De verhalen waren vaak macaber met een mengeling van humor en horror en zaten vol verwijzingen naar de Oekraïnsche folklore en cultuur. Als inleiding treedt een verteller op, de bijenhouder Rudy Panko (de ‘rooie’), die uitlegt dat al de verhalen die volgen ten gehore worden gebracht tijdens de lange avonden op het platteland.

Het verhaal ‘Kerstavond’ uit de tweede bundel, opent met een beschrijving van de besneeuwde plaats Dikanka. Een heks vliegt langs de nachtelijke hemel en de duivel speelt met de maan alvorens hij hem in zijn zak stopt, hetgeen niemand in het dorp opvalt. Aangezien het de avond voor Kerstmis is, staat het de duivel vrij mensen te kwellen. Dus besluit de duivel terug te gaan naar de dorpssmid Vakula, aangezien deze religieuze kunst schildert in de dorpskerk. Er gebeuren nog veel meer bijzondere dingen deze avond. Om een bizar en komisch verhaal kort te maken: alles draait om Vakula die verliefd is op Oksana. Zij wil graag met hem trouwen, mits Vakula haar de schoentjes van de tsarina brengt. Het lukt Vakula met de duivel naar Petersburg te vliegen alwaar de tsarina het hele verhaal aanhoort. Ze vindt het vermakelijk en geeft haar schoentjes mee aan Vakula.

Het verhaal werd tot opera verwerkt door Tchaikovsky in 1887 met als titel ‘De schoentjes van de tsarina’, in 1895 gevolgd door Rimsky- Korsakov met de titel ‘Kerstavond’. De illustratie bij dit verhaal werd gemaakt door A. Kurkin.

In 1836 kwam Gogol’s komedie ‘De Revisor’ op de planken, een heftige satire op de Russische provinciale bureaucratie. Vreemd genoeg kwam dit stuk in het theater dankzij de interventie van de tsaar Nicolas 1. Het toneelstuk is een komedie van vergissingen, menselijke hebzucht, stommiteiten en de uitgebreide politieke corruptie van het Russische rijk.

De corrupte officials in een kleine Russische stad onder leiding van de burgemeester reageren met afschuw op het bericht dat er spoedig een incognito inspecteur (revisor) naar hun stad komt om het een en ander te onderzoeken. Terwijl men in hoog tempo probeert alle misstanden toe te dekken, bereikt hen het bericht dat de bewuste revisor al twee weken eerder uit St.Petersburg is gearriveerd en in de herberg logeert. Deze Khlestakov is in werkelijkheid een nietig ambtenaartje met een wilde fantasie. Aanvankelijk heeft hij niet door dat hij voor iemand anders wordt aangezien. Op slinkse wijze weet hij ‘leningen’ van de burgemeester, maar ook van de kooplieden in de stad los te peuteren. Na zich in het geniep verloofd te hebben met de dochter van de burgemeester, wordt de grond hem te heet onder de voeten en hij verdwijnt naar St. Petersburg. Dan komt er bericht dat de echte revisor de burgemeester wil spreken. Zegel: scène uit ‘De Revisor’.

In 1842 verscheen zijn roman ‘Dode Zielen’. ‘Dode Zielen’ staat voor lijfeigenen die allang overleden zijn. Tot 1861 hadden landeigenaren het recht lijfeigenen te hebben voor de arbeid op het land. De maatschappelijke kritiek in ‘Dode Zielen’ uit zich hoofdzakelijk door middel van absurde en hilarische satire . De hoofdpersoon Chichikov probeert overal ‘dode zielen’ te kopen, dus lijfeigenen die alleen op papier nog bestaan en zijn overleden. Hierover moet de landeigenaaar nog steeds belasting betalen dus Chichikov probeert hen te overtuigen dat hij ze beter kan opkopen. Zijn doel is om daarna allerlei handige transacties uit te voeren om er zodoende financieel beter van te worden. Dan verspreidt zich plotseling het gerucht bij de roddelzieke stadsmensen dat de gekochte lijfeigenen allemaal dood zijn en Chichikov vlucht naar een ander deel van Rusland om zijn praktijken voort te zetten. Gogol wilde een tweede deel van ‘Dode Zielen’ uitgeven, maar zover is het nooit gekomen.

Boven links met de klok mee: ‘De Revisor’, ‘Dode Zielen’, ‘Taras Bulba’ en ‘De Mantel’.

‘Taras Bulba’ verscheen in 1835. Het verhaal is gebaseerd op verschillende historische figuren. Een fictief relaas van een oude kozak en zijn twee zonen Andriy en Ostap. Zij wonen aan de zuidkant van de rotsachtige oevers van de rivier de Dnjepr in de Oekraïne. Ze sluiten zich aan bij de andere kozakken en trekken ten strijde tegen de Polen die vrijwel het gehele gebied ten westen van de rivier de Dnjepr bezetten. Andriy was al eerder verliefd geworden op de dochter van de Poolse gouverneur. Wanneer Taras kennis neemt van dit verraad schiet hij zijn eigen zoon dood. De Polen nemen Ostap gevangen en brengen hem om. Het oorlogszuchtige verhaal gaat verder totdat Taras Bulba uiteindelijk door de Polen gevangen wordt genomen en een gruwelijke dood sterft.
‘De Mantel’ verscheen eveneens in 1842. Het is een kort en schrijnend verhaal. In St. Petersburg werkt Akaky, een verarmde klerk in overheidsdienst. Zijn werk bestaat uit het kopiëren van documenten. Hij is toegewijd maar veel erkenning krijgt hij niet. Zijn collega’s treiteren hem en vaak is zijn versleten mantel het onderwerp van hun pesterijen. Akaky legt iedere kopeke opzij voor de aanschaf van een nieuwe jas. Wanneer hij hiermee verschijnt op kantoor besluit zijn chef een feestje te geven. Veel later dan normaal gaat hij naar huis, wordt overvallen en bestolen van zijn jas en blijft liggen in de sneeuw. Hij zoekt hulp bij een hoger geplaatste collega, een generaal. Nadat deze hem een eeuwigheid heeft laten wachten vraagt hij schreeuwend aan Akaky hoe hij het zijn hoofd heeft gehaald hem voor zoiets onbenulligs te storen. Dan wordt de klerk ernstig ziek en vlak voor zijn dood vervloekt hij de generaal. Al spoedig wordt melding gemaakt van een lichaam, geïdentificeerd als Akaky’s geest, die in de straten van St. Petersburg de jassen steelt van mensen. De generaal, die inmiddels spijt heeft van zijn optreden tegen Akaky, krijgt ook een bezoekje van deze geest en geeft hem, doodsbang, zijn mantel af. Hierna wordt de geest van Akaky nergens meer gezien.

Brief uit 1954 van Moskou naar Berlin-Pankow (Oost Berlijn). De onderste zegel laat een scene uit ‘Taras Bulba’ zien, de bovenste een kobza-speler ( snaarinstument in de Oekraïne.)

Op het einde van zijn leven leed Gogol aan een hevige depressie. In 1852 verbrandde hij het grootste gedeelte van het manuscript van het tweede deel van de ‘Dode Zielen’. Later beweerde hij dat dit een vergissing was. Kort daarna overleed hij.

Gogol was de grote inspirator van de latere Russische schrijver Michail Boelgakov (1891-1940). In zijn roman ‘De Meester en Margarita’ bezoekt de duivel de atheïstische USSR. Het is een complexe roman over goed en kwaad, schuld en onschuld, moed en lafheid, verantwoordelijkheid en geestelijke vrijheid. De zwarte kat is Behomot, een vermomde boze geest.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Polen • Rusland • Boeken • Kerst • Schilderkunst

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...