Aanleiding van deze inventarisatie zijn vier ‘nieuwtjes’ die eind juli, begin augustus 2018 bekend zijn geworden:

• Briefporto-verhoging met 14,2 procent van 83 naar hoogstwaarschijnlijk 95 cent per brief of kaart.
• Vermindering van het aantal brievenbussen van 19.000 naar 9.000 stuks.
• Krimpende postmarkt met één miljoen euro verlies laatste kwartaal en twee buitenlandse dochterondernemingen verkocht.
• De oplagen van de bijzondere gelegenheidspostzegels zijn in 2018 ten opzichte van 2008 met 66 procent gedaald (eigen onderzoek).

Inventarisatie van huidige samenleving

Als ik de huidige samenleving inventariseer dan kom ik tot een vijftal punten die geleid hebben en nog steeds leiden tot zakelijk-afstandelijke ontmenselijking bij bedrijven.

1. Privatisering, liberalisering, automatisering, digitalisering en efficiëntie hebben zich meester gemaakt van de vroegere overheidsbedrijven (nutsbedrijven) als posterijen, spoorwegen, elektriciteit, water en gezondheidszorg.
   Met deze vijf ‘innovatieve moderniteiten’ kan het kwalitatief hoogopgeleide personeel van het ex-overheidsbedrijf PostNL ontslagen en vervangen worden door goedkopere krachten. Tegelijk daarmee verdwijnt de trots en betrokkenheid van de werknemer voor het toen nog maatschappelijk nuttige bedrijf.
2. Door concurrentie en marktwerking ontstaan in combinatie met een zakelijk-afstandelijke en onpersoonlijke benadering (digitale communicatie) onverschillige, onbetrokken en kil afstandelijke organisaties en bedrijven. Bij de overheid stond destijds het belang van de bevolking op de eerste plaats. Helaas nu niet meer.
   
   
   
   
   Als de uitgaande post van het bedrijfsleven niet van een roodgekleurde firma-machine-afstempeling is voorzien, maar met een bij de firmapassende en -ondersteunende postzegel is gefrankeerd, trekt het poststuk aanmerkelijk meer aandacht van de ontvanger. Het poststuk werkt hiermee attentieverhogend.
3. Er ontstaat een geheel andere, sterk marktgerichte bedrijfscultuur. Het primair financiële belang (winstgevendheid) ligt bij de aandeelhouders en topmanagers, die met gigantisch hoge salarissen, groeiende bonussen en gouden handdrukken worden beloond. De consument staat op de tweede plaats.
4. Het moreel besef en de sociale verantwoordelijkheid zijn tegenwoordig niet meer aanwezig bij de klasse van beheerders en managers in tegenstelling tot die van de klassieke ondernemers en/of kapitalisten van vroeger.
5. De hierboven omschreven verandering c.q. ‘innovatie’ is volgens de democratische besluitvorming in de Tweede Kamer tot stand gekomen. Via de volksvertegenwoordigers hebben we er dus allen mee ingestemd.
   Door onvoorziene omstandigheden, invullingen en benaderingen zijn de beoogde en geïdealiseerde doelen niet gerealiseerd zoals verwacht.
   Door de schaalvergroting is de samenleving uitgehold, verschraald en ontmenselijkt. De burger accepteert de veranderingen gelaten.

Postbedrijf sociaal-maatschappelijk betrokken

Het bij de samenleving betrokken postbedrijf heeft ieder jaar aan het van ouds bekende particulier initiatief (postzegelaanvragers met een landelijk breed sociaal-maatschappelijk draagvlak) de mogelijkheid gegeven de doel[stelling]en met een postzegelemissie met bijslag te bezegelen:

Weldadigheidspostzegels Voor het Kind met bijslag (kinderegels vanaf 1924 tot heden). Deze traditioneel geworden emissie heeft in 2017 de status ‘immaterieel erfgoed’ verworven.

Weldadigheidspostzegels voor sociaal-cultureel werk (zomer-/ouderenzegels vanaf 1935 – 2010). Beëindiging van deze Goede Doelen-postzegelemissies hangt samen met de sterk marktgerichte bedrijfscultuur van het postbedrijf. Overigens liepen de oplagen van de zomerzegelvellen terug (440.000 vel!!!). Om “economisch-financiële redenen” niet meer winstgevend genoeg voor PostNL. In 2011 zijn overigens wel alternatieve Persoonlijke-zomer-Postzegels uitgegeven.

Rode Kruis-postzegels met bijslag verschijnen om de vier of vijf jaar. In 1927 is de eerste serie verschenen. De laatste (15e) emissie is in 2017 uitgegeven.

Verandering sociaal-maatschappelijke betrokkenheid

De sociaal-maatschappelijk betrokkenheid van bedrijven bij de samenleving verandert sterk. Dit is naar mijn mening ook bij PostNL het geval. Individualisering, europanisering en mondialisering maken zich meester van de samenleving met nadruk op:

• Het ik-gerichte, egocentrische opstelling, het persoonlijke en particuliere.
• Het lokaal regionale en heemkundig eigene met nadruk op het karakteristieke van ons land: identiteit, diversiteit, cultuur, historie & natuur.

De burger probeert zich met deze persoonlijke behoeften en interesses in de al maar meer turbulent evoluerende en integrerende samenleving staande te houden en zijn/haar identiteit uit te stralen. Aansluiten bij het bekende en eigene geeft de burger de voorkeur aan overzichtelijkheid, zekerheid en veiligheid. Voor PostNL betreffende het postzegel-onderwerp-keuze hét gat in de markt: “Wat zijn zoal de interessegebieden van de consument?”

Persoonlijke Postzegel

De sterk ik-gerichte, egocentrische instelling van de burger met zijn/haar ‘individueel-persoonlijke-en-particuliere-bijzonderheden’ komt overtuigend over in de Persoonlijke Postzegel (PP).
Naast het officiële postzegelemissiebeleid is vanaf 2003 het alternatief florerende uitgiftebeleid met de PP ontstaan (nvph 2172/81 & 2182/91). Middels innovatieve druktechnische mogelijkheden kan iedere particulier, bedrijf of organisatie tegen betaling zijn/haar postzegel ‘ontwerpen’ en aanvragen/bestellen. In de loop der jaren zijn verschillende decoratieve kaders (met daarin landsnaam) op de PP gebruikt. PP met een nieuw kader worden in de NVPH-catalogus geïntegreerd opgenomen.

Naast een persoonlijke foto is ook de naam- en adresvermelding op een PP, zoals ontwerper Michaël Snitker van de emissie ‘Smaakmakend geld’ heeft laten uitvoeren, een ‘hoogtepunt-van-ego-tripperij’.
Naast deze particuliere postzegelopdrachtgevers worden op initiatief van PostNL (in samenspraak met bedrijfsleven) via het alternatieve emissiebeleid ook PP-vellen uitgegeven (zoals de Fabeltjeskrant in vervolg-vel-uitvoering in abonnement).

De doorsnee burger komt in de dagelijks- en seizoensgebonden belevingswereld in eigen regio meermalen met lekkernijen, kippen, appels/peren, paarden/honden, koeien, molens, fluitketel en dagelijkse taferelen [Decemberzegels] in aanraking. Postzegelafbeeldingen hiervan spreken door de verbondenheid de consument bijzonder aan.

Betrokkenheid bij postzegelonderwerp van consument

De betrokkenheid van de consument bij het postzegelonderwerp op regionaal, nationaal en/of internationaal gebied heb ik met een aantal voorbeelden middels zegelafbeeldingen met cursief bijschrift trachten te verduidelijken. Met groot gemak had ik de veel voorkomende onderwerpen als koninklijk huis, sport, kunst (musea), felicitaties, bruggen, water, hobby’s, muziek, natuur (seizoenen) op bijzondere gelegenheidspostzegels op dezelfde wijze ook uitgebreid kunnen belichten.

P.S.

Het vervolg van dit artikel verschijnt overmorgen op Postzegelblog onder de titel ‘Postzegel: het ‘leven’ van kip met gouden ei in turbulente wereld’ met deelhoofdstukken:

1. Komst postzegelloos tijdperk.
2. ‘Leven’ bijzondere gelegenheidspostzegel
3. Emissies 2008 en 2018: drastische achteruitgang oplagen
4. Achteruitgang
5. Ter overdenking.

Beeld: PostNL, B. Hylkema

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(11 stemmen, gemiddeld: 3,55 uit 5)

Laden...