Mooi Nederland 2019 – Waddeneilanden: Ameland – uitgiftedatum 23 april 2019

MooiNL-postzegel Ameland

Voor de zwarte forse ‘1’ staat de klokkentoren met zadeldak (1664) van Nes. Ernaast staat de vuurtoren Bornrif (55 meter hoog [1881]) nabij Hollum met rode en witte banden. Op een levendige wijze is het Friese paard met verwaaide manen in de wind in beeld gebracht. Paarden zijn er vroeger voor het zware werk op het land altijd belangrijk geweest. Bij het redden van drenkelingen brachten de paarden de roeireddingboot naar het strand. Tegenwoordig spelen paarden een voorname rol in het toerisme: paardrijden en huifkartochten.
Boven de blanco eilandkaart staat aan de weg tussen Hollum en Ballum het propellermonument. Dit monument verwijst naar de Engelse bommenwerper Dixie Flyer B24 Liberator, die op 12 september 1944 in de Noordzee is neergestort na Duitse beschietingen. Naderhand is de authentieke propeller opgevist.
Het karakteristieke Amelander commandeurshuis uit 1675 staat in Hollum. In de periode 1650 – 1800 lieten walvisvaartkapiteins (commandeurs) huizen bouwen. De geelgrijze bakstenen gevels van deze commandeurswoningen in Hollum, Ballum en Nes bezitten allen een dubbele richel/rij richtsteentjes, die vooruitsteken. IJzeren cijfer-ankers in de muur geven het bouwjaar van de woningen weer.

MooiNL-postzegelvelrand Ameland

Op de grote eilandkaart onder de postzegels staat een panoramafoto van de duinen, het strand (27 km) en de zee bij de opgang naar het Noordzeestrand boven Nes. Negen cirkels met daarin foto’s geven een beeld van markante plekken en objecten van het eiland:

1. Het natuurbeschermingsgebied Zwanewaterduinen ligt ten noordwesten van Nes in de duinen. Een lang wandelpad loopt erdoorheen.
2. De korenmolen de Phenix voor rogge en tarwe is de vervanger van de molen die in 1880 in vlammen is opgegaan. De naam verwijst naar de wederopstanding van de molen in Nes. De roeden zijn 18 meter lang en voorzien van hekwerk met zeilen.
   
   
   
   
   
3. De bruine kiekendief is een veel voorkomende roofvogel in moerasgebieden in het duingebied op Ameland.
4. Het omvangrijk grote natuurgebied Het Oerd met begroeide duinen en vochtige duinvalleien ligt aan de oostzijde van het eiland. De Oerdblinkert met 24 meter is er het hoogste duin van het eiland. Dit gebied met rijke en gevarieerde plantengroei telt veel vogelsoorten o.a. een meeuwenkolonie van 3000 paren.
5. Ballum is met 350 inwoners het kleinste dorp van het eind, maar is toch een bestuurlijk centrum van het eiland gebleven. Al vanaf de 15e eeuw zwaaiden de Van Cammingha’s vanuit het slot de scepter over Ameland. Bomen aan weerskanten van de Camminghastraat verfraaien het beschermde dorpsgezicht.
6. De eenbeukige RK Sint-Clemenskerk in Nes is door architect Pierre Cuypers ontworpen en bestaat voor een groot gedeelte uit hout. De kerk bezit een hoog dak met dakruiter en overhangende dakrand.
7. Het karakteristieke Amelander huis De Vistil met topgevel en zadeldak (1680) staat als rijksmonument in Nes.
8. In 1988 werd de reddingboot van Hollum met paarden te water gelaten. Voor de toeristen wordt dit schouwspel ongeveer twaalf maal per jaar uitgevoerd/gedemonstreerd.
9. Cultureel Historisch Museum Sorgdrager is gevestigd in het Sorgdragerhuuske (1751). Deze commandeur-woning is door Pieter Cornelis Sorgdrager in 1751 gebouwd. Het museum schenkt aandacht aan de historie van Ameland o.a. met meubels.

Iconen

Beide fietsiconen verbeelden Ameland als het paradijs voor fietsers. Het is een eiland met vergezichten. Carla Birza: “Er is weinig bos en veel glooiende duinen, zodat je ontzettend ver kunt kijken. Je ziet dan ook veel blauwe luchten op de foto’s op het postzegelvel.”
Ook paardenliefhebbers kunnen met paardrijden en huifkar tochten er ruimschoots aan hun trekken komen.
In de vlag van Ameland staan vier even brede horizontale banen, om en om blauw en geel. In de beide blauwe banen staat een “omgewende wassenaar in zilver” en in beide gele banen “drie zwarte rechter schuinbalken”.

Ameland in historisch perspectief

Jan Bulthuis [Public domain]

Boerengemeenschappen op Ameland hebben eeuwen aaneen zichzelf kunnen besturen. Dit veranderde in de 15e eeuw door de komst van de rijke Friese edelman Ritske Jelmera. Door rijkdom en aanzien wist hij zijn gezag over het hele eiland uit te breiden. Zijn kleinzoon Haye (die zich Cammingha noemde) en nazaten van hem waren zo’n twee eeuwen aaneen heer en meester over het eiland vanaf het Camminghaslot in Hollum. In 1704 werd het eiland als vrije heerlijkheid aan de Friese tak van de Nassaus verkocht. In de Napoleontische tijd verloor Ameland zijn onafhankelijkheid.
In de 17e en 18e eeuw kende Ameland door de walvisvaart een periode van grote welvaart. Tegenwoordig is het toerisme de belangrijkste bron van inkomsten.

Inpolderen Waddenzee

De Waddenzee is al eeuwen ’s werelds grootste aaneengesloten systeem van zand- en moddervlakten, die bij eb droogvallen. Vandaar dat Worp van Peyma in 1846 twee dammen wilde aanleggen. De ene tussen Ameland en Friesland en de andere tussen Ameland en Terschelling. Daarmee zou in zijn visie de afslag en het verlies van Ameland voorkomen kunnen worden. Door aanslibbing zou waardevolle en vruchtbare landbouwgrond voor de provincie verkregen kunnen worden. Het plan ging niet door. De financiële promotor van het plan baron Pico Diderik van Sytzama stierf in 1848.

In 1872 werd op initiatief van de Maatschappij tot Landaanwinning op de Friese Wadden een slibdam aangelegd tussen Buren en Holwerd. Het smalle dijkje stak een halve meter boven de zeespiegel uit. De dam heeft negen jaar standgehouden. Op de stormnacht van 4 oktober 1881 werd de dam volledig weggeslagen. Een restant van deze dam is in de pier van Holwerd in de Waddenzee opgenomen.

De Groningse aardrijkskundeleraar Bos was op de hoogte van de inpolderingsplannen. Toen Bos in 1877 de eerste editie van de Bos-atlas maakte, tekende hij een kordate dam tussen Friesland en Ameland. De tekst op de tab van de eerste postzegel van het postzegelvel Nederland in de Bosatlas (nvph 2937) verwoordt deze mislukking : “Dijk van Ameland. De dijk van Ameland vormt de start van een mislukt plan voor inpoldering van de Waddenzee.”

Meer Waddenzee-artikelen

Zie blog-artikel Bosatlas én postzegelvel: De som der delen meer dan het geheel van 17 juni 2012, deelhoofdstuk Actualiteit anno 1877.

Zie blog-artikel Landschappelijk & stedelijk schoon aan horizon als verbindende schakel van 19 oktober 2014, deelhoofdstuk Waddenzee.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 4,00 uit 5)

Laden...