Biemans: “Een uniek object, dat natuurlijk ook een eigen postzegel moest krijgen. Hiermee onderstreep ik het concept dat de museumcollectie leeft en nog steeds ontwikkelt.”
De kunstobjecten zijn alle op een persoonlijk betrokken wijze benaderd en op het postzegelvel geplaatst. Géén zakelijk afstandelijke wijze van afbeelden met beelden op een sokkel.

Het postzegelvel-ontwerp bestaat uit een speelse combinatie van gedetailleerd kleurenfoto’s en vereenvoudigde lijntekeningen in zwart. Het geheel wordt samenbindend omarmt door een rode cirkel (uitvergrote ‘O’ uit het museum-woordlogo). Biemans: “De rode ‘O’ figureert als kader.” De cirkelvorm zuigt al combinerend bij wijze van spreken alles gretig naar binnen.

Vel 200 jaar Rijksmuseum van Oudheden

Karakterisering van de Oudheden-postzegelemissie?
Deze postzegels werken museumdrempel-verlagend voor het publiek.!
Deze postzegels bezitten een museumdrempel-verhogende uitstraling voor geïnteresseerden!

De zwarte lijnen van de ‘O’ verbeelden de bezoekers van het museum. “De collectie gaat vooral over ons. Over hoe wij waren en wat we zijn geworden. Daarom heb ik van de kunstvoorwerpen bezoekers gemaakt en van bezoekers kunstvoorwerpen (personificatie). Zo is een hele familie van museumbezoekers ontstaan, samengesteld uit een gefotografeerd object en een getekende illustratie.”
De bezoeker onderneemt tijdens de museumtocht talrijke activiteiten, waarbij allerlei lichaamshoudingen, lichaamsbewegingen en posities worden gesuggereerd. De activiteiten van de bezoekers moeten niet alleen letterlijk uitgelegd worden, maar dienen ook in figuurlijke zin grensoverschrijdend opgevat en begrepen te worden. De tekeningen zijn gemaakt door illustrator Paul Faassen.

De Volkskrant van 17 februari 2018 schrijft het volgende over de tekeningen: “Biemans ontwierp *) een ‘volkje’ van tien wezens, gemaskerde mensjes, geïnspireerd door de rijke maskercollectie van het Oudhedenmuseum. Paul Faassen perfectioneerde mijn lijntekeningen door het ‘volkje’ ogenschijnlijk nonchalant aan elkaar te verbinden.”

*)
Bij een ontwerp hanteert Biemans steeds dezelfde aanpak: “Het begint met een klein eenvoudig schetsje, gewoon met potlood op een papiertje dat toevallig in de buurt ligt. Zodra ik met de schets tevreden ben, werk ik het op de computer uit. Al bij de eerste potloodschets kwam meteen al het idee naar boven om iets met de ‘O’ van Oudheden te doen.”

De achtergronden van de postzegels zijn wit, waardoor de typografie (afwisselend boven of beneden) opvallend aanwezig is. Biemens: “Dat past ook wel bij mijn minimalistisch-functionele stijl. Ik ben niet zo van de versieringen. Ik probeer echt al het overbodige weg te laten.” De ontwerper duldt dus geen van de hoofdzaak afleidende bijzaken. Dus helderheid van ontwerp, immers eenvoud is het kenmerk van het ware!

Bij het ontwerpen van een vel met tien postzegels heb je te maken met een totaalconcept. Biemans: “Je ontwerpt geen losse postzegels, maar een geheel. Het velletje van tien verschillende zegels en personages heeft één sfeer, een verhaal: figuurtjes die met elkaar praten (en communiceren met armen, benen, voeten en handen), die in elkaar grijpen en die samen een groep (‘volkje’) vormen van het Rijksmuseum van Oudheden.” Met andere woorden het deel (iedere aparte postzegel) ontleent zijn functie aan het geheel.

Postzegels 200 jaar Rijksmuseum van Oudheden op inhoud en vorm nader bekeken.

Mummiekist van Peftjaoeneith (Egypte, hout, datering: 664-525 v.Chr.).

De mooiste mummiekist uit de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is gemaakt van ongewoon dik en zwaar hout. De kist (2,40 meter) is in vele kleuren prachtig beschilderd. In het houtarme Egypte zal deze kist een fortuin gekost hebben. Inspecteur van de tempeldomeinen Pefjaoeneith bekleedde een belangrijke functie.
Op het deksel van de mummiekist staan diverse godenfiguren afgebeeld en teksten uit het dodenboek, die de dode op weg zouden helpen naar het dodenrijk.
Op de binnenkant van het deksel staat de hemelgodin Noet, met een met sterren bezaaid zwart lichaam. Aan de zijkant van de kist staan afbeeldingen van de twaalf uren van dag en nacht.
Veel afbeeldingen en tekens op de kist verwijzen naar de wederopstanding na de dood. Zo heeft Pefjaoeneith heeft een groen gezicht als symbool voor plantengroei en nieuw leven. Ook pruik en baard verwijzen naar de dood. Rond de schouders van de kist ligt een schitterende bloemenkraag met veel verzorgde details. Een belangrijk element hierop is de lotusbloem, eveneens een teken van opstanding.

* Bijzonder opvallende activiteit van de museumbezoeker: de bezoeker last uitgebreid (perforatie overschrijdend) een pauze in om koffie te drinken.

Mannetje van Willemstad (Noord-Brabant, hout, datering: 5500-5200 v.Chr.).

Bij de aanleg van de Volkeraksluizen is het beeldje op 21 april 1968 in een dunne veenlaag op een diepte van acht meter onder de waterspiegel gevonden tussen de wortels van een eik. Het moet daar doelbewust geplaatst zijn. Door de snelle stijging van de grondwaterspiegel kwam het in een gunstig conserverend milieu terecht en bleef voor het nageslacht gespaard.
Het beeldje, een menselijke figuur bijna 6500 jaar oud, is gesneden uit een plankvormig stuk eikenhout, waarvan alleen het hoofd in detail is uitgewerkt. De schedel, de grote ogen, de lange neus en de geopende mond zijn naturalistisch weergegeven. De overige onderdelen zijn minder zorgvuldig uitgesneden. Het hout is met behulp van een radiokoolstofdatering (C14) gedateerd en dat leverde een ouderdom van ongeveer 4450 v.Chr. op. De ouderdom van de veenlaag, waarin het beeldje lag, was hiermee in overeenstemming.
Naar de functie kan slechts gegist worden. Is het een speelgoedpoppetje of een ritueel voorwerp?

* Bijzonder opvallende activiteit van de museumbezoeker: de bezoeker tracht zijn kennis te verbreden en te vergroten (perforatie-overschrijdend) door een kunstobject te fotograferen.

Het ‘magische’ zwaard van Ommerschans (Overijssel, brons, datering: 1500-1350 v.Chr.).

Het 3500 jaar oude zwaard van Ommerschans is op 5 juli 2017 bij Christie in Londen voor 550.000 euro gekocht. Eind 19e eeuw is het zwaard bij het vestingwerk in het noorden van Overijssel gevonden. Naderhand is het zwaard met de eigenaren naar Duitsland verhuisd. Na 90 jaar is het prehistorische voorwerp weer terug in ons land.
Het 68 cm grote zwaard van Ommerschans maakt deel uit van een groep van zes zeldzame ‘reuzen zwaarden’ uit de bronstijd (2000-800 voor Chr.). De zwaarden zijn niet geschikt om mee te vechten. Ze zijn daarvoor te groot en te zwaar. Bovendien zijn ze niet geslepen. Het gaat om ceremoniële zwaarden, die wellicht zelfs als religieus voorwerp dienden. De zwaarden moesten indruk maken door hun esthetische schoonheid en enorme formaat.
Dezelfde meester-bronsgieter heeft waarschijnlijk alle zwaarden gemaakt. Ze getuigen alle zes van absolute top in de bronsgieterskunst. De vrijwel identieke zwaarden zijn al in de prehistorie verspreid over Engeland, Frankrijk en Nederland. Het Ommerschans zwaard is het meest indrukwekkende, gave en wetenschappelijk meest interessante exemplaar.

* Bijzonder opvallende activiteit van de museumbezoeker: de bezoeker doorklieft (perforatie- overschrijdend) het museumlogo, waardoor voor hem een laagdrempelig museum ontstaat.

Wijngod Bacchus (vindplaats in Italië onbekend, marmer, datering: 100-200 na Chr.).

De Romeinen hielden van wijn. Bacchus (Dionysos bij de Grieken) was hun wijngod. Hij werd niet alleen vereerd als god van de wijn, maar ook in verband gebracht met de dood en aardse zaken als inspiratie, dronkenschap en extase.
Dit beeld (113 cm) toont Bacchus als een geïdealiseerde jongeman, al heft hij enigszins aangeschoten zijn arm omhoog en laat ons een tros druiven zien. Hij krijgt daarbij hulp van een satyr, die een gebogen herdersstaf vasthoudt. Een satyr is een vrolijk en ondeugend boswezen uit het gevolg van Bacchus. Hij verbeeldt/symboliseert wellust en vervoering.

* Bijzonder opvallende activiteit van de museumbezoeker: de bezoeker is weg van kunst: hij bezoekt het museum voor de tweede keer.

Portret van keizerin Livia (omgeving Napels, half edelsteen, datering: 10 na Chr.).

De keizers van Rome lieten zichzelf en familieleden veelvuldig portretteren. Soms meer dan levensgroot,maar ook in het klein, als persoonlijke propaganda in de vorm van een sierstuk.
Keizerin Livia was een vrouw van uitzonderlijke schoonheid en karakter.. Ze was de derde echtgenote van keizer Augustus. Ze werd door hem vereerd als een toonbeeld van vrouwelijke deugd en rechtschapenheid.
Dit portret van keizerin Livia stamt uit de kringen van het keizerlijke hof. De voorstelling is zodanig uit de steen gesneden dat het portret er in reliëf bovenop lijkt te liggen.
Deze cameeën van dergelijke kwaliteit werden als geschenk door de keizer zelf of de Romeinse senaat aan de keizerin aangeboden. Deze steen is gemaakt van wit-blauw gelaagde sardonix in de zogeheten camee-techniek.

* Bijzonder opvallende activiteit van de museumbezoeker: de bezoekster maakt een selfie voor een haar aansprekend kunstobject.

P.S.  Weekendbijlage Volkskrant o.a. over postzegels 200 jaar Rijksmuseum van Oudheden

In de weekendbijlage van de Volkskrant van 17 februari 2018 is een zes bladzijden tellend, rijk geïllustreerd artikel over postzegels opgenomen, Het gaat fragmentarisch over deze Museum Oudheden-postzegels, maar ook over postzegels in het algemeen.
Mochten er postzegelblog-lezers belangstelling voor dit interessante en lezenswaardige artikel hebben, dan een mailtje naar batehijlkema(ad)ziggo.nl en u krijgt het.

Bronnen: Volkskrant 17 februari 2018 / Postzegelnieuws 19 februari 2018 / Collect nr. 95
Afbeeldingen: PostNL en Rijksmuseum van Oudheden

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland • Wijn/Wijnbouw

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 3,00 uit 5)

Laden...