Mooi Nederland 2019 – Waddeneilanden: Terschelling – uitgiftedatum 25 maart 2019

Postzegel Terschelling nader bekeken

Op de lichtpaars gelaagde Terschelling-postzegel staat een blanco eilandvorm op de voorgrond met links daarvoor een geelkleurige boei. Voor de fors uitgevoerde zwarte ‘1’ staat een monumentale grafsteen van het kerkhof van Striep. Voor het centraal opgestelde clubhuis van het duikteam Ecuador staat een rij kleurrijke boeien op de werf van Rijkwaterstaat. Rechtsonder staat een gevulde lepel met cranberry.

Brandaris en clubhuis duikteam Equador

De postzegelachtergrond achter de Brandaris komt enigszins overeen met die van de Vuurtorenpostzegel 1994 (nvph 1620), waarbij de toren zich in het centrum van zijn omgeving bevindt. De in 1594 gebouwde Brandaris (55 meter hoog) nabij West-Terschelling is de oudst overgebleven vuurtoren van ons land. De ingemetselde gevelsteen vermeldt: “Tot waarschouwinge aller seevarende, die God behoede.”

Links van de vuurtoren staat in het midden van de postzegel het clubhuis (voormalige reddingsbootschuur) van het duikteam Ecuador. Op alle Waddeneilanden wordt wel aan ‘wrak-duiken’ gedaan, maar Terschelling spant hiermee wel de kroon. Het team beschikt over enkele duikschepen, waarmee de bemanning met behulp van moderne middelen als GPS, sonar, sidesun-sonar en echolood wrakken en verloren netten opspoort.

Striep en kleurrijke boeien

Voor de zwarte ‘1’ is een grafsteen afkomstig van het kerkhof van het gehucht Striep opgesteld. Rond deze grafheuvel met een aantal monumentale grafstenen (twee gave stenen en vier bovenstukken van voormalige stoepstenen) bestaat een sage. Tijdens de Tweede Engelse Oorlog (1665 – 1667) *) staken de Engelsen in 1666 West-Terschelling in brand. Al plunderend trokken de Engelsen in oostelijke richting over het eiland. De aanvallers zagen op afstand de grafheuvel van Striep met enkele zerken. Het Strypster wyfke (wijzend naar het kerkhof) zei tegen de aanvallers: “Ze staan er bij honderden en liggen er bij duizenden.” De Engelsen dachten een legermacht voor zich te hebben en maakten meteen rechtsomkeer. Het vrouwtje van Striep heeft daarmee brand en plundering van de rest van eiland weten te voorkomen.

Met kleurrijke boeien van de werf van Rijkswaterstaat in West tracht de overheid de bijzonder gevaarlijke wateren om het eiland met steeds veranderende zandplaten, gronden en zeearmen te beveiligen door er bakens te plaatsen.

*)
De commerciële hegemonie van Nederland in vier werelddelen (via V.O.C. en W.I.C. & kolonies) in de 17e eeuw heeft Engeland na vier Engelse Oorlogen van ons land overgenomen. De 18e eeuw is de Gouden Eeuw voor Engeland geworden. Nederland kwam toen in de Eeuw van Verval terecht.

Cranberrybessen

De cranberrybessen (op een lepel rechtsonder) zijn bij toeval in 1839 op Terschelling terecht gekomen, doordat een schip op de ondiepten in de buurt van Terschelling strandde. Een ton met deze harde zure bessen, die de scheepsbemanning op de lange zeereis tegen scheurbuik moesten beschermen, spoelde op het eiland aan. De jutters veronderstelden vaten wijn gevonden te hebben, helaas zaten er van oorsprong Amerikaanse bessen in. Verontwaardigd en boos gooiden de jutters de vaten leeg in de duinen.
Een halve eeuw later groeiden er overal bessenstruiken (Aiton Oxycoccus Macro Carpon) in het wild in vochtige delen in de duinen. Deze vindplaatsen in duinvalleien worden ‘cranberry-plakken’ genoemd met eigennamen als Douwkes-plak en het Studenten-plak. De cranberry wordt op Amerikaanse wijze geoogst: de velden worden onder water gezet en daarna worden de bessen van de planten losgetrokken. Naderhand schept men de drijvende bessen uit het water.

Velrand van het postzegelvel

Op de velrand loopt een eilandkaart onder de postzegels door. De eilandvorm is gevuld met een panoramafoto van het landschap tussen West-Terschelling en de Noordzee. De foto is genomen vanaf hoog en strategisch uitzichtpunt (zicht op Noordzee, landschap en Waddenzee) met daarop de bunkerresten uit de Tweede Wereldoorlog.

Op alle Waddeneilanden hebben de Duitsers in de kuststrook in of achter de duinen verdedigingsbunkers gebouwd als onderdeel van de Atlantik Wall (bestaande uit bunkers, kanonnen en mijnenvelden). Deze verdedigingslinie liep langs de West-Europese kust van Noorwegen tot aan de grens van Spanje. Het moest een inval van de geallieerden in de door Duitsland bezette gebieden voorkomen.

Cirkels met plekken en objecten van Terschelling

Rondom de eilandkaart staan acht cirkels met daarin foto’s van kenmerkende plekken en objecten van het eiland.

1. Doodemanskisten is een duinmeertje in het bos noordwestelijk van de plaats West-Terschelling. De naamgeving wordt in verband gebracht met worstvormige bossen rijshout, ‘doodemans’ geheten, die als bekisting werden gebruikt om een laagte in de duinen af te sluiten voor het zeewater. Andere naamverklaring: wellicht is het een drenkelingenkerkhof ooit geweest.
2. De naam van het museum ’t Behouden Huys op West is genoemd naar het onderkomen van Willem Barentsz (1550 – 1597) en zijn bemanning op Nova Zembla in de winter 1596/97. Omstreeks 1550 is Willem Barendtsz in Formerum geboren. Het museum bestaat uit twee commandeurswoningen uit 1668. Het museum richt zich met vaste en wisselende exposities op de geschiedenis van Terschelling.
3. De naam van het grote festival op Terschelling is ‘Oerol‘ met de betekenis in het Fries ‘overal’. De culturele festiviteiten ervan spelen zich tien dagen aaneen in juni (vanaf 1981) overal op het eiland verspreid af met 50.000 bezoekers. Het behoort tot een van de grootste ‘locatie-theater-festivals’ in Europa.
   
   
4. De weidevogel tureluur (nvph 1303) broedt graag in de Terschellinger Polder nabij het Wad en in de kwelders.
5. De hervormde eenbeukige kruiskerk van Midsland uit 1880 wordt dialectisch Meslânzer kerk genoemd.
6. Duikteam Ecuador is gespecialiseerd in ‘wrak-duiken’. Dit team heeft in de buurt van de Waddeneilanden o.a. een kanon en een 17e eeuws anker boven water gehaald en talrijke scheepswrakken gelicht.
7. Reddingshuisje of drenkelingenhuisje op hoge palen nabij Oosterend ligt 8 km oostelijk van het laatste strandpaviljoen in het unieke natuurgebied van de Boschplaat, dat in 1970 tot Europees natuurreservaat werd uitgeroepen. Destijds konden gestrande drenkelingen er bijkomen. Handdoeken en droge kleren lagen er klaar.
8. De cranberry, die ook nog op Vlieland groeit, is een veelzijdige vrucht en wordt voor het produceren van wijnen, siroop en bittertjes gebruikt, evenals van lotions, badzout en geurkaarsen.

Iconen van Terschelling

Drie icoontjes, van een fietser, twee wandelaars en een terreinwagen, verwijzen naar toeristische activiteiten als belangrijke bron van inkomen voor veel eilandbewoners. Het westelijke gedeelte van het eiland staat in het teken van visserij en scheepvaart en het oosten is de agrarische sector dominerend.
Door de redelijke oost-west ligging van Terschelling op geografische landkaarten kan de windroos (linksonder) naar het noorden wijzen. In tegenstelling tot Texel en Vlieland hoeft Terschelling niet gekanteld te worden om passend op het postzegelvel geplaatst te worden.

Kleurrijke vlag van Terschelling

De Nederlandse uitleg van de vlag op het postzegelvel is een vertaling van de Friese tekst, die bij het raadsbesluit van 27 oktober 1961 in rijmvorm is opgesteld: “Reade wolken, giele halmen, grien gers, wyt sân. Dat is ’t wapen fan Schylgerlân.” De Friese naam voor Terschelling luidt Skylge.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(6 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...