Op de grens tussen de gemeenten Koekelberg en Ganshoren in Brussel staat een imposant bouwwerk, de Nationale Basiliek van het Heilig Hart. Op 1 juni 1938 werd een serie postzegels met een toeslag gewijd aan deze kerk. Het is het grootste kerkgebouw ter wereld in de art-decostijl en de op vijf na langste kerk.
De basiliek werd gebouwd vanaf 12 oktober 1905 en was in 1970 geheel gereed. Maar niet volgens het oorspronkelijke ontwerp in de neogotische stijl.
Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog lag de bouw jarenlang stil. Op initiatief van kardinaal Mercier kwam de bouw weer op gang, maar naar een gewijzigd ontwerp van architect Albert van Huffel. Op 13 en 14 oktober 1951 werd de kerk ingewijd door kardinaal Van Roey en op 28 januari 1952 kreeg de kerk de titel Basilica Minor.
De basiliek werd opgetrokken met een skelet van gewapend beton en bekleed met baksteen uit Maastricht gebakken door de Stoomsteenfabriek Belvédère aldaar. Verder werd gebruik gemaakt van Bourgondisch witsteen dat in de natuur werd gedolven. Het witte kalksteen wordt ook wel ‘Bourgondische dallen’ genoemd.
Binnen het gebouw werd veel gebruik gemaakt van okergele terracotta tegels voor de bekleding van pilaren en gaanderijen. Verder is veel marmer gebruikt. De daken en koepels zijn bekleed met koperen platen afkomstig uit Belgisch Congo.
De basiliek kan multifunctioneel worden genoemd. Vanwege de enorme grootte vinden hier naast kerkdiensten vele tentoonstellingen plaats. Ondergronds bevinden zich vergaderruimten en zelfs een theater met 228 zitplaatsen en een restaurant.
De postzegel van 5 franc + 5 franc toeslag in violette kleur is afkomstig uit het blokje dat op 21 juli 1938 werd uitgegeven. Meestal is op de velrand een afdruk aangebracht van het poststempel van Koekelberg. Dit blokje kon uitsluitend tussen 21 juli en 28 juli 1938 schriftelijk worden besteld.
Op 1 november 1938 werden de posttarieven gewijzigd. Daarom waren op 31 oktober 1938 drie postzegels verschenen in de nieuwe waarden. Een postzegel van 40 centimes in het type ‘Klein Staatswapen’ en een van 70 centimes in het type ‘Beeltenis van Leopold III’.
De bestaande postzegel met afbeelding van Koning Leopold III van het type ‘Poortman’ van 2 franc 45 centimes kreeg als nieuwe waarde een opdruk van 2.50 franc in karmijnrode kleur. De oorspronkelijke postzegel was in zwart gedrukt. Een herdruk van de postzegel vond plaats in grijs-zwart waarbij tegelijkertijd de nieuwe waarde als ‘opdruk’ werd aangebracht.
In verband met de wijziging van de posttarieven werden drie postzegels uit de serie ‘Koekelberg’ van een opdruk voorzien met de nieuwe frankeerwaarde. De uitgiftedatum was 10 november 1938. De nieuwe waarden waren 40 centimes op 35 centimes en 75 centimes op 70 centimes. Van beide zegels bleef de toeslag van 5 centimes gelijk.
De postzegels van 2 franc 45 centimes kreeg als nieuwe waarde een opdruk van 2.50 franc. Maar hier werd ook de toeslag verhoogd van 2 franc 45 centimes naar 2.50 franc.
Op 1 maart 1952 verschenen weer postzegels met afbeeldingen van de Basiliek ‘Koekelberg’. Deze keer ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van het kardinaalschap van Monseigneur J.E. van Roey die de kerk een half jaar daarvoor, op 14 oktober 1951, had ingewijd. De postzegel van 1 franc 75 centimes vertoont een variëteit: vlek aan de linkerzijde.
De twee postzegels laten het interieur en de buitenzijde van de basiliek zien.
Op de postzegel van 8 franc + 4 franc werd door ontwerper Marc Ferdinand Séverin, een bijzonder kunstig graveur, vormgegeven, waarschijnlijk aan de hand van een indertijd genomen foto. We hebben de basiliek enkele keren bezocht en raakten telkens erg onder de indruk van dit prachtige bouwwerk. Bent u wel eens in de basiliek van het Heilig Hart te Koekelberg geweest? Beslist een aanrader.
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • België • Eerste Wereldoorlog • Kerken
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(6 stemmen, gemiddeld: 4,83 uit 5)
Laden...
Reacties (5) Schrijf een reactie
Even een kleine correctie: op de opdrukzegel van 1938 is de toeslag niet verhoogd, maar verlaagd van 2,55 Fr. naar 2,50 Fr. Verder schrijft men in het Nederlands uiteraard gewoon frank en centiem(en) i.p.v. franc en centime(s).
Het bouwwerk is inderdaad enorm, een triomf van het katholicisme in het België van de jaren ’30. Overigens is het laatste hoofdstuk over dit gigantische kerkgebouw nog niet geschreven. In zijn vooral zelfverheerlijkend pamflet ‘De verrijkte samenleving’ (door anderen een boek genoemd) stelt de islamofiele Belgische ex-minister van cultuur Bert Anciaux dat de Brusselse basiliek van Koekelberg moet omgebouwd worden tot een moskee. Teken des tijds …
Even een aanvulling:
– van de eerste reeksen (jaren ’30) zijn er nog talrijke variëteiten in bestaan
– in de jaren ’60 zijn nog postzegels en een blok uitgekomen van de klok die hangt in de basiliek
– in de jaren ’80 kwamen stempels en postkaarten uit van de basiliek ter ere van het bezoek van Johannes Paulus II aan de basiliek
– in de ’10 van deze eeuw kwamen tevens zegels van de basiliek uit in België, Marokko en Cuba
– rond de ’20’s kwam er ook een postzegel uit (geen officieel BOP-nummer) met de afbeelding van 3 gestyleerde kerken van Brussel, waaronder de basiliek
– de gouden graal blijft natuurlijk het blok van 5Fr + 5 Fr paars van 1938 met als variëteit ofwel 1) zonder stempel of 2) de stempel in de linkerbenedenhoek, zoals ik er één mocht ontdekken
Catalogusprijs heden + 1200 €
De basiliek is natuurlijk wel mooi voor wie er op bezoek komt, maar daarachter gaat ook een heel team van mensen schuil: ik ben dankbaar dat ik er 5 jaar mocht werken, bedankt aan de hele ploeg!
zorgen of tijdverdrijf, u bent er altijd welkom met goede bedoelingen!
Sorry, zegel van België en Marokko was in de nillies.
In een archief vond ik een uitgifte, tweetalig, met 7 postzegels er in verwerkt, elkeen in een andere kleur en allen afgestempeld ‘KOEKELBERG’ op 1/6/38. De 3 zegels links linksonder afgestempeld, 3 zegels rechts rechtsonder afgestempeld. Een centrale zegel onderaan ook onderaan afgestempeld In het midden van het blad een wit-blauwe afbeelding van een maquette. Ik had graag de waarde ervan ingeschat maar geen idee bij welke instantie dit kan in België.
Aan Paul D’Hoore. Ik kreeg een berichtje in mijn mailbox dat iemand iets had gepost bij dit artikel. Normaal post ik hier niets meer, maar ik wil voor jou een uitzondering maken.
Wat je beschrijft, is het officiële herdenkingsblad, met 1e dag-stempels. Dat staat gewoon vermeld in de Officiële Belgische Postzegelcatalogus, met al minstens 20 jaar dezelfde cote, namelijk 30,- euro. Handelswaarde op eBay of Delcampe, indien in goede staat (geen vlekken, plooitjes etc !!): 3 à 5 euro.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)