Aandacht voor Jan Kruis en zijn stripfiguurpersonages vormen een inleiding voor de kinderpostzegelemissie 2017 “Een goed thuis voor alle kinderen”.

Jan, Jans en de kinderen

Jan Kruis (uit het Drentse Mantinge), ooit zelf als kind postzegelverzamelaar (“Niet fanatiek, want daar ben ik te slordig voor”) vindt het geweldig met zijn werk op een postzegel te staan: “Het was een hele uitdaging, want je moet voortdurend denken: “Is het op zo’n klein formaat nog leesbaar?’ Nu ik het ontwerp in gedrukte vorm zie, ben ik heel trots.”
Dit debuut als postzegel-illustrator valt voor de 65-jarige Kruis in 1998 samen met de verschijning van zijn 25e album van ‘Jan, Jansen de kinderen’. *)

Jan (is de naam van de ontwerper Jan Kruis [schrijver & illustrator], een ietwat sullige persoon), Jans (de pinnige echtgenote van Jan) en de kinderen (dochter Catootje [met haar vriendje/verloofde Jeroen met lang haar en ‘poep aan je schoen’] en dochter Karlijn zijn de hoofdpersonen in de Kruis’ strips. Voorts spelen acterende dieren een rol in de stripverhalen: teckel Lotje, rode poes ‘Je-weet-wel-kater’ [model theemuts] en Loedertje.

De verhalen in de strips van Jan, Jans en de kinderen gaan over de belevenissen van een keurig Nederlands gezinnetje, een gezinsleven-dicht-bij-huis. De strip bezit enige biografische inhoud. Kruis deed inspiratie op in zijn eigen directe omgeving, maar heeft daarbij nooit de behoefte gehad zijn gezin in zijn strip te schetsen. De thematiek is altijd dicht bij huis.

Eerst bedenkt Kruis wat hij wil vertellen. Na enig schrappen en bijschaven van de tekst komt het ‘plotje’ over het juiste aantal plaatjes verdeeld te voorschijn. Daarna worden de tekstballonnetjes over de plaatjes verdeeld. Vervolgens tekent Kruis de juiste hoofdrolspelers onder de teksten als het minder zware deel van de ‘bevalling’. Tenslotte als de definitieve tekeningen klaar zijn, kleurt zijn vrouw Els (de pinnige echtgenote in de strip) ze in. In de strip staan tekst en dialoog centraal, steeds gecombineerd met een (glim)lach.

Kruis’ visie op zijn kunstenaarschap: “Ik ben geen groot tekenaar en ook geen groot schrijver. Ik kan het allebei een beetje. Als je dat combineert met een beetje gevoel voor humor dan zijn dat de ingrediënten, waarmee je als striptekenaar uit de voeten kunt.”

Briefschrijvende postzegel (nvph 1782a)

Catootje en haar geliefde Jeroen schrijven een brief aan opa onder het toeziend oog van moeder Jans en de rode kater. Daarbij speelt (geheel in overeenstemming met alle strips van Kruis) de dialoog een belangrijke rol. Met nadruk ( en daardoor opvallend groot) vraagt Jeroen: “80 cent, oké?”
De vergroting van het getal tachtig accentueert overtuigend en duidelijk de nadruk op het getal en de dialoog. Bovendien vervult deze wijze van notatie uiterst functioneel het frankeer-technische gedeelte van de postzegel. Een [hoogst] achtenswaardige vondst!

Briefpostende postzegel (nvph 1782b)

Catootje en Jeroen doen de brief in de brievenbus. Jan, Jans, Carlijn, kater en teckel kijken vanuit de MG-auto toe. De dubbele functie van het getal tachtig zorgt niet alleen voor een glimlach (zoals gebruikelijk bij Kruis’ strips), maar ook respectvolle bewondering. Het getal in het nadrukkelijke antwoord van Catootje: “Ja hoor 80 cent”op het pinnige antwoord: “Heb je genoeg geplakt?” van moeder Jans heeft dezelfde dubbele functie van de vorige postzegel. De rest van de familie Tromp (Jan, Jans en Karlijn met de teckel Lotje en de rode kater ‘Je-weet-wel-kater’ kijken vanuit de oude rode MG (in 1972 heeft Kruis deze auto moeten verkopen om een belastingaanslag te kunnen betalen) naar de ‘brief-postende’ kinderen, die dat met de nodige inspanning uitvoeren.

Emissie Jan, Jans en de kinderen

Deze emissie is te koop geweest in 1998 in een boekje met twee stripzegels en drie bijbehorende sluitzegels (f 1,60), maar ook te in een boekje met tien dezelfde postzegels en twintig verschillende sluitzegels (f 8,00). Met de sluitzegels, die voor het eerst bij een postzegel werden uitgegeven, kon een brief op een aardige manier worden dichtgeplakt.

De 80 cent Kruis-strippostzegel (nvph 1783) verschilt in diverse opzichten van de postzegel uit het blokje (nvph 1782a) onder anderen door verschil in kleuren (nvph 1782a: breedte zegelbeeld 32 mm; nvph 1783: breedte zegelbeeld 31½ mm).

De verschillen en wie helpt?

“Wie van de lezers kan mij op redelijk kort termijn een volledige opsomming geven van de verschillen tussen beide Kruis-postzegels in combinatie met een gekleurde afbeelding van beide postzegels naast elkaar?”
De nvph-catalogus geeft een nadere verwijzing naar NMP 198/775, die ik niet bezit. Graag uw reactie met info daaruit met beide postzegelafbeeldingen naar mij opsturen: batehijlkema(ad)ziggo.nl.

*)
De uitgave van het 25e album “Jan, Jans en de kinderen’ heeft een bijzondere combinatie opgeleverd. De trotse tekenaar Kruis (Kruis was op 8 oktober 1998 de hele dag aanwezig om het boek te signeren).

“Op de titelpagina van het nieuwe boek is ruimte uitgespaard voor een postzegel. Door hem te laten afstempelen is het boek gedateerd en krijgt het een unieke waarde.”
“Wie van de postzegelbloglezers kan mij voor publicatie op redelijk kort termijn een afdruk per mail sturen van deze bladzijde, waarop postzegel[s], stempel en Kruis-handtekening staan?” Reacties batehijlkema(ad)ziggo.nl.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Stripverhalen

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 3,80 uit 5)

Laden...