Op weg naar de privatisering van de Britse Post

18 januari 2019, 9:05 uur - Cees Janssen

In 1966 besloot de regering van het Verenigd Koninkrijk dat het ‘General Post Office’ dat tot dan toe een staatsbedrijf was, om te zetten tot een openbaar bedrijf onder toezicht van de staat. In 1969 kwam dit tot stand onder de naam ‘Post Office’. Het bedrijf werd in twee delen gesplitst: een postbedrijf en een telecommunicatiebedrijf. Dit werd vastgelegd in de ‘Post Office Act 1969’.

Post Views: 1.470

Op 18 oktober 1968 was door het General Post Office de ‘National Girobank’ opgericht. Dit was hard nodig omdat de meeste burgers in Groot-Brittannië niet beschikten over een bankrekening en wekelijks werden uitbetaald in contanten. De kleine bedrijven en winkeliers beschikten vaak wel over een bankrekening. Zij werkten veelal met cheques die tegen contant geld konden worden ingewisseld bij de banken of overgeschreven konden worden op een bankrekening. De banken zelf waren niet geïnteresseerd in de gewone burgers, omdat zij niet winstgevend zouden zijn. En ze hadden alleen vestigingen in grotere dorpen en steden, niet op het platteland.

Maar daar waren wel postkantoren. Daarom werd de ‘National Giro’ opgericht die de gewone burger wel aanmoedigde om een bankrekening te openen en men kon terecht bij alle postkantoren. Om een vergelijking te maken: er bestonden zo’n 3.000 banken en 22.000 postkantoren. De ‘National Giro’ werd een moderne bank en de eerste in Europa die het systeem van OCR, het optisch lezen van informatie, in gebruik nam. Het hoofdkantoor bevond zich in Bootle, Merseyside. De Spaarbank van het ‘General Post Office’ werd in 1969 overgeheveld naar de Schatkist en heette voortaan ‘National Savings’.

Door de ‘Post Office Act 1969’ werd het sinds 1912 van het General Post Office bestaande telecommunicatiebedrijf een divisie van de ‘Post Office’ zoals het openbare bedrijf werd genoemd. De divisie kreeg de naam ‘Post Office Telecommunications’.

De grote telecommunicatietoren in Londen, geopend op 19 mei 1966, heette dan ook de ‘Post Office Tower’, zoals in het stempel is weergegeven. ‘Post Office Telecommunications’ werd pas in 1980 geprivatiseerd en kreeg de naam ‘British Telecom’.

De technische ontwikkeling op telecommunicatie gebied werd met een voorbeeld getoond op de postzegel van 1 shilling. Het stelt schematisch de ‘Pulse Code Modulation’ voor die het mogelijk maakte tot wel 24 gesprekken tegelijkertijd via één telefoonlijn mogelijk te maken. Op de postzegel zijn de golven van twee gesprekken op één lijn te zien. Het systeem is in 1967 in Japan door Nippon Hoso Kyokai uitgevonden.

In 1965 werd de eerste hoge snelheid ‘Optical Character Reader’ door de ‘Post Office’ in gebruik genomen, gekoppeld aan een automatische sorteermachine. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de postcode. De zogenoemde alfanumerieke postcode werd in het Verenigd Koninkrijk ingevoerd op 11 oktober 1959. Het was eerst een proefneming in Norwich en pas vanaf oktober 1965 werd de postcode landelijk ingevoerd. De laatste stad waar de postcode werd geïntroduceerd was Croydon op 1 mei 1967.

Ontwerper van de serie van vier postzegels was David William Gentleman, geboren op 11 maart 1930 in Londen. Hij studeerde voor illustrator aan het Royal College of Art. Zijn docenten waren Edward Bawden en John Nash. Hij werkte onder andere met waterverf en maakte lithografieën en houtgravures. Zijn grootste werk was een muurschildering in het metrostation Charing Cross met een lengte van het hele perron. Maar hij was niet de enige ontwerper die uitgenodigd was om de postzegels te ontwerpen. Drukkerij Bradbury Wilkinson bood zeven ontwerpen aan met afbeeldingen van een oud telefoontoestel, een spoorweg soorteerwagon uit 1838, het eerste telegraafkantoor met semafoorseinen tot een dorps postkantoortje. Ook de andere drukkerij, Thomas de la Rue & Co Ltd. zond enkele ontwerpen in. Zelfstandige ontwerpers deden ook mee zoals Rosalind Dease (gescheiden echtgenote van David Gentleman) met onder andere ontwerpen van een Victoriaanse brievenbus en een 18^de eeuwse postiljon en Grafton Arts Ltd. Ontwerper J. Griffiths vervaardigde ontwerpen met onder andere een tandem bakfiets voor de pakketpost en ook een Victoriaanse brievenbus. Meer dan honderd ontwerpen werden aangeboden, maar die van David Gentleman werden gekozen.

Het University College London, een universiteit die zich speciaal richt op technisch onderzoek en ontwikkelingen daarin, organiseerde een tentoonstelling in oktober 1969 gewijd aan de technologie van de postdienst en telecommunicatie. In het stempel het symbool van de ‘National Giro’ en een kiesschijf van een telefoontoestel. De wijziging van staatsbedrijf in een openbaar postbedrijf was de aanzet tot de uiteindelijke privatisering in april 2012 als gevolg van de ‘Postal Services Act 2011’.

Post Views: 1.470