Blijkens enkele reactie ben ik nu al tot ontdekking gekomen dat beide detailbeschrijvingen van de postzegels nooit eerder werkelijk opgemerkt en/of gezien zijn. Eén opvallende opmerking wil ik u niet onthouden: “Deze OS-postzegels blijken veel eigentijdser, levendiger en interessanter te zijn dan ik ooit verondersteld heb.”

Olympische Spelen-postzegels 1928

Roeien en schermen

1½ + 1 cent roeien: Met kracht trekt de roeier (met gestrekte rug) aan de roeispannen, waardoor de kano zich snel over het water voortbeweegt (van links naar rechts over het zegelbeeld). Bij de roeispaan zijn kringgolfjes zichtbaar.
Het roeien vond destijds plaats op de Ringvaart van het Haarlemmermeer ter hoogte van Sloten.
2 + 1 cent schermen: De excentrisch geplaatste schermer (schermhouding in gebogen symmetrische been-stand) steekt de floret, degen en/of sabel met gestrekte arm actief naar een tegenover hem staande, niet-afgebeelde tegenstander.

Voetballen en zeilen

3 + 1 cent voetballen: De voetbalpostzegel toont een sporter (met naar achteren wapperend haar) vlak voor een levendig actiemoment: hij zal zo meteen beheerst en weloverwogen een hem tegemoetkomende bal wegschoppen met het schopbeen.
5 + 1 cent zeilen: Vanuit een hoogstandpunt wordt op het dek van het varende schip (spookschip: geen bemanning) neergekeken, dat met volle en bolle zeilen op snelheid ligt.
De zeilwedstrijden vonden destijds plaats op het Buiten-IJ in de Zuiderzee, ongeveer op de plaats van het huidige Lelystad.

Kogelstoten en hardlopen

7 ½ + 2½ cent kogelstoten: De zijwaarts in de stootrichting opgestelde kogelstoter stoot met een vanuit de schouder komende gespannen strek- en draaibeweging de kogel met kracht weg.
10 + 2 cent hardlopen: De postzegel geeft een beeld van een hardloper tijdens de voorvoet-landing met een naar achteren gericht zweefbeen (gebogen) in combinatie met redelijk rechtopstaande romp met hoofd en voor- en achterwaarts gerichte armen in elleboog-stand.

Paardrijden en boksen

15 + 2 cent paardrijden: Het paard met ingetrokken benen zweeft tijdens de sprong in de lucht boven twee hindernissen (barricaden waartussen een bassin gevuld met water) in een ronddraaiende, spanningsrijke krachtenwervel (lijnenspel). De voorovergebogen ruiter met omhoog wapperende slipjas ondersteunt op een levendige en actief/expressief meegaande wijze de snelheid.
Alle sporters op de postzegelafbeeldingen zijn wit gekleurd (uitgezonderd ruiter met paard).
30 + 3 cent boksen: De zijwaarts opgestelde bokser (in spreidstand met naar voren gebogen knieën) schermt op actieve wijze met de ‘linker directe’ tegen een niet-opgevoerde tegenstander.

Kijk en vergelijk

Op een overzichtelijk wijze zijn kenmerken van de acht OS-postzegels in dit schema opgenomen. Enkele daarvan zijn bij de hierboven afgebeelde postzegels al aan de orde gekomen. Er zijn echter ook nog een aantal opvallende eigenschappen toegevoegd. Deze postzegels zijn met behulp van de houtsnedetechniek krachtig en redelijk vereenvoudigd uitgestoken.

1. De schuin omhooggaande stand van de sporter (van links onder naar rechts boven) [3c , 10c  & 30c] verbeeldt vooruitgang en progressie. Er is sprake van en stijgende lijn in de
   sportactiviteit.
2. De schuin omhooggaande stand van de sporter [3c, 10 c & 30c] (van links onder naar rechts boven) verbeeldt vooruitgang en progressie. Er is sprake van en stijgende lijn in de
   sportactiviteit.
3. De schuin omhooggaande stand van de sporter (van links boven naar rechtsonder) [2c & 5c] verbeeldt tegenstand / weerstand en/of aanval.
4. Diagonale stand (zie a & b) van een persoon suggereert verandering, beweging of actie.
5. Diagonaal ¾ betekent dat de voorkant van gezicht en lichaam van een persoon niet geheel zichtbaar is [3c, 7½c , 10c & 30 c].
6. Frontale opstelling [2c] suggereert door de symmetrische afbeelding rust en geen beweging.
7. Centrale of excentrische opstelling betekent in het midden of buiten het midden staan. Het eerste betekent rust, geen beweging, het tweede beweging, actie. De 2 cent postzegel geeft een frontale afbeelding van de schermer (, maar een excentrische opstelling. Deze combinatie veronderstelt daardoor toch actie en beweging.
8. Met de leesrichting mee [3c, 7½c, 15c & 30c] of er tegenin [1 ½c 7 10c] veronderstelt de
   actiehandeling aanval of verdediging.

Zeven witte sporters en één gekleurde!

De tekeningen van alle sportfiguren zijn door de ontwerpers eerst op kopshout (vlak bij haaks zagen van stam of paal) getekend en naderhand met een burijn (gutsvormige bijtel) verdiept uitgestoken. De gekleurde verf op de niet uitgestoken delen komt overeen met de achtergrondkleuren van de postzegels. Bij het uitsteken van de 15 cent postzegel (paard met ruiter) is de ontwerper op tegengestelde te werk gegaan. De naaste omgeving rondom ruiter met paard is verdiept uitgestoken. Resultaat? Deze verdiepte omgeving krijgt bij het drukproces geen kleur, terwijl paard en ruiter en de postzegelomtrek dat wel krijgen.

Zeggingskracht of -taal van de acht OS-postzegelafbeeldingen

Twee ontwerpers, Fokko Mees & L.O. Wenckebach, bezitten elk hun eigen stijl, waardoor een eenduidig uiterlijk moeilijk is te realiseren. Met behulp van de houtsnedetechniek zijn de afbeeldingen van beide ontwerpers tot stand gekomen.

Ontwerper Mees maakt gebruik van licht gebogen, zwierige tekstlinten (waar het hart sterk bij betrokken is), Wenckebach daarentegen past strakke en zakelijke lijnen toe (waar het verstand meer bij betrokken is).

De weergave van levendige en essentiële actiemomenten en -details van de OS-postzegels is anno 1928 nog geheel ongebruikelijk. Representatieve of symbolische afbeeldingen waren toen nog in. Academische en esthetische richtlijnen (gebaseerd op Grieks en Romeins gedachtegoed) golden toen nog volop met verheven en ideale standen en bewegingen. Realistische afbeeldingen waren toen nog ongebruikelijk en platvloers.

De acht Olympische zegelafbeeldingen met daarop actieve sportbeoefening geven kenmerkende, levendige & werkelijkheidsgetrouwe actiemomenten van de sporters: [1½] gestrekte rug & ringgolfjes, [2] gebogen beenstand, [3] wapperend haar & schopbeen, [5] bolle zeilen, [7½] gespannen strekbeweging, [10] voorvoet-landing, [15] wapperende slipjas, [30] spreidstand & gebogen knieën.

Sint Maarten

Een Nederlandse uitgever kwam dit jaar in het kader van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro op het ‘lumineuze en goedkope idee’ de Olympische postzegels van 88 jaar geleden op de persoonlijke postzegel van Sint Maarten op te voeren en aldus financieel een graantje van de Olympische hype mee te pikken.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederlandse Antillen • Nederland • Voetbal

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(10 stemmen, gemiddeld: 3,40 uit 5)

Laden...