Musea, musicals en memorabilia ter ere van een 200-jarig lied ? In Oostenrijk draaien de toeristenbureaus overuren. Na Mozart, de ‘Sound of Music’ (van de familie von Trapp) is ‘Stille Nacht’ de derde toeristische attractie van Salzburgerland. Waarom is ‘Stille Nacht’ zo populair tijdens de kerstdagen ? Wat is het verhaal van de schrijver Josef Mohr en componist Franz Gruber ? En hoe werd dit liedje wereldwijd een hit ? We gaan terug naar 1818.
Gerelateerde artikelen
Ontstaansgeschiedenis
Op kerstavond 1818 zijn we in de Nikola-kapel in Oberndorf. Volgens de overlevering ontstond ‘Stille Nacht’ door een stel hongerige muizen. De diertjes hadden aan het orgel in de kapel geknabbeld. Priester Josef Mohr (1792-1848) had opeens geen muziek meer op kerstavond. Hij nam er een gedicht bij dat hij twee jaar geleden heeft geschreven en vroeg aan zijn vriend Franz Xaver Gruber (1787-1863) om een melodietje te componeren.
In de kerstperiode hoor je ‘Stille Nacht’ nergens op de radio of op de kerstmarkt in Salzburg. Volgens de legende mag ‘Stille Nacht’ enkel en alleen op kerstavond gezongen worden en daar houden de Salzburgers zich strikt aan. Maar dan op kerstavond in de prachtige Dom zit je samen met 9000 andere mensen. Klokslag middernacht dimmen de lichten en wordt het muisstil. Op een balkon beginnen twee engelen ‘Stille Nacht, Heilige Nacht’ loepzuiver te zingen en vol emotie. Kippevel !
Populariteit Stille Nacht
Dat ‘Stille Nacht’ na 1818 wereldwijd ‘viraal’ ging, hebben we te danken aan de muzikale familie Rainer. Zij trokken vaak door Europa en de Verenigde Staten om er te zingen, jodelen en dansen.
In het museum van Fügen kan je de internationale carriere van de Rainers herbeleven via concertaffiches, partituren, foto’s en zelfs een viool uit 1742. De Rainers waren de popsterren van hun tijd. De lokale gids vergelijkt hen zelfs met ‘The Beatles’. Meer info:
https://www.tirol.at/reisefuehrer/ausflugstipps/ausflugsziele/a-museum-in-der-widumspfiste-fuegen
https://www.stillenacht.com/de/protagonisten/die-zillertaler-saengerfamilien-rainer-und-strasser/
‘Stille Nacht’ is het meest verspreide nummer aller tijden. Het werd in meer dan 300 talen en dialecten uitgebracht en in de versie van Bing Crosby de derde meest verkochte plaat ooit, na White Christmas van inderdaad Bing Crosby en Candle in the Wind van Elton John.
Jubilea Stille Nacht
In 1918 is een herdenkingskaart uitgebracht ter gelegenheid van het honderdjarig jubileum van ‘Stille Nacht’. Joseph Moor is linksboven en Franz Gruber rechts afgebeeld.
In 1968 als kerstzegel verschenen. Afgebeeld is de kribbe in de Gedächtniskapelle Oberndorf in Salzburg. Voor de ‘Juvavia’ postzegeltentoonstelling in Salzburg en Oberndorf van 29 november tot en met 24 december 1968 (!) is een speciale kaart en afstempeling uitgekomen.
Voor het 150e overlijdensjaar van Franz Gruber is een zegel verschenen in 2013. Franz Gruber is overleden in Hallein. Zijn voormalig woonhuis is nu een museum aan de Gruberplatz 1: http://www.keltenmuseum.at/index.php?id=stillenachtmuseum
Joseph Mohr schreef niet in 1818 maar in 1816 ‘Stille Nacht’ blijkt uit onderzoek. Niet in 2018 maar in 2016 bestaat het lied dus 200 jaar en gaf de Oostenrijkse post in 2016 een nieuwe uitgifte. De laatste jaren van zijn leven werkte Mohr als pastoor in Wagrain. Hier richtte hij een school op, die nog steeds bestaat en zijn naam draagt. Mohr overleed in 1848 aan de gevolgen van een longaandoening. In Wagrain is tussen de kerk en de pastorie waar Mohr woonde, een openluchttentoonstelling ingericht over het leven van deze priester-dichter. Ook te zien is de geschiedenis in een ‘Stille Nacht’ museum in het pas gereed gekomen gerenoveerde kasteel:
https://www.salzburgerland.com/de/magazin/das-neue-stille-nacht-museum-in-wagrain/
https://www.stillenacht.com/en/silent-night-locations/salzburg/silent-night-location-wagrain/
http://www.stillenacht-wagrain.com/
‘Stille nacht, heilige nacht’ groeide zelf uit een universele boodschap van vrede en werd opgenomen in de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de UNESCO in 2011.
200 jaar Stille Nacht
Op grootse wijze wordt 200 jaar ‘Stille Nacht’ in de deelstaten Salzburgerland, Tirol, Oberösterreich gevierd. Ook filatelistisch kan je goed scoren met zegels (officieel, persoonlijk) en de vele speciale afstempelingen. Bijna alle zegels hebben als afbeelding de kapel van de St.Nikola in Oberndorf. De officiële zegel en afstempeling van de Oostenrijkse post ziet u hieronder.
Daarnaast zijn er veel persoonlijke zegels uitgegeven:
Garstner Advent gaf persoonlijke zegels uit met bijhorende kaart en afstempeling:
http://www.garstner-advent.at/index.php/im-festsaal-der-nms/sonderpostamt-und-briefmarkenausstellung
Tenslotte de speciale 20 euro munt (proof versie), oplage 30.000 exemplaren. Helaas is deze munt uitverkocht bij de Oostenrijkse munt.
Alle activiteiten in het kader van 200 jaar ‘Stille Nacht’ met oa. ‘Stille Nacht Tours’ en bezoek van acht museums zijn te vinden op: https://www.stillenacht.com/de/
Reacties (1)
Mooi verhaal met zoveel verschillende filatelistische elementen. Dank.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)