Het eerste postwaardestuk ter wereld - Postzegelblog

Het eerste postwaardestuk ter wereld

1

kopjeHet was de kunstschilder William Mulready die het eerste postwaardestuk ter wereld illustreerde. Een postwaardestuk is een document waarbij het te betalen port van te voren is voldaan door een afdruk van een postzegel of door een aanduiding dat voor de port is betaald. Het postwaardestuk, een gefrankeerde vouwbrief, verscheen gelijk met de uitgifte van de eerste postzegels in 1840.


Untitled-3

De waarde van de vouwbrief was één penny. In opengevouwen vorm kon men in grote letters lezen: POSTAGE.
Als men de brief dichtvouwde was onderaan te lezen: ´POSTAGE ONE PENNY´ in een lettertype dat niet op mijn computer voorkomt. Waarom één penny?
In 1840 werd het zogenoemde uniforme posttarief van één penny van kracht voor het gehele grondgebied van het toenmalige Groot-Brittannië. Daarvóór bestonden allerlei postdiensten met hun eigen posttarieven en rechten.
Postdiensten die zeker niet goedkoop en zeker niet betrouwbaar waren. Er bestond wel een algemene postdienst, maar die was erg duur.
De politici in Groot-Brittannië wilden daaraan een eind maken met als gevolg een grote reorganisatie, een hervorming van het postwezen. In 1837 publiceerde Rowland Hill een brochure met ideeën om tot een uniform posttarief te komen.
Zijn belangrijkste idee was om een vast tarief te gaan hanteren gebaseerd op gewicht: één penny voor elke halve ons, waarbij géén rekening meer werd gehouden met afstand of het aantal velletjes papier per poststuk. Enveloppen bestonden nauwelijks en de meeste postverzenders gebruikten vellen papier die gevouwen werden tot het formaat van de huidige enveloppen.
Deze gevouwen vellen werden dan verzegeld en van een adres voorzien. De tarieven waren gebaseerd op het aantal velletjes papier en de afstand van de verzender tot de geadresseerde. De geadresseerde moest het port betalen. Rowland Hill stelde voor om vooruitbetaalde vellen papier via het postkantoor aan het publiek te verkopen.

Dat was gemakkelijker, voor de verzender, de postdienst en de ontvanger. Tegelijkertijd stelde hij een ´etiket´ voor met een gomlaag en bedrukt met het tarief van één penny dat geplakt kon worden op een dichtgevouwen vel papier. Deze van een etiket voorziene vellen papier kon men dan ook op het postkantoor kopen en gebruiken wanneer men wilde.

Een Parlementaire Commissie nam kennis van de ideeën van Rowland Hill en gingen die verder uitwerken. De resultaten werden gepubliceerd in de ´Act of Parliament´ van augustus 1839.
Hill werd uitgenodigd door het Ministerie van Financiën, dus niet door ´The Post Office´, om zijn ideeën verder gestalte te geven. In het dagblad ´The Times´ verscheen een oproep om deel te nemen aan een wedstrijd om ontwerpen in te dienen betreffende voorgefrankeerde vellen papier en gegomde etiketten.
Als prijzengeld voor de twee beste ontwerpen werden door de Minister van Financiën bedragen beschikbaar gesteld van £200 en £100. Er kwamen meer dan 2600 inzendingen binnen en het prijzengeld werd verhoogd met drie keer £100. Bij de ideeën die waren binnengekomen waren ook suggesties gedaan, zoals het gebruik van vellen papier met een watermerk, zegelindrukken in reliëf en afbeeldingen met dusdanige versieringen dat ze moeilijk waren na te maken. Ook enkele ´gefrankeerde wikkels´ bevonden zich bij de inzendingen, de latere krantenbandjes.
De Minister vond het beter om uit de ideeën het voorgefrankeerde vel papier te kiezen als winnaar, want hij verwachtte maar weinig van de voorgefrankeerde, gegomde etiketten.

Foto William Mulready

William Mulready was de winnaar van de prijs van £200 en kreeg de opdracht om een ontwerp te maken van een voorgefrankeerde vel papier.

voorgefrankeerd papier

Die opdracht werd verstrekt op 12 december 1839. Zijn ontwerp werp goedgekeurd en John Thompson kreeg de opdracht om het ontwerp te graveren in staal. De namen van de ontwerper W.Mulready en de graveur, John Thompson, werden in het ontwerp opgenomen. Verder moesten op de vellen papier aanwijzingen worden vermeld, zoals de posttarieven.

graveren in staal

Vellen papier werden bedrukt door de drukkerij van Clowes & Sons en de verkoop op de postkantoren begon op 1 mei 1840. Twee soorten, de zwarte van één penny en een blauwe van twee pence. Maar de postzegel werd veel meer gebruikt door de verzenders en de voorgefrankeerde vouwbrief werd al in 1844 uit de verkoop genomen. Pas jaren later kwam de voorgefrankeerde vouwbrief en voorgefrankeerde envelop weer in de gratie. Verzamelaars van postwaardestukken zoeken vooral de gebruikte Mulready vouwbrieven en als ze er een vinden hebben ze daar veel geld voor over! De vroegst bekende datum van gebruik is 6 mei 1840. Maar er bestaan vervalsingen, dus wel oppassen……

Gratis online postzegelcatalogus

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
Historisch



Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

Kijk dan bij Collect Club.

Beoordeel met 1 sterBeoordeel met 2 sterrenBeoordeel met 3 sterrenBeoordeel met 4 sterrenBeoordeel met 5 sterren (3 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
PrintSchrijf een reactie

Reacties (1)

  • Jacques van Zandvoort op 10 januari 2014 om 15:03

    Hallo Cees,
    Erg leuk artikel.Je zegt de verkoop begon op 1 mei 1840 en de vroegst bekende datum is 06 mei 1940. Kon men deze postwaardestukken al op 1 mei 1840 gebruiken?
    Ik dacht dat de eerste postzegel uitkwam op 6 mei 1840, zo ja kon men die ook al eerder kopen en gebruiken.

    Jacques van Zandvoort

Schrijf een reactie

(registratie is niet nodig)