• De krantenkop ‘Museum Dr8888 trapt Stijljaar 2017 af’ van de regionale krant ‘Actief’ van 25 januari met de (eerste van vier) tentoonstelling ‘César Domela, De Stijl in kunst en typografie’.
• De opening van een splinternieuw museum ‘Van Doesburg – Rinsemahuis’, Torenstraat 3 in Drachten op 1 juni 2017.
• De zinsnede “een vel met zegels over een net geopend nieuw museum wordt uitgegeven” in het artikel ‘Wie redt de postzegel?’ in het NRC Handelsblad van 25 januari 2017.

Het nieuwe Stijl-postzegelvel bestaat uit tien (verschillende???) postzegels. Ik kijk met veel interesse uit naar de ontvangst van dit PostNL-persbericht: “Zal er ook aandacht geschonken worden aan de praktische invulling van de Stijl-principes in 1921 in Drachten op het postzegelvel? De vooruitstrevende en innovatieve zienswijze van De Stijl bestond toen nog maar vier jaar!”

100-jarig jubileum De Stijl

Dit jaar staat in het teken van het 100-jarige bestaan van het tijdschrift ‘De Stijl’ [oprichter Theo van Doesburg (1883 – 1931) en de kunstrichting ‘De Stijl-groep’, waartoe o.a. schilder Piet Mondriaan (1872-1944) en architecten Gerrit Rietveld (1888 – 1964) en Cornelis van Eesteren (1897 – 1988) behoren.
In dit artikel schenk ik nu al aandacht aan deze kunstrichting, zoals die in de loop der jaren op verschillende postzegels terecht is gekomen. Bovendien vraag ik aandacht voor de stijluitingen in Drachten. In Museum DR8888 komen dit jaar maar liefst vier exposities over deze kunststroming.

Theo van Doesburg

Deze kunststroming ontwikkelde zich onder invloed van het kubisme in de richting van de totale, streng geometrische abstractie. Van Doesburg heeft grote invloed op de ontwikkeling van de abstract kunst gehad. Hij streefde met zijn geometrische composities naar integratie van de schilderkunst en architectuur. Met deze integratie heeft hij kleur in de architectuur gebracht.

Van Doesburg en Van Eesteren werken ruimtelijk getekende en ingekleurde modellen uit, waarin vorm en kleur centraal staan. Deze geconstrueerde analyses bestaan uit dragende en scheidende vlakken, waarin zonder onderscheid voor- en achterzijde en boven- en achterkant samenvloeien. Contra constructie ‘Maison Particuliere’ van Doesburg & Van Eesteren staat als studieobject symbool voor de vernieuwingsdrift van Nederlandse architecten in de afgelopen eeuw.

In een samenspraak tussen opdrachtgeefster Truus Schröder – Schräder (1889-1985) en architect Rietveld is het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht in 1924 ontstaan. Het huis bestaat uit overgangen van binnen[ruimten] naar buiten. Het transparant-doorzichtige binnen – buitenhuis bestaat in onder- en bovenverdieping uit een stelsel van horizontale en verticale elementen met daarin meerdere (buiten)deuren en vensters.

Van Doesburg in Drachten!

Van Doesburg leerde de Drachtster schoenmaker Evert Rinsema (1880 – 1958) vlak voor het uitbreken van de 1e Wereldoorlog ten tijde van de mobilisatie in Noord-Brabant kennen. Beiden waren geïnteresseerd in het gedachtegoed van De Stijl. Door frequent bezoek van de kunstenaar aan Drachten heeft gemeente-architect Cees Rienks de Boer (1881 -1966) Van Doesburg gevraagd een kleurontwerp voor 16 aansluitende woningen in de Torenstraat te maken, die qua uiterlijk niet bij de principes van De Stijl passen. Deze toen opvallend kleurrijke huizen kregen de bijnaam ‘Papegaaienbuurt‘. Ze vielen destijds niet in de smaak bij de bevolking. Enkele jaren later zijn de huizen van gebruikelijk weinig opvallende kleuren groen en wit voorzien. In 1988 is het oorspronkelijke kleurenpalet weer hersteld.

Boven de paarse deur aan de zijkant van de Landbouwschool bevindt zich de Grote Pastorale. De raamkozijnen zijn voorzien van de drie secundaire kleuren paars, oranje en groen.

Boven beide toegangsdeuren (voor- en zijkant) van de voormalige Rijkslandbouw-winterschool (tegenover de Papegaaienbuurt) heeft Van Doesburg glas-in-lood-ramen ontworpen: ‘De Grote Pastorale’ (verticale opstelling met o.a. rooier, spitter, zaaier, maaier) en ‘De Kleine Pastorale'(horizontale opstelling) met daarop 16 gestileerde werkers op het land. Ook maakte hij voor dit gebouw een kleurenschema voor deuren en kozijnen in de secundaire kleurstelling (paars, groen & oranje).
De ideeën van de Stijl zijn in 1921 in vroeg stadium al in Drachten in de praktijk gebracht.

Van Doesburg (oog voor het ruimtelijke, drie-dimensionale) laat in tegenstelling tot Mondriaan ook de diagonale lijn naast horizontalen en verticalen in zijn composities toe. Voorts voerde Van Doesburg naast de drie primaire kleuren rood, geel en blauw soms ook de drie secundaire kleuren op (als tegenhangers van de primaire kleuren):

• Paars door menging van rood en blauw.
• Oranje door menging van rood en geel.
• Groen door menging van geel en blauw.

Met andere woorden Mondriaan is orthodox-strenger in de leer geweest dan Van Doesburg.

(Bron: Foto Leeuwarder Courant archief, 19 januari 2017)

Nieuw museum: Van Doesburg-Rinsemahuis

Het hoekhuis van de Torenstraat 3 zal tot museumwoning ‘Van Doesburg-Rinsemahuis’ omgetoverd worden. De kachel komt weer op de originele plek in het midden van de huiskamer. Een originele keukenkast komt uit een van de andere woningen, evenals losse deuren die her en der staan, komen uit andere huizen op de rij. Ook de muren en het plafond zullen in gekleurde vlakken geschilderd worden. Voor binnen- en buitenkant van het huis heeft Van Doesburg een kleurenplan opgesteld. Hij zag het als een geheel; een ruimtelijk 3D-kuntwerk (Gesammt Kunstwerk). Het huis zal ingericht worden met meubels van de gebroeders Evert en Thijs Rinsema. Op 1 juni zal het museum opengesteld worden.

In het NRC-artikel ‘Wie redt de postzegel?’ van 25 januari 2017 zegt Julius Vermeulen: “Ik kan verklappen dat binnenkort nog een vel met zegels over een net geopend nieuw museum wordt uitgegeven. Dat heb ik zelf nog geregeld.”
Deze opmerking zou wel eens betrekking kunnen hebben op de emissie ‘100 jaar De Stijl’, die op 27 maart a.s. zal verschijnen.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 3,57 uit 5)

Laden...