In het augustus/septembernummer van het jaar 1908 van het Nederlandsch Tijdschrift voor Postzegelkunde wordt ook de opdruk BUITEN BEZIT. beschreven als zeer slecht aangebracht en voorkomend met vele beschadigingen en afwijkingen. Letterlijk schreef de heer Robert: ‘De lompe vormen maken het BUITEN dikwerf onleesbaar. De minder kunstrijke Indische drukkerijen leveren daarbij minder kunstrijke drukken; de Landsdrukkerij (te Weltevreden) doet voor de andere niet onder. Gebrek aan materiaal en aan goed materiaal, gebrek aan toezicht, enz. zijn ook hare hoedanigheden.’ Niet mis te verstane kritiek.

Nogmaals stelde de heer Robert zich de vraag: Was de opdruk nodig geweest. Daarbij wijst hij op de periode van verkoop die slechts drie maanden bedroeg. Dat laatste bleek niet juist te zijn, want ook na drie maanden werden de zegels met opdruk verkrijgbaar gesteld. De periode waarin de administratieve controle naar gebruik van deze zegels zou namelijk slechts drie maanden duren. Deze periode werd met drie maanden verlengd. En die controle zat behoorlijk ingewikkeld in elkaar. Geteld werden de poststukken met de opdruk Java die uitsluitend bestemd waren voor plaatsen op Java en Madoera zelf. Dat gebeurde door postambtenaren van de postkantoren en hulppostkantoren op de twee eilanden. Poststukken bestemd voor plaatsen buiten Java werden niet geteld en ook brieven naar Nederland telden niet mee. De poststukken met postzegels met de opdruk Buiten Bezit telden ook niet mee. Het is de vraag of dit altijd goed ging. Eenvoudiger was het geweest dat niet bij aankomst maar bij verzending van de poststukken zou worden geteld. De totale controleperiode was van 1 augustus 1908 tot en met 31 januari 1909.

Op Java en Madoera deden de ambtenaren tellingen in 93 postkantoren en op Java verder 63 hulppostkantoren en 5 bijpostkantoren. Totaal 61 kantoren.

De vraag is verder: waren al die verschillende frankeerwaarden wel nodig?

Het tarief voor een brief tot 20 gram was 10 cent. Voor een brief tussen 20 en 40 gram moest 7½ cent bijgeplakt worden. En voor elke 20 gram meer, ook 7½ cent.

Het aantekenrecht was 10 cent terwijl het expresserecht 50 cent bedroeg. Met een beetje fantasie kunnen op deze wijze de meeste frankeerwaarden wel een plekje worden gegeven in de tarieflijst.

Voor een brief met een gewicht van 80 tot 100 gram die aangetekend en per expresse moest worden verzonden moest een postzegel worden geplakt van één gulden. Hoe vaak zou dit zijn voorgekomen?

Dat is helemaal de vraag voor de zegel van 2½ gulden.

En de lage waarden? Ook die hadden een bestemming. Het krantentarief was per 25 gram ½ cent en een drukwerk per 50 gram 1 cent. Dus ook hiermee kan men tariefberekeningen maken om de waarden in de tarieflijst te plaatsen. Alleen…. deze met de opdruk gefrankeerde drukwerkstukken deden niet mee in de telling! Wel als ze gecombineerd waren met een brieftarief. Dus twee maal 5 cent op een brief telde wel mee. En hebben al deze inspanningen geleid tot een conclusie? Nee, de doelstelling om te bezien of het posttarief voor Java en Madoera zelf kon worden verlaagd is niet aan de orde gekomen. Cijfers betreffende de tellingen zijn nooit gepubliceerd. Het brieftarief bleef gehandhaafd. Dat had men ook op andere wijze kunnen bepalen. In feite dus een overbodige serie opdrukken van zowel JAVA als BUITEN BEZIT., maar voor de postzegelverzamelaar een rijke bron voor het vinden van vele variëteiten gedurende vele genoeglijke uren. Verzamelt u ze ook? En mocht u van plan zijn een zeldzame opdruk te kopen? Doe dat dan nooit tenzij er een certificaat van echtheid bijzit. Zo niet? Laat de zegel dan eerst keuren, want er zijn vooral van de zeldzame exemplaren, vele vervalsingen in omloop, soms meer dan de echte.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Indonesië • Nederland • Nederlands Indië

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 4,43 uit 5)

Laden...