Voordat ik over de eerste catalogus begin, kom ik nog even terug op het vorige artikel waarin gesproken werd over de allereerste beschrijving van een postzegelverzamelaar. Dankzij een lezer staat hieronder de volledige tekst gepubliceerd van de advertentie uit 1841.

Overigens blijkt uit latere beschrijvingen dat John Edward Gray (1800-1875) al op 6 mei 1840, de uitgiftedag van de Penny Black,  postzegels kocht om ze te bewaren als verzamelitem en dus als de allereerste verzamelaar beschouwd zou kunnen worden.

John Edward Gray

Op John Edward Gray komen we later in deze serie nog terug omdat hij nog een grote rol speelt in de prille filatelistische geschiedenis.

Rond 1860 waren er behoorlijk wat verzamelaars en de behoefte aan een overzicht of catalogus was groot. Dat was natuurlijk geen gemakkelijke opgave. Er was helemaal niets anders mogelijk dan het kunnen vergelijken van verzamelingen eventueel aangevuld met wat schaarse gegevens van postadministraties.

Oscar Berger-Levrault

De eerste catalogus valt toe te schrijven aan  Oscar Berger-Levrault (1826-1903). Hij was uitgever en boekverkoper en bezat een drukkerij in Straatsburg die al vanaf 1676 familiebezit was. Hij was een enthousiast postzegelverzamelaar. Volgens het Illustriertes Briefmarken Journal uit 1891 bevatte zijn collectie in 1860 zo’n 350 verschillende zegels. Hij begon toen samen met medeverzamelaars een lijst op te stellen met alle bekende zegels. Op 17 september 1861 werd de lijst gedrukt in zijn drukkerij en verdeeld onder zijn mede-verzamelaars. Dit was het eerste filatelistische drukwerk en kan als een eerste catalogus gezien worden. De lijst bevatte maar liefst 973 verschillende postzegels. Er bleken uiteraard wel wat foutjes in de opsomming zonder afbeeldingen te zitten, maar het begin was er. Zo’n 50 exemplaren zijn er van deze eerste editie gedrukt. Het British Museum in Londen bezit een exemplaar van de eerste druk uit september. In december 1861 verscheen reeds de tweede druk. De derde druk in juni 1862, met  inmiddels 16 bladzijden. In totaal zijn er tot en met 1864 tien drukken verschenen. Tegen die tijd waren er al vele anderen die geïllustreerde catalogi uitgaven, meestal wel gedeeltelijk gebaseerd op het pionierswerk van Berger-Levrault.

Berger-Levrault ging verder met zijn filatelistische studies en bracht in 1864 een handboek uit. Dit Duitstalig boek met 114 bladzijden droeg de titel; ‘Beschreibung der bis jetzt bekannten Briefmarken (mehr als 2200 sorten) nebst Notizen über die nachgedruckte Marken und eine Anleitung zur Einrichtung von Sammlungen’.

In 1867 verscheen van zijn hand het Franstalige; ‘Catalogue méthodique et descriptif de tous les timbres-poste connus’ Hierboven een afbeelding van een exemplaar dat in 2012 bij Köhler geveild werd.

Wordt vervolgd op 28 mei met de eerste geïllustreerde catalogus.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...