Artikel 30 april 2017

Blog-artikel ‘Kinderzegels 1988 in 1986 spontaan uitgeroepen‘ van 30 april 2017

Het productieproces

Bij drukkerij Joh. Enschedé & Zonen in Haarlem worden de ‘kindertekeningen’ druk-klaar gemaakt. Voor de elke kleur maakt men een aparte drukvorm. Op iedere plaat staat daardoor maar één kleuronderdeel van de tekening, respectievelijk geel, rood, donkerblauw, lichtblauw & zwart.

Als het papier door de drukmachine gaat, worden de verschillende kleuren na elkaar gedrukt. Wanneer het vel tenslotte de drukpers verlaat, staat de oorspronkelijke tekening op iedere kinderpostzegel.

Bij controle worden alle vellen (met daarop 18 postzegelvelletjes [6 horizontale rijen onder elkaar van 3 blokjes]) vergeleken met het modelvel, waarop de handtekeningen (als akkoord-verklaring) van de ontwerper en die van een PTT- en drukkerij-medewerker staan.

Met deze handtekeningen geven zij aan dat alle postzegels er precies zo uit moeten zien als op het modelvel. Na de controle worden alle vellen nog geteld, waardoor van iedere postzegel het aantal gedrukte postzegels precies bekend is.

Voor de 55 cent kinderzegel zijn vier verschillende platen vervaardigd, voor de 65 cent postzegel zijn er vijf platen aangemaakt en voor de 75 cent kinderzegel zijn ook vier platen gebruikt. De gele kleur is op deze afbeelding niet duidelijk zichtbaar aanwezig.

Het aantal kleuren stemt overeen met het aantal plaatnummers, dat op de onderkant van ieder vel van 100 postzegels is aangebracht. Elke cijferkleur komt dus overeen met een gedeelte van de tekening.
Als een plaat door slijtage vernieuwd moet worden dan krijgt zo’n plaat een nieuw plaatnummer. Bij de 65 cent postzegel bijvoorbeeld moest de donker blauwe plaat vervangen worden. Door de wisseling van de derde drukplaat is het nieuwe plaatnummer 11211 ontstaan.
Rechtsonder staat op elk vel voor ieder plaatnummer een ‘R’ of een ‘L’. Op ieder vel worden twee groepen van 100 postzegels afgedrukt. Een brede tussenstrook scheidt deze twee groepen postzegels. Naderhand wordt een dergelijk groot vel in een linker en een rechter gedeelte van 100 kinderpostzegels versneden.

De personen die deze kinderpostzegels bevolken zijn bijzonder klein uitgevallen. De erbij toegepaste tekentechnieken van de leerlingen verschillen ook per kinderzegel:

• Bij de 55 cent kinderzegel is met een dun en dik kleurende viltstift gewerkt.
• Bij de 65 cent kinderzegel is sprake van een gemengde tekentechniektoepassing: viltstift voor lichamen, armen, benen, startblokken en omtrek van het zwembassin, terwijl gezicht en haar zeer gedetailleerd met een gewoon potlood zijn getekend.
• Bij de 75 cent kinderzegel is alleen gebruik gemaakt van viltstiften.

De waterdruppel is niet alleen met kabbelende golfjes met een licht bewolkt blauwe lucht daarboven gevuld, maar ook met een geel gestippelde rode bal en een paar zwemvliezen. De gebogen lijnen suggereren beweging en dynamiek.
De plaats van zowel letters als cijfers op de kinderzegels is niet uniform. Ontwerper Karel Martens: “Ze kregen een plekje toebedeeld waar ze in samenspel met de tekeningen het spannendst staan.”
Opvallend is dat op de postzegels ‘regen’ en ‘wedstrijdzwemmen’ de illustratie tot in de tanding doorloopt. Op de postzegel ‘zwemproef’ evenwel vormt de tanding als het ware de lijst. Martens over die keuze: “Die tekening was met de viltstift zo ontzettend dicht gemaakt, dat ik er geen andere kant mee op kon. Je zit als ontwerper ook altijd met de postale eis een minimale oppervlakte onbedrukt te laten. Dus heb ik er maar een wit randje om de tekening gezet.”
(bron: Kinderpostzegels 1988, Hans Vonk, G-MIX, nr 41).

Van de kindertekeningen blijkt een tweetal kinderzegel-voorontwerpen te bestaan, die in een laat stadium toch zijn afgekeurd.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 3,50 uit 5)

Laden...