De inflatie in Duitsland als gevolg van de enorme bedragen aan herstelbetalingen die na de Eerste Wereldoorlog aan de overwinnaars moesten worden gedaan en het achterblijven van inkomsten uit vooral de export leidde tot een geldontwaarding die in 1922 zichtbaar werd.
In december 1922 bijvoorbeeld was het tarief voor een briefkaart naar de USA al gestegen tot 50 Mark. De posttarieven volgden elkaar zeer snel op met de ene verhoging van het port na het andere. In 1923 werd de inflatie echter zo hoog dat het nauwelijks doenlijk was om postzegels te plakken voor het juiste tarief. In de eerste helft van 1923 konden nog voldoende postzegels worden gedrukt met hogere waarden maar daarna werd de inflatie een zogenoemde hyperinflatie. Daarom werd besloten tot een noodmaatregel: postzegels met opdruk.
De eerste vier zegels met opdruk op oude waarden verschenen op 24 augustus 1923. Blijkbaar was er grote behoefte aan postzegels in de waarde van 20.000 Mark.
Nieuwe zegels verschenen op 1 september 1923. De zegels van 5.000, 15.000 en 30.000 Mark waren van een opdruk voorzien op bestaande vellen postzegels. Maar dan werd afgeweken van het opdrukken van een nieuwe waarde. De voorraden basiszegels van 400 Mark (bruin) en 1.000 Mark (donkergrijs) waren waarschijnlijk ontoereikend en de drukplaten van die zegels werden opnieuw in de persen gelegd en in groen afgedrukt. Tegelijkertijd of even daarna werd de nieuwe waarde van 75.000 Mark aangebracht. In feite tweekleurendruk dus in plaats van een opdruk. De vijf zegels verschenen op 1 september 1923.
De tweekleurendruk vond ook plaats met de op 7 september 1923 uitgegeven postzegel van 30.000 Mark. De oorspronkelijke zegel van 200 Mark was gedrukt in de kleur rood. Nu dus herdrukt in blauw en met een donkerblauwe opdruk. Er bestaan postzegels van 200 Mark in blauwe kleur zonder de opdruk! Dit is vaker voorgekomen. Maar als men een dergelijke postzegel tegenkomt is het noodzakelijk deze te laten keuren door een erkende keurmeester.
Van de voorraad originele vellen van 25 Mark was nog voldoende aanwezig om een opdruk aan te brengen van 25.000 Mark. De postzegel verscheen op 12 september 1923.
Het lijkt alsof de postzegel van 75.000 Mark, uitgegeven op 7 september 1923, is gedrukt op de originele zegel van april 1923, maar dat is niet zo. De waarde van 300 Mark is herdrukt in een andere tint groen.
De inflatie ging snel. Op 20 september 1923 werden zes nieuwe opdrukzegels uitgegeven op in andere kleuren herdrukte zegels van maart en april 1923. Behalve de zegel van 125.000 Mark op 1.000 Mark, wel in een andere kleur (donkerroze in plaats van donkergrijs). Want de oorspronkelijke zegel van 1.000 Mark was uitgekomen in augustus 1923. Waarom de waarde van 250.000 Mark op 500 Mark in twee verschillende kleuren (dofkarmijn en oranjerood) is vervaardigd is mij niet duidelijk geworden. Maar het kan zijn, omdat een twaalftal verschillende drukkerijen de postzegels produceerden, ergens een ‘verkeerde’ kleur is gebruikt. Naast de Rijksdrukkerij in Berlijn waren particuliere drukkerijen ingeschakeld, zoals te Breslau, Erfurt, Frankfurt am Main, Hamburg, Hannover, Königsberg, Leipzig, München, Stettin en Stuttgart.
De laatste drie zegels verschenen op 22 september 1923 waarmee deze maand werd afgesloten. Waarom de zegel van 8.000 Mark van 24 augustus 1923 met die waarde werd herdrukt is niet duidelijk. Wel, dat voor de herdruk van de zegel van 30 Pfennig die oorspronkelijk uitkwam in mei 1922 watermerk ‘wafels’ had en de zegel van 22 september watermerk ‘ruiten’. En ook dat de oplage klein geweest moet zijn. De oorspronkelijke zegel van 30 Pfennig was uitgegeven in mei 1921. Een originele, duidelijk met leesbare datum gestempelde zegel van 30 Pfennig met watermerk ‘wafels’ uit 1922 heb ik tot nu toe nog niet in handen gehad. Wie heeft wel een dergelijke zeldzame zegel? Dus niet te verwarren met de zegel uit 1921!
In verband met de grote spoed waarmee de drukopdrachten moesten worden uitgevoerd kregen de bedrukte vellen postzegels nauwelijks de tijd om te drogen. Daarom komen vele zegels van deze uitgifte voor met afdrukken van de waardeaanduiding op de gomzijde. Een afdruk dus van het onderliggende vel. Volgende keer ga ik in op de opdrukken van oktober 1923.
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Duitse rijk • Eerste Wereldoorlog
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(7 stemmen, gemiddeld: 4,86 uit 5)
Laden...
Reacties (11) Schrijf een reactie
Prachtig!
Beste Cees,
Ik heb een postzegel uit 1922, 8000 opdruk op 30 pfennig. Watermerk ruiten.
Deze postzegel is wel gestempeld, maar helaas zonder zichtbare datum.
Groetjes Ingrid
Ingrid, een gestempelde postzegel uit de inflatieperiode is, alleen als de datum goed leesbaar is en in de betreffende periode van gebruik valt, hoger gewaardeerd dan een ongebruikt exemplaar. Een zegel met een stempelafdruk zonder leesbare datum wordt gelijkgesteld aan de cataloguswaarde van een ongebruikte postzegel met plakkertje. Het is altijd leuk om te kijken naar de watermerken, want de postzegel met opdruk 8 Tausend op 30 Pfennig met watermerk ‘wafels’ is vele malen meer waard dan die met watermerk ‘ruiten’. Groetjes terug van Cees
Bedankt Cees voor de uitgebreide informatie, leuk om zo meer op te steken over de zegels. Ik zie veel zegels in je blogs voorbij komen die ik ook heb, dus heel erg leuk en interessant om te lezen hoe of wat. Groetjes Ingrid
Fascinerend die inflatie. Zo heb ik ook een postzegel met daarop de waarde van – ik meen – een miljoen Mark. Benieuwd of dit sort zegels enige waarde hebben.
Hallo Cees,
Ik heb een vraagje, uit de erfenis verkregen postzegels van het Deutschmark Reich zulke wat hierboven staan, staan alleen geen stempels op. Jammer dat ik geen foto kan toevoegen anders had je ze kunnen zien.
Hebben deze waarde als ze niet gestempeld zijn?
@Dukky, bedoel je met ‘stempels’ de opdrukken? Of de stempelafdrukken van postkantoren? Dat maakt een groot verschil, vooral als het ‘zeldzame’ zegels zijn. Graag nadere toelichting.
Hoi Cees,
Interessant stuk Cees,
ik ben in het bezit gekomen van een aantal postzegels uit deze periode.
Graag stuur ik enkele foto’s.
Zowel met opdruk, zonder opdruk, postfris als gestempeld bij postkantoor.
Dag Ans,
Je kunt de foto’s mailen naar cees.janssen.1944@outlook.com.
Cees,
Bij toeval kwam ik deze blog tegen omdat ik de zegel met watermerk wafels van 8 duizend op 30 hier gestempeld voor me heb liggen, stempel is van 14-9-23, als je wilt kan ik een foto naar je mailen
@Mark,
Altijd interessant, dus graag een foto! Alvast dank. cees.janssen.1944@outlook.com
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)