In deze reeks hebben we reeds gezien dat het postzegelverzamelvirus zich in 1862 sterk uitbreidde over Europa. Bereikte het virus toen ook al Nederland? Het antwoord is ja, maar dan wel pas aan het eind van het jaar.

Het eerste filatelistische artikel in Nederland verscheen in oktober 1862 in ‘Het Nederlandsch Jaarboekje der Posterijen’. De schiedamse postdirecteur S. Gille Heringa heeft de artikelen van Natalis Rondot uit het Magasin Pittoresque (zie aflevering 7) vertaald en opgenomen met de titel: ‘De Postzegels door Natalis Rondot, vrij vertaald’. In de jaarboekjes van 1863 en 1864 werd de serie voortgezet.

W.F. Dannenfelser

Voor de belangrijkste pionier van de filatelie in Nederland gaan we naar Utrecht. Op 27 november 1862 verscheen de eerste catalogus in de Nederlandse taal.  Dit boekje, getiteld ‘Vade-Mecum voor Verzamelaars van Postzegels’ is een vertaling van de derde editie van het ‘Manuel du Collectionneur de Timbres Poste’ van J.B. Moens. De uitgever van dit boekje was Willem Frederik Dannenfelser, boekhandelaar en uitgever en sinds 1850 gevestigd aan de Pausdam F. 274. te Utrecht. Tot op heden is het onduidelijk of deze uitgave tot stand gekomen is met toestemming van Moens. Zijn naam werd in ieder geval niet vermeld. Wel de opmerking ‘ naar het frans’.  In 1864 verscheen een nieuwe catalogus, nu met prijzen waarvoor hij de zegels zelf verkocht. De indeling hiervan was totaal anders dan het eerste Vade-Mecum  en waarschijnlijk gekopieerd van een Duitse catalogus uit die tijd. Het is bekend dat Dannenfelser ook andere publicaties simpelweg opnieuw uitgaf met zijn naam er op.

Dannenfelser is geboren op 26 mei 1826 in Den Haag. Hij werd opgeleid in de boekhandel en was getrouwd met Wilhelmina Berendina Doorman. Naast de hierboven genoemde catalogi gaf hij in 1863 ook een postzegelalbum uit. Dit was eveneens geen eigen ontwerp maar een bewerking van het album van Lallier uit Parijs. De eerste editie had nog wapens in zwart-wit (afbeeldingen hierboven), bij de tweede editie die eveneens in 1863 verscheen waren de wapens in kleur.

In 1868 verscheen een geheel vernieuwde derde editie. Wederom geen eigen ontwerp maar een bewerking van een Duits album van Wuttig, Bauschke en Kümmel (op wie we later in deze serie nog terugkomen). Hun namen werden dit keer wel in de uitgave vermeld. Tevens werd vermeld dat de bewerking was uitgevoerd door M.J. van Hasselt.

Een advertentie van Dannenfelser in het Leids Dagblad van 18 augustus 1864.

Waarschijnlijk was Dannenfelser zelf postzegelverzamelaar, in ieder geval handelaar zoals blijkt uit bovenstaande advertentie. Dat verklaart waarom hij met deze uitgaven op de proppen kwam. Het genoemde VadeMecum  is de in 1862 reeds verschenen uitgave. Het lijkt erop dat de onderaan in de advertentie genoemde catalogus de hierboven, als 2e editie beschreven, uitgave met prijzen is.

Zijn verdere uitgaven betroffen zaken als plattegronden en toespraken, uitgaven over landen en geschiedenis. Dannenfelser was waarschijnlijk niet zo’n goede zakenman. Alhoewel zijn zaak aanvankelijk floreerde, verliep deze op den duur. In 1878 verhuisde hij naar Amsterdam waar hij o.a. mededirecteur van de krant ‘Het Nieuws van den Dag’ geweest is. Zijn laatste album (met schitterend gekleurde band) gaf hij uit in 1882. Hij overleed op 8 mei 1894 te Amsterdam.

Ook in de volgende aflevering blijven we nog even in Nederland.

Wordt vervolgd op 24 december.

Tot nu toe verschenen:

1. Inleiding en begin
2. De eerste verzamelaars
3. De eerste catalogus, Oscar Berger Levrault maakt als eerste een overzicht.
4. Alfred Potiquet, De eerste commercieel uitgegeven catalogus.
5. Booming 1862, Het meest turbulente jaar in de filatelistische geschiedenis.
6. Edard de Laplante, De eerste die uitsluitend van de postzegelhandel leefde.
7. Natalis Rondot, De eerste echte filatelistische literatuur verscheen in een familieblad.
8. Henri Justin Lallier, Uitgever van het eerste postzegelalbum.
9. Frederick W. Booty, De eerste catalogus in het Engels.
10. Mount Brown, Een succesvolle Engelse catalogus.
11. Dr John Edward Gray, Uitvinder van de postzegel, allereerste verzamelaar of alleen maar een goede catalogusuitgever?
12. Het eerste postzegeltijdschrift, Eerst een mislukte poging, maar dan toch een postzegelblad.
13. Edward Pemberton, Actief filatelist met nakomelingen in de filatelie.
14. Dr. C.W. Viner, Vader van de engelse filatelie.
15. Jean Baptiste Moens, De grootste handelaar aller tijden.
16. De uitgeverij van Moens, Van groot belang in begintijd filatelie.
17. Duitsland in 1862, De trage start van een belangrijk filatelistisch land.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 4,00 uit 5)

Laden...