aan de Coolsingel. Foto: Wikimedia Commons.

 

Invloed De Stijl op Bauhaus en omgekeerd

De periode van De Stijl was van 1917 tot en met 1931. Van Bauhaus was de periode van 1919 tot en met 1933. Leden van beide kunststroming kenden elkaar en beïnvloeden elkaar in hun werk. Het is bijvoorbeeld duidelijk te zien dat de gebruikte basiskleuren van De Stijl en Bauhaus dezelfde zijn. Verder hebben ze in hun kunstuitingen ook een strakke verschijningsvorm bijvoorbeeld in de architectuur. Onder invloed van de Nederlanders van de leden van De Stijl evolueert het ideaal van het Bauhaus in korte tijd van expressionisme naar modernisme. Na de sluiting van het Bauhaus verhuisden circa 30 studenten en docenten naar Nederland. Ze worden hier actief in het kunst- en ontwerponderwijs, richten werkplaatsen op en ontwerpen voor de Nederlandse industrie.

Leestip voor alle fans van Bauhaus. Te koop als tweedehandse boek of als nieuwe herziene en uitgebreide jubileumversie.

 

Meer info:

Expo’s in Duitsland

100 jaar Bauhaus: https://www.bauhaus100.de/

Bauhaus tour alle steden en regio’s: https://www.grandtourdermoderne.de/

Bauhaus Weimar: https://www.weimar.de/kultur/veranstaltungen/bauhaus-100/

Bauhaus museum Weimar: https://www.klassik-stiftung.de/bauhaus-museum-weimar/

Bauhaus Thuringen: https://www.thueringen-entdecken.de/urlaub-hotel-reisen/bauhaus-und-moderne-119974.html

Bauhaus Dessau: https://www.bauhaus-dessau.de/de/index.html

Bauhaus Sachsen-Anhalt: https://www.bauhaus-entdecken.de/startseite/

Bauhaus Berlijn: https://www.visitberlin.de/de/veranstaltungen-100-jahre-bauhaus

Bauhaus-Archiv Berlin: https://www.bauhaus.de/de/

Expo’s in Nederland

Nederland – Bauhaus, Boijmans, t/m 26 mei 2019: https://www.boijmans.nl/tentoonstellingen/bauhaus

Nu te zien, Nederland – Bauhaus: https://www.npostart.nl/nu-te-zien/24-04-2019/AT_2114883

Van Bauhaus naar Neuhaus, het Nieuwe Instituut, 19 mei t/m 15 september 2019:

https://neuhaus.hetnieuweinstituut.nl/

Goethe instituut Rotterdam: https://www.goethe.de/ins/nl/nl/kul/sup/bau.html

Branding in Rotterdam, Chabot museum, t/m 1 september 2019:

https://www.chabotmuseum.nl/exhibitions/branding-rotterdam/

Bauhaus& Modern textiel in Nederland, Textielmuseum, 25 mei t/m 3 november 2019:

https://www.textielmuseum.nl/nl/tentoonstelling/bauhaus-modern-textiel-in-nederland

In Wall House #2, Groningen, t/m 2 september 2019:

https://www.groningermuseum.nl/kunst/tentoonstellingen/gunta-st%C3%B6lzl-100-jaar-bauhausstoffen

100 jaar Bauhaus, eerdere delen:

deel 1: https://www.postzegelblog.nl/2019/05/01/100-jaar-bauhaus-ontstaan-kunststroming-en-weimar-periode/

deel 2: https://www.postzegelblog.nl/2019/05/10/100-jaar-bauhaus-dessau-periode/

deel 3: https://www.postzegelblog.nl/2019/05/20/100-jaar-bauhaus-berlijn-periode-bauhaus-gebouwen-docenten-en-entartete-kunst/

 

Gratis online postzegelcatalogus

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
Historisch Duitsland Nederland Nederlands Indië Zwitserland UNESCO



Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

Kijk dan bij Collect Club.

Beoordeel met 1 sterBeoordeel met 2 sterrenBeoordeel met 3 sterrenBeoordeel met 4 sterrenBeoordeel met 5 sterren (12 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
PrintSchrijf een reactie

Reacties (0)

Schrijf een reactie

(registratie is niet nodig)