Bijgaande tekst, die ik destijds na afloop van de lezing met beelden heb gekregen, hoop ik u nader te informeren over de ontstaansgeschiedenis aan de hand van enkele aandachtspunten.

Kinderzegels 2001

1) Inleiding

Een van de redenen waardoor Harmen Liemburg en ik (Richard Niessen) zijn gaan samenwerken is onze gedeelde fascinatie voor drukwerk. In onze eigen projecten en in werk voor opdrachtgevers zijn we voortdurend op zoek naar manieren, waarop we de combinatie van inkt en papier kunnen uitbuiten in het ontwerp. Door te anticiperen op het technische fenomeen kleurscheiding, waarbij drukwerk laag voor laag wordt opgebouwd en te experimenteren met combinaties van drukinkten, proberen we ons eigen palet te ontwikkelen.

2) Inspiratie

Toen we het thema van de kinderpostzegels hoorden, hoefden we niet lang na te denken. Voor onszelf is de computer puur een stuk gereedschap, waarmee we onze fantasie kunnen uitleven. Dit kozen we ook als uitgangspunt voor ons ontwerp.
Inspiratie kwam voor een deel van het simpele ouderwetse video-arcade spelletjes, die dankzij hun beperkte techniek een hoog abstractieniveau kennen. Hierdoor blijft veel ruimte open voor de fantasie van de speler. Een variatie hierop zijn de kleine handcomputerspelletjes, waarbij een figuur meestal binnen een kader van tijd en spelniveaus een opdracht tot een goed einde moet brengen.

3) Beeldvorming met schematisch-figuratieve route

Printer, huizen/flats, rivier en nog enkele details zijn paars.

De gelaagde wirwar van decors en posities van de spelfiguren sluit één op een aan bij onze eigen grafische en druktechnische fascinaties. Door elementen aan of uit te zetten, is het mogelijk om in een heel klein oppervlak een gelaagd verhaal te vertellen. Dit principe hebben we geprobeerd toe te passen in de kinderpostzegels. Naast het thema ‘Kind en computer’ was gevraagd om een ontwerp te maken, waarin de zes kinderzegels op de een of andere manier met elkaar in verband zouden staan. Liefst op een manier, waarop ze samen een denkbeeldige (of virtuele) wereld zouden vormen.

We waren het er vanaf de allereerste schets over eens dat we het velletje zouden benaderen als een parcours dat moet worden afgelegd. Iedere afzonderlijke kinderzegel zou een ‘level’ in een groter avontuur worden en binnen het geheel z’n eigen thema krijgen. Zo dachten we aan een buitengebied
. . . een stad met een verkeersweg
. . . een huis
. . . een jungle met lianen van stroomkabels
. . . een school
. . . en een sportstadion.

Het leek ons belangrijk om ook een koppeling te maken tussen analoge vormen van communicatie, zoals het schrijven en ontvangen van een brief en digitale vormen d.m.v. de computer. Beiden lopen in het dagelijkse leven immers naadloos in elkaar over.

Zo ontstond het idee voor een uit te voeren opdracht: een figuurtje vangt een e-mail-brief op uit een printer
. . . beweegt zich door een stedelijke omgeving
. . . moet zijn brief in een tropische regenbui droog zien te houden
. . . via een tros lianen slinger je richting de volgende hindernis
. . . steekt zonder door een krokodil gepakt te worden de rivier met draaikolken over
. . . en brengt de brief uiteindelijk veilig naar het einddoel: de brievenbus.

4) Ontwikkeling van figuurtjes

Alle figuurtjes en auto’s zijn zwart. Grijs valt ook onder de zwarte kleur, er is wit aan toegevoegd.

Nu het verhaal in grote lijnen vaststond, moesten we bedenken hoe het figuurtje er uit zou gaan zien. Het startpunt hiervoor lag in ons vrije werk, waarvoor we eerder een familie van muterende wezens ontwierpen. We gingen op zoek naar een juiste uitdrukking zonder problemen met Walt Disney te krijgen.
Het figuurtje is opgebouwd uit geometrische elementen, die net als het totale beeld worden getekend op een vierkant grid. Door in dit grid schuine en ronde hoeken te gebruiken, kunnen we ruimtelijkheid suggereren. Ook de verschillende lichaamshoudingen moesten worden onderzocht.
Net als z’n emoties. Door het toevoegen van een navel en een staart werd het mogelijk om de richting en stand van het lijf duidelijker uit te drukken. Het wezen was plotseling een zwarte kat zonder naam geworden.

5) Omgeving

Geel is te vinden in de snelweg, de elektrische lianen en de heuvel

Na het toevoegen van attributen, zoals envelop en zweetdruppels waren we toe aan het inventariseren van de bewegingen over het hele vel. Door de ‘actiemomenten’ in verschillende grijswaarden te splitsen, konden we (net als in eerder getoonde computerspelletjes) een idee van tijd aan de bewegingen te koppelen.
Toen we tevreden waren over de eigenschappen en de acties van het figuurtje, konden we ons bezighouden met de uitwerking van de omgeving, waardoor hij zich beweegt.

Door de vier beschikbare drukkleuren verspreid in te zetten voor de verschillende elementen, krijgt ieder onderdeel in het avontuur een duidelijk eigen karakter. We gebruiken
. . . de geelfilm voor de snelweg, de elektrische lianen en de heuvel
. . . magenta voor de printer, flats, de rivier en nog enkele details
. . . cyaan voor alle typografie, de buddhabrievenbus en een grote boomstam
. . . en zwart voor alle figuurtjes en de auto’s.

De perforatie werd later uiteraard niet gedrukt.

De typografie, buddha-brievenbus en boomstam in de rivier zijn blauwkleurig (cyaan) uitgevoerd.
Het speltraject wordt op een buitengewoon originele wijze door een bochten- en fantasierijk uitgevoerde tekststrook van speelse computerletters en -cijfers begeleid en ondersteund. Wisselend zijn de overwegend rondlijnige onderkastletters en -cijfers groot en klein naast elkaar gebruikt. Rechte en kromme onderbroken lijngedeelten verbinden op een ingewikkelde wijze letters, cijfers en woorden tot een ingenieus en levendig tekstgeheel. De landsnaam is iets vetter uitgevoerd.

6) Typografie met typografische route

De volgende stap was het toevoegen van de typografie. Aanvankelijk waren we van plan om iedere kinderzegel de typografie volledig te integreren met het beeld als toetsen op een toetsenbord als ouderwetse computerletters op een grid. Echter, het bleek dankzij de dubbele waardevermelding in guldens en euro’s een onhaalbare klus. Het toch alle volle zegelbeeld werd een onleesbare chaos. Een van de variaties was een slinger van typografie opgebouwd uit halve en kwart cirkels en balken die onder een vaste hoek van 0, 90 of 45 graden staan bracht via wat omwegen de oplossing.
We wilden graag een letterbeeld ontwerpen dat net zo was opgebouwd als de cijfers van een digitale stopwatch, gebruikmakend van de elementen, waarmee het beeld was getekend door binnen een bepaald grid een snoer te rijgen van frankeerwaarde, jaartal, en de naam van ons land. Zo ontstond typografie die uitstekend paste in het verhaal en en-passant was er ook nog een nieuw lettertype ontstaan!

7) Afronding

Verder was het een zaak van ‘fine tuning’ (afronding).Top het laatste moment moeten er details worden aangepast. Opmerkingen van de opdrachtgever doorvoeren. Nagedacht worden over toevoegingen. Nog meer aanpassingen aan de typografie worden ook gedaan. Drukkleuren worden bepaald. De laatste technische proeven controleren en de rest is drukwerk.

* Op het velletje is
– een schematisch-figuratieve verbinding aanwezig naast
– een typografische aaneenrijging (slingerende guirlande).

Er is dus sprake van beeldverwantschap, die elkaar in de voortgang over en weer ondersteunen bij de verbeelding van het ontstaan van de brief, het vervoer ervan via hindernissen tot aan het posten van de brief in de buddha-brievenbus.

• Iedere postzegel bezit ontzaglijk veel detailafbeeldingen. Door het gebruik van vier kleuren (paars, zwart/grijs, geel & blauw) ontstaat overzichtelijkheid in ieder gelaagde postzegel.
• Een verbeelding van het abstracte begrip ’tijd’ is op meerdere plaatsen per postzegel aanwezig. Op iedere postzegel is een zwart figuurtje naast een groot aantal grijs gekleurde aanwezig. Alle grijs gekleurde figuurtjes áchter de zwarte zijn de activiteiten die door het grijze figuurtje al verricht zijn, terwijl alle grijze figuren vóór de zwarte figuur door de grijze nog verricht zullen moeten worden. Het begrip ’tijd’ is in het blogartikel Relatiegeschenken bij kinderzegelpresentaties van 30 oktober 2016 (in het 2e deelhoofdstuk) in woord en beeld middels het varen op en boomstam in de rivier uitgebreid toegelicht.
• De weergave van dit spel is geen modern en eigentijds computerspel. De hoekige figuren zijn niet ruimtelijk, drie dimensionaal, maar twee-dimensionaal (plat), zoals dat tijdgebonden omstreeks 1988 nog gebruikelijk was.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(9 stemmen, gemiddeld: 2,78 uit 5)

Laden...