Postzegel-ontwerpuitgangspunten als tand, punt en rand - Postzegelblog

Postzegel-ontwerpuitgangspunten als tand, punt en rand

0

Bekend is dat bij postzegelvellen met de tekst ‘Mooi Nederland’ de perforatie er een grote rol speelt. Dat de perforatie (stip of punt) in de vormgeving van postzegels ook een belangrijke rol speelt, is naar ik verwacht niet zo algemeen bekend. Hierbij denk ik aan de Zakelijke Postzegel uit 2005, de Decemberzegel 1987 en de permanente Beatrix-frankeerzegels. Wat zijn hier de ontwerpuitgangspunten?

Zakelijke Postzegels 2005

De Zakelijke Postzegel (nvph 2343/44) bezit een helder grafische compositie, die ontstaat door het uitgaan van elementaire vormen en de kunst van het weglaten. Hierdoor ontstaat met een minimum aan vormgevingsmiddelen een maximum aan uitdrukking. Selectief uitgekiend!

Puntstramien

Het ontwerp is tot stand gekomen door de perforatietanding van de postzegel vanaf de rand ‘van-buiten-naar-binnen’ door te vertalen. Met andere woorden op de snijpunten van de horizontaal en verticaal ‘perforatie-verbindende’ lijnen zijn 208 punten (16 x 13) geplaatst.

De diameter van de perforatie-punt-grootte en hun onderlinge afstand is consequent vanuit de tanding doorgevoerd. Dit puntraster vormt de basis voor het ontwerp van beide Zakelijke Postzegels.
Door een uitgekiend aantal rasterpunten uit het totale stramien van de vlakverdeling weg te laten, zijn op een verrassende wijze de elementaire grondvormen van het euroteken en de cijfers ontstaan (bij 39 cent 147 punten, bij 78 cent 150 punten). De vermelding van frankeerwaarde, landsnaam en jaartal sluit (ook in plaats) uitstekend passend bij het raster aan.
Ontwerper Martijn Sandberg heeft dus door een minimum aan ‘vormgevingsingrijpen’ een bewonderenswaardig maximum aan functionele uitdrukking weten te creëren.

Kleurkeuze

De punten in het typografische raster komen overeen met verkleinde afbeeldingen van munten. Punt en munt zijn beide rond van vorm. Het muntraster kan in verkleinde uitvoering ook als een puntstramien worden geïnterpreteerd. De kleur van de punten op een witte ondergrond van de 39 eurocent postzegel is ontleend aan roodkoperen euromunten en die van de 78 eurocent postzegel aan nikkelen. De muntkleuren versterken dus het zakelijke aspect en de waarde van deze postzegels. In het metallic puntraster ligt zowel de karakteristieke tanding van de postzegel als de rijkdom ervan verankerd.

Bijgaande maximumkaarten ondersteunen de Zakelijke Postzegels via de omkeringstechniek (inversie) zowel in vorm als kleur. Euroteken en cijfers zijn in geperforeerde uitvoering ruimtelijk gestanst aangebracht.

Decemberzegel 1987

De schematisch-abstracte vormgeving van de Decemberzegels 1987 (nvph 391/95) komt overeen met die van de Zakelijke Postzegel. De beeldvorming is ongeveer gelijk. De perforatiepunt komt in vorm overal overeen met de perforatiegaatjes, maar niet in grootte. Vanaf de postzegelrand loopt een vergroting van de punt op tot de zevende ‘sprong’ (van buiten naar binnen), daarna volgt in zes ‘sprongen’ de verkleining (van binnen naar buiten).
Door het gebruik van op de voorgrond tredende kleuren en wijkende kleuren is in het 169 punten tellende raster (13 x 13) een tintelend drie-dimensionaal ruimtelijk effect bereikt met centraal daarin een lichtende en fonkelende ster in vijf verschillende uitvoeringen.
De gedachte van de vroegere TNT Post over de niet nadrukkelijk in beeld gebrachte ster: “Aan een diffuse weergave van stralend licht van een ster zal niemand zich kunnen storen.”

Permanente Beatrix-frankeerzegels

 

Op een geheel andere manier zijn de stippen in het portret van Beatrix terechtgekomen. Ontwerper Peter Struycken heeft voor de vervaardiging van de permanente koninginnenpostzegels voor het Beatrix-portret van een speciaal-technisch procédé gebruik gemaakt.
Met een computer is de foto van fotograaf Vincent Mentzel gedigitaliseerd, oftewel van een groot aantal stippen voorzien. Daartoe zijn 16.384 hokjes (128 x 128) op de vierkante foto geplaatst. Bepaalde hokjes van dit raster zijn zwart gemaakt en wel zodanig dat het portret van de koningin er herkenbaar in werd. Naderhand heeft de TH-Delft het portret computer-technisch gemanipuleerd, waarbij de punten met de nodige verdichtingen (zonder elkaar te raken) vrij in het beeld kwamen te liggen. Door het beperkt aantal punten vermindert de gelijkenis in een wazig puntjesportret.
Het tijdelijke van een momentopname van de koningin is uit de afbeelding verdwenen. Het staatshoofd is tot een tijdloos, symbolisch beeld verheven. Het is een herkenbaar en afstandelijk handelsmerk/logo geworden, geheel passend bij het karakter van waardepapier, dat deze postzegel bij uitstek is.

Gratis online postzegelcatalogus

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
Thematisch Nederland



Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

Kijk dan bij Collect Club.

Beoordeel met 1 sterBeoordeel met 2 sterrenBeoordeel met 3 sterrenBeoordeel met 4 sterrenBeoordeel met 5 sterren (7 stemmen, gemiddeld: 4,00 uit 5)
Laden...
PrintSchrijf een reactie

Bate Hylkema schrijft vanaf 1980 artikelen over filatelie en woont in het Friese Beetsterzwaag.

Reacties (0)

Schrijf een reactie

(registratie is niet nodig)