Dat waren nog eens tijden. De postbode die in grote steden tot wel zeven keer per dag langs kwam om de post rond te brengen. Ook op zondag waren toen postbestellingen heel normaal. Maar steeds meer mensen hadden er moeite mee, dat de zondagsrust werd verstoord door een postbode. Daarom gingen verzenders op poststukken, die ze niet op zondag bij de geadresseerde wilden laten bezorgen, met de pen vermelden: niet bestellen op zondag.
Deze geschreven aanduidingen vielen niet zo goed op en daarom werd door de PTT besloten om opvallende rode etiketten te laten te laten drukken die men als verzender kon kopen. Vanaf 15 januari 1912 waren de etiketten in vellen van 50 stuks te koop voor 1 cent per vel. Vanaf 1 augustus 1916 waren de vellen zelfs gratis.
Maar de praktijk met de etiketten was een tegenvaller en daarom besloot men om de werkwijze om te draaien. Op zondag werden voortaan alleen brieven, briefkaarten en kennisgevingen van overlijden besteld waarop een blauw etiket was geplakt met de tekst: bestellen op zondag. Deze etiketten waren vanaf 10 juli 1919 (officiële datum was 20 juli) verkrijgbaar in velletjes van 10 stuks tegen de prijs van 1 cent per vel. De rode etiketten mocht men na 20 juli 1919 niet meer gebruiken.
In de meeste kleinere en middelgrote steden verviel de zondagsdienst. Alleen enkele grote steden hadden nog een bestelling op zondag. Daarom werden nieuwe etiketten gemaakt met de tekst: Bestellen op zondag. Als randschrift werd vermeld: Als ´s zondags ter plaatse een bestelling is. Deze etiketten waren vanaf 16 december 1925 verkrijgbaar tegen de prijs van 1 cent per velletje van 10 stuks.
In 1935 waren er nog maar enkele steden die een zondagsbestelling kenden. Dat waren Amsterdam, Den Haag, Scheveningen, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Daarom werd en nieuw etiket gemaakt met vermelding van de zes steden. De etiketten waren gedrukt in vellen van 50 stuks.
Vanaf 6 november 1938 verviel de zondagsbestelling in Groningen. Met ingang van 21 april 1940 werd de gehele zondagsdienst in Nederland opgeheven behalve voor expressestukken. Tot en met 30 september 1940 konden mensen die nog etiketten in huis hadden, deze op het postkantoor inleveren tegen een vergoeding van 1 cent per 10 stuks.
België
In België kende men het systeem van ´niet bestellen op zondag´ al veel langer. In juni 1893 verschenen daar postzegels waaraan een strookje bevestigd was met de tekst: Niet bestellen op Zondag; ne pas livrer le Dimanche´. Dit strookje kon men afscheuren als men het poststuk wél op zondag besteld wilde hebben. Ook de voorgedrukte frankeerwaarden op briefkaarten hadden een dergelijk ´strookje´. Dit kon men uiteraard niet afscheuren en wilden men de briefkaart op zondag besteld hebben, dan moest de tekst met de pen worden doorgehaald. De postzegels met strookjes werden in 1914 afgeschaft.
Bestellen op zondag. Dat waren nog eens tijden!
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • Nederland • België • Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(3 stemmen, gemiddeld: 4,67 uit 5)
Laden...
Reacties (18) Schrijf een reactie
Post in de brievenbus of op de deurmat is verstoring van de zondagsrust?! pfff :S
eindelijk eens een duidelijk en logisch opgebouwd overzicht van dit tot interessant en afgesloten verzamelgebied.
prima Cees!
Een artikel waar ik wat mee kan.
Het heeft mijn kennis verrijkt. Cees dank daarvoor. Leuk om te lezen dat Scheveningen op een gegeven moment tot de grotere steden werd gerekend…. Zullen ze daar trots op zijn.
En Lars, er zijn mensen die uit geloofsovertuiging en respect niet willen dat andere mensen op zondag voor hen werken. Dat was denk ik een nog betere reden om niet te laten bestellen op zondag dan alleen de verstoring van de zondagsrust. Mij lijkt het heerlijk, post op zondag. Hoef ik niet tot maandag (en binnenkort dinsdag) te wachten. En je helpt mensen weer aan een baan…
Van België was het me wel bekend, maar dat wij in Nederland ook aan Zondagsbestelling hebben gedaan is nieuw voor mij. Leuke documenten erbij!
Interessant artikel!
Ronald,
Dat sommige dat uit geloofsovertuiging willen begrijp ik. Ik ben het er alleen niet mee eens dat heel Nederland zich aan de Gereformeerden moet aanpassen. Tot op de dag van vandaag nog steeds. Zie bijvoorbeeld de politieke discussie over de koopzondagen.
In mijn rariteiten verzameling mis ik deze postale aanduidingen nog. 1 cent voor een velletje van 10 stuks kosten deze etiketten destijds. Nou, ik heb daar wel iets meer voor over. Heeft iemand nog iets over al of niet op zondag bestellen in de aanbieding?
Willem,
Zie Ebay:
http://www.ebay.nl/itm/NIEUW-WEERDINGE-1912-TWELLO-NIET-BESTELLEN-OP-ZONDAG-WN624-/320995394156?pt=LH_DefaultDomain_146&hash=item4abcd1026c
Hoe zo een afgesloten gebied!
Bij mij valt nu nog post op zondag naar binnen!
Als het zaterdag vies weer is dan krijg ik zondag de post.
Henricus, die postbode moet je uitnodigen op de koffie, waar vind je nog iemand die voor een baas op zondag werkt (behalve dan in de zogenaamde continuediensten).
Post bezorgen is tegen de regels van postnl, en mogelijk mag het bij sandd ook niet.
Postnl: de post moet op om uiterlijk 18 uur (was tot 2011 om 17 uur) bezorgd zijn op de dag dat het aan de bezorgers wordt uitgeleverd. Dus gewoon elke je portie post, samen met evt. huis-aan-huis, bezorgen. Weer of geen weer.
Oeps, wel een heel rare typfout: editor/moderator: kunt u corrigeren de eerste regel:
Post bezorgen op zondag is tegen de regels (etc etc)
Dus ‘op zondag’ ertusseninvoegen. dank u
Leuk artikel, meen mij te herrinneren dat de post zelfs 2 x daags bezorgde. Nu gaat ook de maandag eraf, de overlijdingspost zal toch nog wel bezorgd worden? En het verjaardagskaartje krijg je dat op zaterdag of dinsdag als je op maandag jarig bent. Kreeg net post van Sand of Select, belastingbrief en reclame, even erna van postnl het CAK, ,s morgens bij het AD krijg ik ook post wie dat nou weer is weet ik niet om 5 uur slaap ik nog. Hoezo puinhoop, dan heb je de pakketboeren nog zgn ZZPers ook in dienst bij postnl. Van mij mag alles terug naar de PTT, dan maar monopolie en 5 of 10 cent meer. Blijft mij de post met hagelslag en mayonaise die bij tante Mien 3 hoog achter ligt bespaard. Als ik het al krijgt, weet ook niet waar te klagen met al die partijen.
Voor rouwpost komt een apart tarief!!
Moet uit geselecteerd worden en persoonlijk overhandigd! Stel je voor dat het bij de buren blijft liggen …
Ach ja naturlijk een apart tarief, wat naief van mij…ik neem aan per koerier!
Rouwpost zou op maandag gewoon met Pakketservice mee kunnen in de bestelling. Zij blijven op maandag gewoon pakketten bezorgen en rijden dus gewoon door het hele land.
Wat ik een tijd geleden tussen de kilowaar vond is iets wat je ook niet elke dag ziet.
Een postzegel van belgie met het zondagsstrookje aan de bovenkant bevestigd. blijkbaar ooit verkeerd uit de vel gescheurd. (of iemand kocht toen een postzegel “zonder zondagsstrookje a.u.b.”)
Ik bedoel dus dat het verkeerd is gedaan VOORDAT de zegel met labeltje aan de bovenkant werd verkocht.
(Zouden ze toen een los strookje hebben overgehouden? Of misschien een postzegel met 2 strookjes? DAT zullen we nooit weten!)
Naast de Niet of Op zondagbezorgen bestond nog NIET op Nieuwjaarsdag. Dit moest worden aangeduid via een ANDREAS Kruis op de achterzijde van het bericht (envelop of kaart) Deze kom ik niet tegen in dit overzicht. Deze zijn in mijn bezit.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)