De kunstschilder Albert Edelfelt

15 september 2015, 7:00 uur - Cees Janssen

De eerste postzegel van Finland waarmee ik als 10-jarige, net beginnende postzegelverzamelaar werd geconfronteerd, bevond zich op een eerstedagenvelop die ik van mijn vader kreeg. En bij de aardrijkskundeles die ik op de lagere school kreeg was Scandinavië een van de gebieden die we moesten leren via een ‘blinde’ kaart. Bij het aanwijzen van een land noemde ik toen spontaan de naam ‘Suomi’ waarbij iedereen me verbaasd aankeek. Maar de ‘meester’ vond het prachtig! Ik moest hem vertellen hoe ik die naam wist, natuurlijk via die postzegel.

Post Views: 1.188

De envelop heb ik bewaard niet alleen als een herinnering aan mijn vader maar ook als begin van mijn verzamelingen Finland, Zweden en Denemarken. Noorwegen trof mij niet zo.

Veel later, toen de afbeeldingen op de postzegels me meer en meer gingen boeien, ben ik op zoek gegaan naar de achtergrond van Albert Edelfelt en de drie mensen op het plaatje. Edelfelt werd geboren op 21 juli 1854 in Porvoo, een kuststad in het zuiden van Finland, waar zowel Fins als Zweeds wordt gesproken. Hij behoorde tot de Zweeds sprekende minderheid. Albert ging op 19-jarige leeftijd studeren in Antwerpen, vanaf 1874 vier jaar in Parijs en daarna in Sint-Petersburg. In 1883 kwam hij terug in Porvoo.

Als kunstschilder was hij niet vernieuwend. Hij schilderde traditioneel en in het begin vooral historische onderwerpen en vele portretten. Daarna wijdde wij zich steeds meer aan het realisme en naturalisme als kunstrichting en bleef portretten schilderen. Een van zijn schilderijen had als onderwerp een vissersman en twee vissersvrouwen op weg naar de visgronden in de Porvoo archipel.

Finland kent vele eilandjes zoals is te zien op de postzegel van Finland uit 1997.

Ten behoeve van het ontwerp van de postzegel werd uitgegaan van een foto in zwart-wit genomen van het kleurige maar sombere schilderij van Edelfelt. Ontwerpster was Signe Hammersten-Jansson, geboren in 1882, die ook in Porvoo woonde. Zij ontwierp meer dan 200 postzegels waaronder vrijwel alle Rode Kruis series van Finland.

Van de zwart-wit afbeelding maakte zij het ontwerp dat door R. Achrén werd gegraveerd voor productie in koperdiepdruk. In het ontwerp kwam de naam van de schilder en het jaartal 1898 waarin hij het schilderij vervaardigde niet meer voor. Daarvoor in de plaats was de waardeaanduiding gekomen: 25 Finse marken. De oplage werd drie miljoen postzegels.

Hoe de zwart-wit afbeelding werd verwerkt tot een gravure is goed te zien als men bijvoorbeeld de hoofden van de mensen op de postzegel uitvergroot.

Albert Edelfelt overleed op 18 augustus 1905 in Haikko, vlak bij Porvoo. In zijn atelier dat was ondergebracht bij Kiala Manor, zijn geboortehuis en waarin hij vanaf 1883 vele zomers had gewerkt, is nu een museum gevestigd. Hier vervaardigde hij ongeveer 220 schilderijen. Hij werd slechts 51 jaar oud. De postzegel werd uitgegeven op 21 juli 1954, 100 jaar na zijn geboortedag. In 2004 werd een gouden herdenkingsmunt uitgegeven in de waarde van honderd euro met zijn portret.

Post Views: 1.188